Көсемшенің түрлері

Презентация қосу

Көсемшенің
түрлері
а) білімділік: көсемшенің етістіктің ерекше
түрі екенін
меңгерту
ә) дамытушылығы: көсемшенің түрлену кезінде әр
түрлі өзгеріске
түсе алатындығын білдіру

б) тәрбиелік:
Сабақтың типі: адамгершілік, эстетикалық тәрбие
жаңа сабақты игеру.
беру.
Сабақтың әдісі: түсіндіру, жазбаша, ассоциация,
сұрақ – жауап.

Көрнекілігі: компьютер, интерактивтік тақта.
І.Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен сәлемдесу.
Оқушыларды түгелдеу.
Үй тапсырмасын тексеру.
Оқушылар назарын жаңа сабаққа
аудару.

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау:

2- тапсырма
Өтілген материалды
пысықтау:
Етістік дегеніміз
не ?
Есімше дегеніміз не?
Етістіктің неше райы
бар?
Өткен шақ есімше қандай
жұрнақтар арқылы
жасалады?
Көсемше дегеніміз не
?
Есімдік дегеніміз не?
Есімдік мағынасына қарай
нешеге бөлінеді ?
Негізгі қимыл, амалды білдіретін немесе
оны айқындай түсіп, қосымша қимыл,
амалды білдіру қызметінде жұмсалатын
етістіктің түрі көсемше деп аталады.
Көсемшенің түрлері

Мезгіл Шарт

-ғанша,
-генше, -майынша
-қанша, -мейінше
-кенше

келгенше, келмейінше,
барғанша бармайынша
Көсемшенің түрлері:

а) Етістік + - ып, - іп, - п
Кітапты жат – ып оқыма.

ә) етістік + - а, - е, - й
Еділ әңгімесін айт – а бастады.

б) Етістік + - ғалы, - гелі, - қалы, - келі,
мақсат
Тапсырма.
Берілген етістіктерден көсемше
жасаңдар

Даму, қалану, таныту, бейнелеу, жату,
тұру, болу.

Үлгі: даму – дамып – дами – дамығалы –
дамығанша.
Тапсырма.
Жақшадағы етістіктерді көсемшеге
айналдырып жазыңдар.

Мен саған ( бару) жатырмын. Самат маған
( айту) отыр. Ләззат хат (жазып) отыр.
Сені (көрмеу) көп болды. Бала кереуетте
(ұйықтау) жатыр. Мен мына кітапты (оқу)
отырмын. Мерует әжесіне көйлек (алу)
жатыр. Мұғалім бізбен (сөйлесу) келеді.
Тапсырма.
Көп нүктенің орнына тиісті
көсемше жұрнақтарын қойып
жазыңдар.

Сәбит жүгір... кел... жатыр.
Болат, сен қайда кет... бар...
жатырсың
Мен ертең киноға бар... отырмын.
Інім Алматыда оқы... келді.
Мен кітапты оқы... бітірдім.
Ол кино көр... келді.
Мен саған кел... едім, сен кет...
қалыпсың.
асан сабаққа дайындалм... келді.
Қорыту:
1. Көсемшенің қай түрі жіктелмейді?
2. Көсемшенің түрлерін айтыңдар ?
3. Есімше мен көсемшенің ұқсастығы
мен айырмашылығы қандай?
Есімше Көсемше

-ған,-ген, -ғалы,-гелі
-қан,-кен, -қалы,-келі,
-ар,-ер, Етістіктің бір -ып, -іп, -п,
-с, -р, түрі -а, -е,-й,
-мақ, -мек, -ғанша, -генше,
-пақ, -пек -қанша, -кенше,
-бақ, -бек, -майынша,
-атын, -етін -мейінше

Үйге тапсырма: Көсемшенің түрлері
4 – тапсырма

Ұқсас жұмыстар

Көсемшенің жасалуы мен түрлері

Көсемшенің қимыл - сын пысықтауыштық қызметі

Зергерлік кеудеге бұйымдар тағатын түрлері

Синтаксис. Сөз тіркесі туралы түсінік

ЕТІСТІК туралы

Зергерлік өнер

Анықтама

ШАҚ ТҮРЛЕРІ ӨТКЕН ШАҚ КЕЛЕР ШАҚ

Бір құрамды етістікті сөйлем

Әдеби тіл

Пәндер