Көсемшенің түрлері



Көсемшенің түрлері

а) білімділік: көсемшенің етістіктің ерекше түрі екенін
меңгерту
ә) дамытушылығы: көсемшенің түрлену кезінде әр түрлі өзгеріске
түсе алатындығын білдіру
б) тәрбиелік: адамгершілік, эстетикалық тәрбие беру.
Сабақтың типі: жаңа сабақты игеру.
Сабақтың әдісі: түсіндіру, жазбаша, ассоциация, сұрақ - жауап.
Көрнекілігі: компьютер, интерактивтік тақта.

І. Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен сәлемдесу.
Оқушыларды түгелдеу.
Үй тапсырмасын тексеру.
Оқушылар назарын жаңа сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау:
2- тапсырма
Өтілген материалды пысықтау:


Етістік дегеніміз не ?

Есімше дегеніміз не?

Етістіктің неше райы бар?

Өткен шақ есімше қандай жұрнақтар арқылы жасалады?

Көсемше дегеніміз не ?

Есімдік дегеніміз не?

Есімдік мағынасына қарай нешеге бөлінеді ?

Негізгі қимыл, амалды білдіретін немесе оны айқындай түсіп, қосымша қимыл, амалды білдіру қызметінде жұмсалатын етістіктің түрі көсемше деп аталады.

-ғанша,
-генше,
-қанша,
-кенше
келмейінше, бармайынша
келгенше, барғанша

Көсемшенің түрлері:
а) Етістік + - ып, - іп, - п
Кітапты жат - ып оқыма.
ә) етістік + - а, - е, - й
Еділ әңгімесін айт - а бастады.
б) Етістік + - ғалы, - гелі, - қалы, - келі, мақсат

Тапсырма.
Берілген етістіктерден көсемше жасаңдар
Даму, қалану, таныту, бейнелеу, жату, тұру, болу.
Үлгі: даму - дамып - дами - дамығалы -
дамығанша.

Тапсырма.
Жақшадағы етістіктерді көсемшеге айналдырып жазыңдар.
Мен саған ( бару) жатырмын. Самат маған ( айту) отыр. Ләззат хат (жазып) отыр. Сені (көрмеу) көп болды. Бала кереуетте (ұйықтау) жатыр. Мен мына кітапты (оқу) отырмын. Мерует әжесіне көйлек (алу) жатыр. Мұғалім бізбен (сөйлесу) келеді.

Тапсырма.
Көп нүктенің орнына тиісті көсемше жұрнақтарын қойып жазыңдар.
Сәбит жүгір. . . кел. . . жатыр.
Болат, сен қайда кет. . . бар. . . жатырсың
Мен ертең киноға бар. . . отырмын.
Інім Алматыда оқы. . . келді.
Мен кітапты оқы. . . бітірдім.
Ол кино көр. . . келді.
Мен саған кел. . . едім, сен кет. . . қалыпсың.
асан сабаққа дайындалм. . . келді.
Шешемнің уақыты болма. . . жатыр.

Қорыту:
1. Көсемшенің қай түрі жіктелмейді?
2. Көсемшенің түрлерін айтыңдар ?
3. Есімше мен көсемшенің ұқсастығы мен айырмашылығы қандай?

Етістіктің бір түрі
Көсемше
-ғалы, -гелі
-қалы, -келі,
-ып, -іп, -п,
-а, -е, -й,
-ғанша, -генше,
-қанша, -кенше,
-майынша,
-мейінше
Есімше
-ған, -ген,
-қан, -кен,
-ар, -ер,
-с, -р,
-мақ, -мек,
-пақ, -пек
-бақ, -бек,
-атын, -етін
Үйге тапсырма: Көсемшенің түрлері
4 - тапсырма
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz