U- Уран

«U-Уран»

Мазмұны

Уран-(жалпы шолу)

элемент ретік номері 92. Аr=238, 029; U-таңбасымен белгілейді (лат. Uranium), актиноидтар қатарына жатады.

Физикалық қасиеті:Уран-өте ауыр, сұрлы-ақ метал. таза күйінде темірден сәл жұмсақ, магниттік қасиеті де бар.

Тотығу тәрежесі -VI, V, IV, және III.

Уранның химиялық қасиеті

Уран +III және +VI. Тотығу дәрежелерін көрсете алады. Уранның (III) қослысы тұрақсыз қосылыс . күшті тотықтырғыш болып келеді, түсі қызыл.

4UCl3 + 2H2O → 3UCl4 + UO2 + H2↑

Уранның (IV) қосылысы тұрақтылығы жоғарылыу болып келеді. және түсі жасыл болады.

Уранның(V) қосылысы тұрақсыз және суда оңай диспропорцияланады:

2UO2Cl → UO2Cl2 + UO2

Тарихы

Уранды зеттеу . 1896 жылдан басталды: франция химигі Антуан Анри Беккерель кездейсоқ ашқан болатын. Лучи Беккереля, Мария Кюри оны радиоактивті деп қайта атын қөгертті. Сол уақытта француз химигі Анри Муассану уранды таза күйңнде алудың әдісән ойлап тапты. 1899 жылы. Резерфорд уранның сәулеленуі бір келкі емес екенін анықтады. Сәулеленуінің 2 түрі бар екенін анықтады олар- альфа және бета-сәулелері. Олардың электронды зарядтары әр түрлі. Кейіндеу 1900 жылы, Поль Вийар 3 түрін ашты ол - гамма сәулесі.

Табиғатта таралуы

Уран табиғатта кең таралған. Уран литосфера қалыңдығы бойынша 20 км массасы бойынша 1, 3·1014 т.

Уранның әлемдiк қорының 80 пайызы 9 ел үлесiне тиедi. Олар: Аустралия, Қазақстан, Канада, ОАР, Намибия, Нигерия, Ресей, Бразилия және АҚШ. Атап өтерлiгi, уран өндiрiсiнде алғы шептегi үш мемлекеттiң бiрi - Канада мен Австралиядан кейiн тұрған Қазақстан. Соңғы зерттеу қорытындылары ел аумағында 1 млн. тоннаға жуық табиғи уран қоры бар екенiн айқындап бердi. Уран қоры Қазақстанның оңтүстiк бөлiгiнде шоғырланған. Бүгiнде уран кенiшiнiң төрт торабы бар. Солтүстiк торапта Уанас, Шығыс Мыңқұдық, Ыңғай, Ақдала, оңтүстiк Ыңғай, Батыс Мыңқұдық, орталық Мыңқұдық және Буденовское кенiштерi орналасса, шығысында оңтүстiк Мойынқұм, оңтүстiк Мойынқұм-1, Төртқұдық, Қанжуған, оңтүстiк Мойынқұм-2, батыс торапта солтүстiк Қарамұрын, оңтүстiк Қарамұрын, Қарасан-1, Иiркөл және оңтүстiк торапта iрi «Заречное» кенiштерi бар.

Минерал

Основной состав минерала

Содержание урана, %

Уранинит

UO2, UO3 + ThO2, CeO2

65-74

Карнотит

K2(UO2) 2(VO4) 2·2H2O

~50

Казолит

PbO2·UO3·SiO2·H2O

~40

Самарскит

(Y, Er, Ce, U, Ca, Fe, Pb, Th) ·(Nb, Ta, Ti, Sn) 2O6

3. 15-14

Браннерит

(U, Ca, Fe, Y, Th) 3Ti5O15

Тюямунит

CaO·2UO3·V2O5·nH2O

50-60

Цейнерит

Cu(UO2) 2(AsO4) 2·nH2O

50-53

Отенит

Ca(UO2) 2(PO4) 2·nH2O

~50

Шрекингерит

Ca3NaUO2(CO3) 3SO4(OH) ·9H2O

Уранофан

CaO·UO2·2SiO2·6H2O

~57

Фергюсонит

(Y, Ce) (Fe, U) (Nb, Ta) O4

0. 2-8

Торбернит

Cu(UO2) 2(PO4) 2·nH2O

~50

Коффинит

U(SiO4) 1-x(OH) 4x

~50

Менералдарда кездесуі

Физикалық қасиеті

Уран және оның Қосылыстары улы. Уранның әсiресе қауiптiсі, тозаңдары және оның Қосылыстары. 0, 015 мг/м ауада ериді. ерігіш уранның Қосу суларындағы тозаңдары. Уран организмға дәл тигiзуде барлық органдарға клеткалы у бола тұра жұмыс iстейдi. Ең алдымен, уран iс жүзiнде қайтымсыз, сонымен қатар көп басқа ауыр металлдар, амин қышқылдарының сульфид топтарымен олардың функциясын бұза белоктермен iлiнiседi. Қабiлеттiлiктi уранның әсерiнiң молекулалық тетiгi ферменттердiң белсендiлiгi басым болуға олардан байлаған. Ең алдымен (несептегi белок және қант, олигуриялар көрiнiп қалады) бүйректердi шайқасады. Созылмалы интоксикацияның жанында қан жасауды бұзылысы және жүйке жүйесi болуы мүмкiн

Уранды алу

Өзi уран өндiрiсiнiң бiрiншi кезеңдерi - шоғырландыру. Жынысты сумен ұнталап араластырады. Осаждаются жүзiндiлер ауыр компоненттер тез. Егер жыныс уранның алғашқы минералдарында болса, онда осаждаются олар жылдам: бұл ауыр минералдар. Уранның екiншi минералдары жеңiлдеу, ауыр бос жыныс осы жағдайда ертерек отырады. Дегенмен, ол ( емес әрдайым шындығында бос; онда көп пайдалы элементтер бола алады, соның iшiнде және уран. .

Келесi кезең - концентраттардың шаймалауы, ерiтiндiге уранының аудармасы. Қышқыл және сiлтiлiк шаймалауларды қолданады. Уранның шығарулары үшiн күкiрттi қышқылды қолданатындығы, бiрiншi - арзандау. Мысалы, уран Смолкосына, уран төрт валенттi күйде болатын бастапқы шикiзатқа егер бiрақ, онда бұл әдiстi қолданбаймыз: қышқылға сұрға төрт валенттi уран iс жүзiнде ашып тастамайды. Осы жағдайда немесе сiлтiлiк шаймалауға қолдануы, немесе алты валенттi күйге дейiн ураны алдын ала тотықтыруы керек. .

Егер уран концентраты доломит немесе қышқылдың сұрымен елегiш магнезиттерде болса, қышқыл шаймалауларын қолданбайды және жағдайлар сол. (натридың гидроксидiмен) күйдiргiш натрлармен осы жағдайда пайдаланады

Кендерден уранның шаймалаулары мәселенi оттек үрлеуiн шешедi. Қыздырылған сульфид минералдары бар уран кенiнiң 150 C қоспасына дейiн оттектiң ағындарын әпередi. Күкiрттi минералдардан сонымен бiрге және уран жуатын күкiрттi қышқыл құрастырады.