Мойнақ Су Электр Станциясы Салынуына Байланысты Шарын Өзені Аңғарының Табиғаты Мен Жануарлары Әлемінде Болуы Ықтимал Өзгерістер

Орындаған:

4 курс студенті Сопабаев. Ч.

Ғылыми жетекші:

б. ғ. к, доцент Көшкімбаев Қ. С.

Алматы,

2010 жыл

әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

Бітіру жұмысы

Биология факультеті

Ботаника және экология кафедрасы

Жұмыстың мақсаты мен міндеттері

Жұмыстың мақсаты -шарын өзені бассейінің физикалық-географиялық ерекшеліктері мен танысу

Жұмыстың міндеттері:

Шарын өзенінің гидрологиялық ерекшеліктерімен танысу ;

Шарын өзені аңғарының өсімдіктер мен жануарлар әлемінің құрамы мен танысу;

Өзеннен алынған су үлгілері бойынша өзен суының ауыр металдар мен ластану деңгейін анықтау;

Өзен арнасынан жинап алынған жәндіктердің денесінде ауыр металдардың жинақталу дәрежесін көрсету;

Шарын өзенінің гидрологиялық ерекшеліктері

Өзендер

Құятын жері

Ұзындығы, км

Еңіс, %

Шарын

Іле

170

7. 7

Шарын-Кеген

Іле

346

3. 9

Шалкедесу

Жоғалады

Қарқара

Шарын

Кеңсу

Шарын

Орта-Мерке

Шарын

Шет-Мерке

Шарын

Темірлік

Шарын

Шарын өзенінде салуға жоспарланған су электр станциялары

Су тарату жүйесінің деңгейі

Орташа су шығыны, м3/сек

Ағыс көлемі, млн*м3

Ағыс модулі, л/сек, км2

Бестөбе

28, 0

883

5, 45

Мойнақ

28, 8

908, 4

5, 42

Ақтоғай

32, 9

1037, 7

5, 35

Мойынтоқай

35, 6

1122, 8

4, 78

Су құрамындағы ауыр металдардың мөлшері, мг/л

Ауыр металл

ШРК, мг/л

Пункт номері

0, 03

0, 0095±0, 0011

0, 0087±0, 0010

0, 0060±0, 0007

0, 0080±0, 0009

0, 001

0, 0003±0, 0001

0, 0004±0, 0002

1, 00

0, 0025±0, 0003

0, 0017±0, 0002

1, 00

0, 001±0, 0001

0, 0005±0, 0002

0, 3

0, 022±0, 0026

0, 040±0, 0048

0, 018±0, 0021

П-т №

Жәндіктердің тұқымдасы

Ауыр металдар, мг/кг

Ephemerellidae

146±7, 3

3, 03±0, 3

25, 3±2, 4

31, 9±3, 1

352±34, 9

Hydroptilidae

87, 2±3, 9

2, 18±0, 2

27, 2±2, 6

109±9, 1

463, 0±645, 9

Rhycophilidae

139±6, 5

1, 00±0, 1

14, 9±1, 5

59, 7±5, 7

384±33, 7

Peridae

66, 2±4, 2

0, 41±0, 4

21, 1±2, 2

120±11, 5

69, 53±6, 7

Ephermerellidae

122±5, 7

2, 70±0, 2

22, 1±1, 9

83, 53±8, 9

442±42, 9

Baetidae

46, 4±2, 8

4, 64±0, 4

34, 0±3, 5

123, 6±12, 1

465±45, 6

Hydroptilidae

80±3, 1

3, 13±0, 3

31, 2±3, 2

62, 5±6, 1

234, 1±23, 1

Rhycophilidae

312±9, 2

1, 60±0, 1

80, 0±7, 9

64, 2±6, 3

401, 5±0, 9

Peridae

20, 5±2, 1

0, 79±0, 07

30, 8±3, 1

143, 8±14, 3

61, 64±5, 9

Ephemerellidae

121±5, 3

2, 47±0, 2

31, 5±3, 2

77, 06±7, 8

262, 4±25, 8

Hyroptilidae

58, 2±3, 7

1, 75±0, 1

52, 4±5, 3

314, 4±3, 8

46, 9±4, 7

Rhycophilidae

99, 5±4, 3

1, 46±0, 1

21, 9±2, 2

65, 85±6, 29

164, 6±15, 9

Baetidae

175±8, 5

7, 18±0, 17

62, 8±6, 3

92, 0±8, 9

500, 3±49, 9

Hydroptilidae

84, 4±3, 4

0, 34±0, 03

10, 3±1, 1

16, 88±1, 7

194, 1±18, 7

Жәндіктер денесіндегі ауыр металдардың мөлшері

Қорытынды

1. Шарын өзені аңғарының экожүйелері жергілікті климат, топырақ жағдайларына, өзеннің гидрологиялық режиміне сәйкес қалыптасқан орнықты экожүйелер болып табылады.

2. Қазіргі кезде өзен суының сапасы жақсы, ауыр металдардың судағы концентрациясы ШРК мөлшерінен әлдеқайда төмен. 3. Шарын өзенінің бойында салынып жатқан Мойнақ су электр станциясы Қазақстанның оңтүстік бөлігін қосымша энергиямен қамтамасыз етеін маңызды энергетикалық нысан.

4. Станцияны сумен қамтамасыз ететін Бестөбе су қоймасы тар шатқалда орналасқан, шаруашылық маңызы бар жерлерді аз қамтиды.

5. Мойнақ су электр станциясының іске қосылуы өзен аңғарының экожүйелерінің түбегейлі өзгеруіне әкеліп соғады, өзгерістер әсіресе су қоймасы орналасқан шатқалда және су қоймасы плотинасынан станция ғимаратына дейінгі 9 шақырымдық аралықта күшті білінетін болады.

6. Өзеннің гидрологиялық режимінің өзгеруіне және өзен арнасының тереңдеуіне байланысты өзен жайылмасындағы тоғайлар және Шарын шаған орманы құрғап, түбінде жойылып кету қауіпі бар.