Сөздік құрамның тармақтары

Презентация қосу

ҚАЗАҚ
ТІЛІ
5-
СЫНЫП
Сабақтың тақырыбы:
Сөздік құрамның
тармақтары
Сабақтың мақсаты:
• Қазақ тілінде сөздік құрамға енетін сөздер
туралы, сөздік құрамның тармақтары туралы
мағлұмат беріп, жаттығу жұмыстарын
орындату
Үй тапсырмасын тексеру
144-жаттығу:
1. Жыл мезгілдері суретіне зер салыңдар және сол бойынша мәтін құрап жазыңдар.
Мәтіндегі сөздік қорға енетін атаулардың астын сызыңдар.
2. Мәтінде іс-әрекетті білдіретін сөздер-баяндау сынды сипатты білдіретін сөздер-
суреттеу болады. Өздерің жазған мәтінде осылардың қайсысы басым екенін айтыңдар.
Жаңа сабақ
«Сөздік құрамның тармақтары»
Туыстықты білдіретін атаулар:
• Ата - әже
• Ана - әке
• Аға - іні
• Сіңілі-қарындас
• Нағашы-жиен
• Бөлен т.б
Мал атаулары:
• Жылқы
• Түйе
• Сиыр
• Қой
• Ешкі
• Құлын
Табиғат құбылыстарының
атаулары:
• Күн
• Ай
• Жер
• Бұлт
• Тас
Аң-құс атаулары:
• Бүркіт
• Қаршыға
• Торғай
• Түлкі
• Аю
Заттардың түр-түсін сапасын
білдіретін атаулары:
• Қызыл
• Сары
• Көк
• Жасыл
• Сұр
Анатомиялық
атаулар:

• Бас
• Қол
• Аяқ
• Қол
• Мұрын
• Құлақ
• Көз
Тамақ атаулары:

• Ет
• Сүт
• Айран
• Қымыз
• Ірімшік
Сан атаулары:
• Бір
• Жеті
• Тоғыз 1 7 9
• Елу
• Жүз
• Мың
50 100 1000
Есімдіктер:

• Мен
• Сен
• Сіз
• Ол
• Біз
• Олар
• Кім?
Бұл сөздердің қолданылуы адамдардың
мамандығына, кәсібіне, білім дәрежесіне
байланысты емес. Оларды қоғам
мүшелерінің барлығы қолдана береді.
Тілдік сөздік құрамында ғылым мен
техниканың салаларында қолданылатын,
соларға тән сөздер де болады.
Ғылым мен техниканың әр түрлі
салаларында қолданылып соларға
телінген арнаулы сөздер терминдер деп
аталады. Терминдер ғылымның қай
саласына қатысты болса, сол саласында
қолданылып, қалыптасады.
Тіл білімінің терминдері
География терминдері
Математика ғылымының терминдері
Терминдер көп мағынаны емес, бір ғана
мағынаны білдіреді. Дара мағыналық –
терминдерге тән ортақ қасиет.Дүние
жүзіндегі халықтардың тілінде ортақ
қолданылатын терминдер бар.
Мысалы: капитализм, морфология,
синтаксис, лайнер, химия т.б.
Мұндай терминдердің дүниежүзіндегі
тілдерге бірдей ортақ болып келуі
ескеріліп, олар интернационалдық
терминдер деп аталады.
Семантикалық картаны толтыру
Тіл География Спорт Анатомиялық Көнерген Тамақ
Мысалдар білімі ғылымы атаулары атаулар сөздер атаулары
Карта
Шылау
Теннис
Жүрек
Компас
Дуанбасы
Сөздік
Баскетбол
Фонетика
Масштаб
Футбол
Көз
Қаған
Құрт
Пролетариат
Асқазан
Шұбат
3-тапсырма:
Берілген сөйлемдердің қай салада қолданылатын анықтаңдар

Өсімдіктер ғылымының
саласына

Математика ғылымы
саласына

География ғылымының
саласына

Жаратылыстану
ғылымының саласына

1.Клетканың ішінде, қабықшаның 2. Жазық бұрыштың
астында кілегейлі тірі зат жартысындағы тең бұрыш тік
протоплазма болады. бұрыш деп аталады

3.Микроскоппен өсімдіктің ішкі
құрылысын қарау үшін, ең әуелі 4. Куриль аралдарында вулкандар
олардан препарат даярлайды. Теңіз түбінен көтеріліп шығады.
Төменде берілген сөздерге алдымен
қосымша жалғап сонан соң сөйлем
құрап жазыңдар.

1. Мен, жаз, өзен, көп ,шомыл.
2. Біз,ауыл,маңы,ағаш,қалың,өс.
3. Айжан,жолдас,кітап бер.
4. Таңертең,күн,шай,ашық,бол,кеш,қатты,өзгер
Сабақты бекіту
ТЕСТІЛЕУ ЖҰМЫСЫ
«СӨЗДІК ҚҰРАМНЫҢ
ТАРМАҚТАРЫ»
1.Сөйлемді толықтыратын сөзді тап: 6. «Тырық, көтерем» диалект сөздерінің әдеби
Қоғам мен табиғатты біртұтас жүйе ретінде баламасын тап.
қарастыратын бірден-бір ғылым саласы қазіргы А.арық В.зәулім
заманғы -................................ С.шалғай D.кішкентай
А.Жаратылыстану. В.Өсімдіктану. 7. Діни терминді тап.
С.Тарих. D.География А. Сүре В.Ұжым
2.Синоним болатын диалектілерді тап: С.Сайлау D.Мейман
А.былғары, тері В.Қоржын, қалта 8. «Магнит өрісі», «Индукция» қандай сөздер?
С.Түбек, шүмек D.Ауқат, тамақ. А.Тіл білімі В.Халықаралық
3. «Метро», «Ноутбук», «Файл» терминдері С.Спорттық D.Физикалық
қандай сөздер? 9. Ядро заряды бірдей атомдар түрін
А.Лингвистикалық; В.Халықаралық .............элемент дейміз. Сөйлемді толықт
С.Неологизмдер; D.Физикалық ыратын сөзді тап.
4.Интернационалдық терминдерді тап. А.химиялық В.физикалық
А.Құрлық, атмосфера, су айналымы; С.лингвистикалық D.халықаралық
В.Құдірет, сыйластық,әдебиет 10.Қай сөйлемде термин бар.
С.Өндіріс, аммиак, көміртек А.Ағаштың ішіндегі ерте көктейтіні-қайыңдар.
D.депутат, биржа, валюта В.Механикалық қозғалыс дегеніміз дененің
5.Қай сөйлемде термин бар? кеңістіктегі орнының санақ денелері ретінде
А.Балалар балық аулауға кетті. алынған басқа денелерге қатысты уақыт
В.Жазда өзен жағалауына барып демаламыз. бойынша өзгерісі аталады.
С.Реакция жылдамдығының өсу құбылысын С.Алматы апортының өзіндік тарихы бар.
катализ деп атайды. D.Туған жері, Отаны туралы жыр шертпейтін
D.Атамның аулына қонаққа бардым. ақын бар ма?
• Бағалау:
9-10 дұрыс жауап - «5»
7-8 дұрыс жауап - «4»
5-7 дұрыс жауап - «3»
1-4 дұрыс жауап - «2»
INSERT

Білгім
келеді

Білдім

Білемін
ҮЙ ТАПСЫРМАСЫ:
Қазақ тілінің сөздік құрамы
туралы оқып келу.
145-жаттығу.Сөйлем құрау

Ұқсас жұмыстар

Қазақ тілінің негізгі сөздік қоры мен сөздік құрамы

ЛЕКСИКОЛОГИЯ

ЛЕКСИКОЛОГИЯ, ЗЕРТТЕУ НЫСАНЫ

Әдеби тіл жайында түсінік

Тіл дамуының заңдылықтары

Теміржол габариттері

Әдеби тіл

Жолдың алынбалы дефектаскопты бақылаумен

Табу сөздер

Шынтақ артериясы

Пәндер