Ауыл шаруашылығы құстарының ет өнімділігі

Орындаған:Жақсылықова Айгерім, МӨӨТ мамандығының 4 курс студенті

Ет өнімділігі, сойыс жасына жеткендегі құстың тірілей салмағымен және сапасымен, сондай-ақ тағамға лайықтылығымен сипатталады.

Құстың ет өнімділігінің деңгейі мен экономикалық өнімділігі:

Балапандардың өсу қарқыны олардың қауырсындану шапшаңдығына байланысты. Тауықтардың кейбір тұқымдарын тек етке ғана өсіреді. Табынды жаңалау балапаны мен жұмыртқалауын тоқтата бастаған тауықтарды өсірген кезде артық әтештер етке өткізіледі.

Негізінен ет өнімін беретін құстар:

Қаздар;

Үйректер;

Күрке тауықтар.

Тұқымды асылдандыру мақсатына арналған тауықтарды іріктеп, жинау кезінде ет өнімділігі белгілері бойынша оларды кешенді бағалау жүргізу ұсынылады:

49 -күндігіндегі тірілей салмағы;

Тәуліктік және және сойыстық жасындағы қауырсындану шапшаңдығы;

Азық қайтарымын тірілей салмағының өсуімен өтеуі;

49 -күндігіндегі төс етінің жетілуі мен экстерьері;

34 және 60 аптадағы аналық тізбектің жұмыртқалағыштығы.

Ет сапасын бағалау

Тауықтарды сойғаннан кейін еттің формалары мен ұшасының сыртқы түрі, май басқан жері, сойғаннан кейінгі салмағы, ұшаның желінетін және желінбейтін бөліктерінің арақатынасы, төс пен жілік бұлшық еттерінің ұша салмағына салыстырмалы салмағы, химиялық құрамы мен биологиялық құндылығы, бұлшық еттерінің тканьдарының гистоморфологиялық құрамы, еттің нәзіктігі, нәрлілігі мен дәмділік сапалары бойынша анықтайды.

Ет сапасы

Құс түріне, өнімділік бағытына, тұқымы мен жасына, сондай-ақ сыртқы ортаның факторларына байланысты. Ет сапасына рациондағы протеин, зат алмасу энергиясы, витаминдер мен минералды заттар деңгейінің үлкен әсер ететіндігі анықталды.

Құс етінің химиялық құрамы

Құстар

Мөлшері

Желінетін бөлігі

Суда

Май

Белок

Күл

Тауық

66, 3

13, 7

19, 0

1, 0

Балапан

67, 5

11, 5

19, 8

1, 2

Күрке тауық

60, 0

19, 1

19, 9

1, 0

Күрке тауық балапандары

68, 4

8, 2

22, 5

0, 9

Мысыр тауығы

61, 1

21, 1

16, 9

0, 9

Үйрек

49, 4

37, 0

13, 0

0, 6

Үйрек балапандары

56, 6

26, 8

15, 8

0, 8

Қаз

48, 9

38, 1

12, 2

0, 8

Қаз балапандары

52, 2

29, 7

16, 8

0, 6

Тауық пен күрке тауық еті

Тауық пен күрке тауық еті жұғымды келеді:бұл құс түрлерінің балапаны белоктардың мөлшері және олардың маймен арақатынасы бойынша ең жақсы көрсеткіштерге ие болады.

Құс етінің амин қышқылды құрамы

Амин қышқылы

Балапандар

Күрке тауық балапандары, үйрек балапандары

туралған

Ақ етте

Қызыл етте

Туралған етте

Триптофан

1, 20

1, 40

1, 20

11, 45

1, 15

Треонин

4, 30

4, 41

4, 84

4, 23

4, 67

Изолейцин

5, 28

3, 79

3, 80

5, 25

5, 04

Лейцин

7, 28

6, 73

7, 48

7, 65

8, 28

Лизин

8, 79

11, 27

9, 11

9, 05

9, 21

Метионин

2, 61

2, 92

2, 57

2, 77

2, 65

Триптофан-адам рационындағы тым тапшы амин қышқылы. Сондықтан оның мөлшерін бір өлшемге тең етіп алады да, барлық қалған амин қышқылдарын сол бойынша есептейді.

Ақ ет

Ақ еттің тағамдық және дәмдік сапалары құс түріне, оның жасына, азықтандыру деңгейіне, тұқымына, селекциялық бағыты мен күтіп -бағу жағдайларына байланысты.

Құс етінің тағамдық құндылығы белоктың қоректілігімен және берекелілігімен, май мөлшерімен, май қышқылдары ара қатынасымен анықталады. Балапан мен күрке тауық балапаны етінде, қаз балапаны мен үйрек балапанының етіне қарағанда май бірнеше есе аз келеді. Сондықтан оны диетикалық тағамға пайдаланады. Еттегі май мөлшері құстың қондылығы мен жасына байланысты. Бұлшық ет тканьдеріндегі май мөлшерінің 4 пайыздан аспағаны абзал.

Ауыл шаруашылығындағы басқадай жануарлар етіндегі липидтерден құс етіндегі липидтердің ерекшеліктері адамға қажетті алмастырылмайтын май қышқылдары-линол мен линоленге бай келеді.

Әр түрлі майдағы май қышқылдарының /май салмағына пайыз есебі мен мөлшері

Май

Қаныққан қышқылдар

Қанықпаған қышқылдар

Пальмитин-ді

стеаринді

олейнді

Линолді

линоленді

Тауық

Күрке тауық

Сиыр еті

Қой еті

Шошқа еті

Сүт

Құс етінде минералды заттардың едәуір мөлшері, сондай-ақ Е және В тобындағы витаминдер болады.

Құс етінің өзіне тән иісі мен дәмі, ондағы экстрабелсенді заттардың жоғары мөлшеріне байланысты, ет піскен кезде олардың мөлшері арта түседі.

Еттің желінетін бөлігіндегі минералды заттар мен витаминдердің мөлшері

Құс

Кальций

Фосфор

Темір

Витаминдер

В1

В6

РР

Тауық

200

1, 5

0, 12

0, 15

0, 16

8, 1

Балапан

200

1, 5

0, 12

0, 10

0, 11

6, 5

Күрке тауық

320

3, 2

0, 18

0, 06

0, 08

7, 0

Үйрек

200

1, 8

0, 27

0, 32

0, 19

5, 7

Қаз

210

1, 8

0, 27

0, 20

0, 19

5, 7

Құс етінің аса дәмді сапалары болады. Олар құстың бұлшық ет талшықтарының морфологиялық ерекшеліктеріне және оның физикалық қасиеттеріне-нәзіктігіне және шырымдылығына байланысты.