Tortula desertorum мүгінің химиялық құрамы және биологиялық белсенді заттардың идентификациясы

Мүктердің биологиялық белсенді заттардың химиялық зерттеуі

Орындаған: Аманжолқызы Арайлым

М. Ганди атындағы дарынды балаларға арналған мамандандырылған № 92 мектеп - лицейі

2010 жылдың күзінде Балқаш аймағындағы топырақтарда жиналған Pottiaceae Schimp. тектес, Tortula desertorum Broth. Bot. түрі

Жұмыстың мақсаты - Тortula desertorum - ның химиялық құрамын зерттеу.

Зерттеулер міндеттері:

■ Сапалық және сандық сараптаулары жүргізу.

■ Микро- және макроэлементтердің құрамын анықтау және биоиндикация жүргізу.

■ Құрамындағы биологиялық белсенді заттарды идентификациялау.

Шикізаттың сапасын талдау

Мүк

Құрамы, %

Tortula desertorum Broth. Bot.

Ылғал-дылық

Күлділік

Экстрак-тивті заттар

0. 1943

64. 7838

38. 0701

Элемменттік құрамы

Элементтер, мкг/мл

Tortula desertorum

1. 67

0. 8256

0. 065

10. 074

0. 429

325. 0

191. 2

46. 7

100. 5

0. 369

Tortula desertorum - ға фитохимиялық талдау жасау

Реактив-тер

Сулы экстракт

Зерттелген табиғи БАЗ-тардың топтары

0. 1-1 % нингидрин

Амин қышқылдар, амин қанттар (қызғылт, күлгін көк, көк, күлгін, сары)

о-Толуидин

Бос СООН-топтарға ие полиқанттар (қызыл)

Мочевина

Кетозалар, қанттар (қоңыр түстер)

I2 (буы)

Қанықпаған қышқылдар (қоңыр)

Tortula desertorum-дағы көмірсулар мен амин қышқылдарды сандық анықтау

Мүк

Мөлшері, %

Көмірсулар

Амин қышқылдар

Tortula desertorum

1. 50

0. 35

Tortula desertorum мүгінің көмірсуларын ҚХ әдісі бойынша анықтау

Заттар реті

О-толуидин

Мальтоза

0, 15

Жасыл-қоңыр

Глюкоза

0, 11

Жасыл

Рамноза

0, 38

Қоңыр

Арабиноза

0, 28

Күлгін

Түп нұсқа 1

0, 32

Күлгін

Tortula desertorum мүгінің көмірсуларын ҚХ әдісі бойынша анықтау

Tortula desertorum мүгінің аминқышқылдарын ҚХ әдісі бойынша анықтау

Tortula desertorum мүгінің аминқышқылдарын қағаздағы хроматография әдісі бойынша анықтау

Арабиноза

аланин

Глутамин қышқылы

лизин

серин

треонин

Жүргізілген жұмыстың нәтижесінде алға қойылған мақсаттар мен міндеттер орындалып, келесі нәтижелер алынды:

ҚОРЫТЫНДЫ

■ Алғаш рет Pottiaceae Schimp. текті, Tortula desertorum Broth. Bot. мүгі түрінен сапалық және сандық сараптаулары жүргізілді. Нәтижесінде шикізаттың ылғалдылығы 0. 19%, күлділік 64. 78% құрады.

■ Атомды-адсорбциялық спектроскопия әдісімен жалпы күл құрамындағы микро- және макроэлементтер анықталды. Мүк құрамындағы ең көп сандық үлесті құрайтындар Ca, K, Fe, Mg элеменнтері, ал ең аз сандық мөлшерді Cd, Ni, Pb, Cu құрайды. Бұл аталғандар экологиялық аса тиімді жерлерде өсетіндігіне байланысты, өйткені мүктәрізділер қоршаған ортаның түрлі факторларының экологиялық жағдайларының тамаша биоиндикаторлары болып табылады.

■ Pottiaceae Schimp. тектес бриофиттер құрамындағы көмірсулардан арабиноза, ал аминқышқылдардан аланин, лизин, треонин, глутамин қышқылы, серин бар екендігі анықталды.