МҰНАЙ МЕН КӨМІРДЕН АЛЫНҒАН ДИЗЕЛЬ ОТЫНЫНЫҢ САПАСЫН ЖАҚСАРТУ


Slide 1

әл Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

Химия факультеті

Ғылыми жетекшілер: х. ғ. д., проф. Қайырбеков Ж. Қ.

х. ғ. к. Мылтықбаева Ж. К.

МҰНАЙ МЕН КӨМІРДЕН АЛЫНҒАН ДИЗЕЛЬ ОТЫНЫНЫҢ САПАСЫН ЖАҚСАРТУ

ОРДАХАНОВА МАДИНА БОЛАТОВНА

Алматы, 2011 жыл

Slide 2 Slide 3 Slide 4

Мұнайдан және көмірден алынған дизель отындарының сапасын арттыру. Гидротазалау процесіне Ni-қаңқалы катализаторын сынап, процестің қолайлы жағдайлары мен өнімнің физико-химиялық қасиеттерін анықтау.

Жұмыстың мақсатына жету үшін келесі міндеттерді шешу көзделінді:

Мұнай мен көмірден алынған дизель отынының физико-химиялық көрсеткіштерін және процестің қолайлы жағдайларын анықтау;

Ni - қанқалы катализаторында дизель фракциясын гидроөңдеу;

«Жаңажол» кен орны мұнайынан алынған және ПМӨЗ-нан алынған дизель фракцияларына озонның әсерін зерттеу;

Еуропалық стандартқа сай тауарлы дизель отынын алу.

Slide 5

Көрсеткіштер

Маркалар

Зерттеу әдісі

Л

З

А

1

Цетандық саны, кем емес

45

45

45

ГОСТ 3122

2

Фракциялық құрамы:

50 % айдалу температурасы, °С, жоғары емес

280

280

255

ГОСТ 2177

90 % айдалу температурасы, °С, жоғары емес

360

340

330

3

20°С температурағы кинематикалық тұтқырлығы, мм2/с

3, 0-6, 0

1, 8-5, 0

1, 5-4, 0

ГОСТ 23

4

Қату температурасы, ° С, жоғары емес, келесі климаттық аймаққа тәуелді:

Қалыпты

-10

-35

-

ГОСТ 20287

Суық

-

-45

-55

5

Лайлану температурасы, ° С, жоғары емес, келесі климаттық аймаққа тәуелді:

Қалыпты

-5

-25

-

ГОСТ 5066

Суық

-

-35

-

6

Жабық тиглдегі жарқылдану температурасы, ° С, төмен емес:

Газ турбиналары және кеме дизельдері үшін

62

40

35

ГОСТ 6356

Жалпы қолданылатын дизельдер үшін

40

35

30

7

Отындағы күкірттің массалық үлесі, %, аспайды:

I түр

0, 2

0, 2

0, 2

ГОСТ 19121

II түр

0, 5

0, 5

0, 4

8

Меркаптанды күкірттің массалық үлесі, %, аспайды

0, 01

0, 01

0, 01

ГОСТ 17323

9

Шайырлардың мөлшері, мг/100 см3 отынға, аспайды

40

30

30

ГОСТ 8489

10

Қышқылдығы, мг КОН/100 см3 отынға, аспайды

5

5

5

ГОСТ 5985

11

Йод саны, I2/100 г отынға, аспайды

6

6

6

ГОСТ 2070

12

Зольділігі, %, аспайды

0, 01

0, 01

0, 01

ГОСТ 1401

13

10 %-дық қалдықтың кокстілігі, %, аспайды

0, 20

0, 30

0, 30

ГОСТ 19932

14

Фильтрлену коэффициенті

3

3

3

15

20 ° С тығыздығы, кг/м3, аспайды

860

840

830

Дизель отынының көрсеткіштері (ГОСТ305-82)

Slide 6

ГОСТ Р52368-2005 бойынша дизель отынына қойылатын талаптар

Көрсеткіштер

Мәні

Зерттеу әдісі

1

Цетан саны, кем емес

51, 0

ГОСТ 3122, ASTM D 613, EN ISO 5165

2

Цетан индексі, кем емес

46, 0

ГОСТ 27768, ASTM D 4737, EN ISO 4264

3

15°С температурадағы тығыздығы, кг/м3

820-845

ГОСТ Р 51069, ASTM D 1298, EN ISO 3675

4

Полициклді ароматты көмірсутектер, % (масса бойынша), аспайды

11

IP 391

5

Күкірт мөлшері, мкг/кг, аспайды, отын үшін:

1 түр

II түр

III түр

350

50

10

ГОСТ P 50442, ASTM D 4294, EN ISO 8754

6

Жабық тигльдегі жарқылдану, төмен емес

55

ГОСТ 6356, ASTM D 93, EN ISO 22719

7

10 %-дық қалдықтың кокстілігі, %, аспайды

0, 3

ГОСТ 19932, ASTM D 189, EN ISO 10370

8

Зольділігі, %, аспайды

0, 01

ГОСТ 1461, ASTM D 482, EN ISO 6245

9

Судың мөлшері, мг/кг, аспайды

200

ГОСТ 14870, ASTM D 1744, EN ISO 12937

10

Жалпы ластануы, мг/кг, аспайды

24

EN 12662:1998

11

Мыс пластинаның коррозиясы (50°С -де 3 сағ), шкала бойынша бірлік

Класс 1

ГОСТ 6321, ASTM D 130, EN ISO 2160

12

Тотықтырғыштық тұрақтылық: қалдық-тың жалпы мөлшері, г/м3, артық емес

25

ASTM D 2274, EN ISO 12205

13

60°С майлағыштық қасиеті, мкм, аспайды

460

ISO 12156-1

14

40°С температурадағы кинематикалық тұтқырлығы, мм2/с

2, 00-4, 50

ГОСТ 33, ASTM D 445, EN ISO 3104

15

Фракциялық құрамы:

250°С-де буланады, мас. %, кем емес

350°С-де буланады, мас. %, кем емес

95% айдалу температурасы, °С, аспайды

65

85

360

ГОСТ2177 (A әдісі), ASTM D 86, EN IS03405

16

Май қышқылдарының метил эфирлері, % (көлем бойынша), аспайды

5

EN 14078:2003

Slide 7

Жылдың әр түрлі мезгілдерінде фильтрлену температурасына тәуелді дизель отындарының классификациясы

Период

Сұрып/класс

Фильтрлену температурасы

Жаз мезгілі

А

+ 5°С аспайды

В

0°С аспайды

С

- 5°С аспайды

Ауыспалы мез-гілдер көктем-дік/күздік

О

- 10°С аспайды

Е

- 15°С аспайды

Б/0

- 20°С аспайды

Қыс мезгілі

1класс

- 26°С аспайды

2класс

- 32°С аспайды

3класс

- 38°С аспайды

4класс

- 44°С аспайды

Slide 8

Дизель отындарына арналған мемлекеттік стан-дарттар мен техникалық регламентті салыстыру

Отын сипаттамалары

Автомобильді техникаға арналған регламент нормалары

ГОСТ

305-82

ГОСТ

Р52368

-2005

Еуро-2

Еуро-3

Еуро-4

Цетандық саны, кем емес

49

51

51

45

51

15 °С тығыздығы, кг/м3

820-860

820-845

820-845

-

820-845

Полициклді ароматты көмірсутек мөлшері % масс., аспайды

-

11

11

-

11

Күкірт концентрациясы, мг/кг, аспайды

500

350

50

500 -200

350, 50, 10

Фракциялық құрамы: 95% айдалады, °С, аспайды

360

360

360

360

340

330

360

Майлағыш қасиеті, мкм, аспайды

460

460

460

-

460

Slide 9

Солтүстік Америка

Батыс Еуропа

Япония/Австралия

Шығыс Еуропа/ТМД

Азияның дамыған мемлекеттері

Таяу Шығыс

Африка

Орталық/Оңтүстік Америка

Орташа өсім

2, 3

1, 0

1, 1

3, 1

5, 4

4, 9

3, 0

4, 1

3, 2

1999-2015 жылдар

Ақпаратты Басқару(EIA) болжамдары бойынша

әлемдік дизель отынына сұраныс (көлемдік %) :

Slide 10

Периодты режимде көмірді гидрогендеуге арналған жоғары қысымдағы кинетикалық қондырғы

1-реактор, 2-қосымша, 3-қыздырғыш, 4-амперметр, 5-кернеуді реттегіш, 6-хромель -копель терможұбы, 7-реле, 8-КСП-4, 9-үлгі манометр, 10-реттеу винтилі, 11-инертті газбен баллон, 12-газометр, 13-араластырғыш құрылғы, 14-нығыздайтын құрылғы, 15-қуысты бекітетін бұқтырма, 16-тығындайтын болаттар.

Slide 11

Гидрлеудің лабораториялық қондырғысының сызбасы

Slide 12

ЕУИА 941. 711. 001№143-94 (Озон-5П) озонаторы

Техникалық сипаттамалары

Шамасы

1

Қолданатын қуаттылығы, Вт, аспайды.

50

2

Айнымалы тоқ кернеуі, В

220

3

Өлшемдері, мм, аспайды:

230x165x320

4

Массасы, кг, аспайды:

9

5

Озонның массалық концентрациясы, мг/м3, кем емес

100

6

Озон бойынша өнімділігі, г/час

5

7

Жұмыс газының берілу көлемі бойынша озонның концентрациясы 0, 5·10-3м3/мм2, г/м3

30

8

Жиілік, Гц

50-60

9

Құрамындағы бағалы металдар мөлшері:

Алтын, г

Күміс, г

0, 1

0, 2

Slide 13

Аппараттың техникалық көрсеткіштері

Жағу температурасы, °С

900-950

Күкірт мөлшерінің диапазоны, %

0, 001 - 5, 0

Жағуға берілетін ауа көлемі, дм3/мин

0, 5

8-сағаттық ауысымға өнімділігі

6

Тоқ көзінің параметрлері: кернеу, В жиілігі, Гц

220+20 50+1

Қуаттылығы, кВт

1, 5

Өлшемдері, мм

740х336х436

ПОСТ 2Мк аппараты

ГОСТ 1437 бойынша күкіртті қолмен анықтаудан артықшылығы:

Үлгіні біркелкі жағудың есебінен күкірттің дәл мәні.

Қауіпсіздіктің артықшылығы.

2 үлгіні қатар анықтау мүмкіншілігі.

Slide 14

Дизель отынының төмен температуралы көрсет-кіштерін анықтайтын ИНПН "КРИСТАЛЛ" аппараты

Көрсеткіш

Өлшем бірлігі

Мәні

Үлгі көлемі

мл

1, 9 ±0, 1

Салқындатудың ең төменгі көрсеткіші

гр. С

-70

Лайлану температурасынын қателігі

гр. С

1

Қату температурасының қателігі

гр. С

2

Өлшеудің максималды мәні

мин.

25

Өлшеудің минималды мәні

мин.

15

Анализаторды қолданудың жағдайы

гр. С

+15 . . . +35

Өлшемі

мм

240х240х140

Массасы

кг

3

Техникалық көрсеткіштері

Артықшығы: - Өлшеу процесі автоматтандырылған - Жоғары жылдамдық және мәнділік - Шағын

Slide 15

Дизель отынының цетан индексін ГОСТ 27768-88 бойынша анықтау

ЦИ=454, 74-1641, 416g+774, 74g2-0, 554t+97, 803(lgt)

ЦИ анықтайтын нонограмма

Slide 16

Элемент

Ni қаңқалы

Конц., %

Инт., cps

1

Никель

92, 15

1627

2

Калий

0, 575

2, 3

3

Алюминий

7, 275

0, 20

4

Цирконий

0, 00

0, 0

5

Кобальт

0, 00

0, 0

Ni-қаңқалы катализаторының элементтік құрамының %-дық мөлшері

Slide 17

Көрсеткіштер

ПМӨЗ-ның ДО

Жанажол ДО

Көмірден алынғ. ДО

Цетандық индекс (нонограмма бойынша) ГОСТ 27768-88

55

51, 5

42, 7

Цетандық индекс (формула боынша)

54, 9

51, 7

42, 0

Фракциялық құрамы:

50 %ның айдалу температурасы, °С, аспайды

263

217

230

90 % ның айдалу температурасы, °С, аспайды

346

275

290

1 тамшы температурасы

155

147

198

Қату температурасы, ° С-тан, жоғары емес

-2, 1

-38, 4

-9, 2

Лайлану температурасы, ° С-тан жоғары емес

0, 5

-31, 0

-5, 0

Фильтрлену температурасы ° С-тан, аспайды

-1, 2

-44, 6

-7, 1

Күкірт мөлшері

0, 0460

0, 1002

0, 1134

Йод саны

26, 44

28, 88

18, 12

20 ° С-тағы тығыздығы, кг/м3

825, 0

798, 6

831, 6

ПМӨЗнан алынған тауарлы дизель отынының, “Жаңажолдан” алынған дизель отынының және көмірден алынған дизель отынының көрсеткіштері

Slide 18

Көрсеткіштер

бастапқы

гидрленген

Цетандық индекс (нонограмма бойынша)

42, 7

46, 0

Цетандық индекс (формула бойынша)

42, 0

45, 9

Фракциялық құрамы:

50 %ның айдалу температурасы, °С, аспайды

230

250

90 %ның айдалу температурасы, °С, аспайды

290

310

1 тамшы температурасы

98

113

Қату температурасы, ° С-тан, жоғары емес

-9, 2

-9, 7

Лайлану температурасы, ° С-тан жоғары емес

-5, 0

-6, 9

Фильтрлену температурасы ° С-тан, жоғары емес

-7, 1

-9, 2

Күкірт мөлшері

0, 1134

0, 0570

Йод саны

18, 12

23, 14

20 ° С-тағы тығыздығы, кг/м3

831, 6

827, 0

«Қаражыра» көмірінен алыған синтетикалық дизель отынының бастапқы және гидротазаланған көрсеткіштері

Slide 19

1-қату температурасы

2-лайлану температурасы

3-фильтрлену температурасы

Көмірден алынған бастапқы және гидротазаланған дизель отынының қату, лайлану, фильтрлену температуралары

Slide 20

Көрсеткіштер

Бастап-

қы ДО

Ni/Re катализаторында келесі температурада гиротазалған

20 ° С

40 ° С

60 ° С

80 ° С

Цетандық индекс (нонограмма бойынша)

55, 0

55, 1

56, 3

58, 9

57, 0

Цетандық индекс (формула бойынша)

54, 9

55, 1

56, 2

58, 8

56, 9

Фракциялық құрамы:

50 %ның айдалу темп °С,

263

265

268

271

270

90 %ның айдалу темп, °С,

346

346

348

350

350

1 тамшы температурасы

155

157

160

162

163

Қату температурасы, ° С-тан аспайды

-2, 1

-3, 8

-2, 1

-3, 8

-5, 9

Лайлану температурасы, ° С-тан аспайды

0, 5

-1, 5

0, 5

-1

-3, 6

Фильтрлену температурасы ° Стан аспайды

-1, 2

-2, 8

-1, 3

- 2, 8

-5, 8

Күкірт мөлшері

0, 046

0, 0380

0, 0273

0, 0078

0, 0456

Йод саны

26, 44

22, 82

40, 86

32, 78

36, 88

20 ° С-тағы тығыздығы, кг/м3

825

824

820

819

823

ПМӨЗ-ның бастапқы және гидротазаланған дизель отынының көрсеткіштері

Slide 21

1-бастапқы; 2-20 ° С; 3-40 ° С; 4-60 ° С; 5-80 ° С

ПМӨЗ алынған бастапқы және гидротазаланған дизель отынының қату, лайлану, фильтрлену температуралары

Slide 22

көк - бастапқы ДО

қызыл - 20 °С

жасыл - 40 °С

күлгін - 60 °С

ПМӨЗ алынған бастапқы және гидротазаланған дизель отынының күкірт мөлшерінің өзгерісі

Slide 23

V/, см3/мин

20°С температурадағы конверсиялық қисық

V/, см3/мин

60°С температурадағы конверсиялық қисық

Slide 24

Көрсеткіштер

бастапқы ДО

Келесі темпера-турада гиротазалған

20 ° С

60 ° С

Цетандық индекс (нонограмма бойынша)

50, 5

54, 2

-

Цетандық индекс (формула боынша)

50, 2

54, 5

-

Фракциялық құрамы:

50 %ның айдалу температурасы, °С,

210

222

-

90 %ның айдалу температурасы, °С,

265

278

-

1 тамшы температурасы

147

198

-

Қату температурасы, ° С, жоғары емес

-38, 4

-47, 3

-46, 9

Лайлану температурасы, ° С, жоғары емес

-31

-31, 7

-40, 1

Фильтрлену температурасы, ° С аспайды

-44, 6

-40, 2

-30, 2

Күкірт мөлшері

0, 1002

0, 0201

0, 0402

20 ° С-тағы тығыздығы, кг/м3

0, 7986

0, 7969

0, 7965

«Жаңажол» кен орнынан алынған бастапқы және гидротазаланған дизель отыны көрсеткіштері

Slide 25

1-бастапқы 2-20 ° С 3-60 ° С

Жаңажолдан алынған бастапқы және гидротазаланған дизель отынының қату, лайлану, фильтрлену температуралары

Slide 26

1-ПМӨЗ баст

2-Жаңажол баст

3-Көмірден алынған баст

4-ПМӨЗ гидр

5-Жаңажол гидр

6-Көмірден алынған гидр

Slide 27

Көрсеткіштері

Бастапқы

Гидрленген

0, 125 л/мин

0, 25л/мин

0, 5л/мин

30мин

60мин

90мин

30мин

60мин

90мин

30 мин

60мин

90мин

20 ° С тығыздығы, кг/м3

0, 801

0, 803

0, 798

0, 797

0, 799

0, 800

0, 800

0, 799

0, 799

0, 798

0, 798

Йодтық саны

28, 8

28, 0

26, 4

21, 2

24, 2

23, 8

23, 0

23, 2

24, 4

22, 0

22, 2

Цетан индексі

51, 9

52, 6

54, 6

55, 05

54, 9

54, 5

54, 8

54, 9

54, 9

55, 01

55, 02

Сыну көрсеткіші, nD

1, 446

1, 445

1, 445

1, 448

1, 446

1, 445

1, 445

1, 446

1, 445

1, 446

1, 447

Лайлану темп-сы, С0

-30, 3

-30, 5

-27, 0

-33, 9

-29, 2

-30, 2

-28, 2

-28, 2

-28, 2

-29, 1

-28, 2

Фильтрлену темп-сы, С0

-36, 1

-36, 2

-34, 7

-36, 5

-36, 1

-35, 7

-34, 9

-35, 9

-35, 7

-35, 3

-35, 9

Қату темп-сы, С0

-42, 2

-42, 7

-40, 7

-43, 4

-41, 4

-41, 9

-42, 0

-41, 1

-41, 0

-41, 4

-42, 4

Күкірт мөлшері

0, 1000

0, 0240

0, 0080

0, 0040

0, 007

0, 019

0, 020

0, 019

0, 016

0, 019

0, 022

Cутектің жұтылу көлемі, см3

-

58, 99

59, 55

70, 4

69, 0

60, 2

63, 9

66, 0

63, 88

66, 5

67, 3

Қайнаудың басталуы

147

166

167

175

174

160

166

169

170

169

171

50% айдалу темп-сы, С0

220

225

235

248

248

236

235

238

232

235

239

90% айдалу темп-сы, С0

270

273

273

281

280

274

276

279

278

280

281

«Жанажол» кен орнынан алынған бастапқы және

озондалған тура айдалған дизель отыны көрсеткіштері

Slide 28

1-Бастапқы ДО; 2-Тікелей гидрленген ДО; 3-0, 125 л/мин, 30 мин озондалған ДО;

4-0, 125 л/мин, 60 мин озондалған ДО; 5-0, 125 л/мин, 90 мин озондалған ДО;

6-0, 25л/мин, 30 мин озондалған ДО; 7-0, 25л/мин, 60 мин озондалған ДО;

8-0, 25л/мин, 90 мин озондалған ДО; 9-0, 5л/мин, 30 мин озондалған ДО;

10-0, 5л/мин, 60 мин озондалған ДО; 11-0, 5л/мин, 90 мин озондалған ДО;

Жанажол кен орнының дизель фракциясының 50% және 90% ай-далу температурасының озондау жағдайына байланысты өзгеруі:

Slide 29

Жанажол кен орнының дизель отыны құрамындағы

күкірт мөлшерінің процесс жағдайына байланысты өзгеруі:

1-Бастапқы ДО; 2-Тікелей гидрленген ДО; 3-0, 125 л/мин, 30 мин озондалған ДО;

4-0, 125 л/мин, 60 мин озондалған ДО; 5-0, 125 л/мин, 90 мин озондалған ДО;

6-0, 25л/мин, 30 мин озондалған ДО; 7-0, 25л/мин, 60 мин озондалған ДО;

8-0, 25л/мин, 90 мин озондалған ДО; 9-0, 5л/мин, 30 мин озондалған ДО;

10-0, 5л/мин, 60 мин озондалған ДО; 11-0, 5л/мин, 90 мин озондалған ДО;

Slide 30

Көрсеткіштер

Бастап-қы ДО

Гидрлен-ген ДО


Ұқсас жұмыстар
ДИЗЕЛЬ ОТЫНЫН ОЗОНМЕН ӨҢДЕУ
Мұнай өңдеуіндегі гидрогендеу процестері Мұнай өңдеудегі гидрогендеу процестері
Павлодар мұнай өңдеу зауыты
Мұнайды айдаудың екіншілік процесі
Көліктегі сутегі
Жаңартылатын энергия көздерін пайдалану
Акциз салығын төлеушілер мыналар
Түрлі көмірсутектердің қоспасы
Дизель отының тасымалдау бойынша бизнес жоспар
Гидрогендеу процестерінің теориялық негіздері
Пәндер



Реферат Курстық жұмыс Диплом Материал Диссертация Практика Презентация Сабақ жоспары Мақал-мәтелдер 1‑10 бет 11‑20 бет 21‑30 бет 31‑60 бет 61+ бет Негізгі Бет саны Қосымша Іздеу Ештеңе табылмады :( Соңғы қаралған жұмыстар Қаралған жұмыстар табылмады Тапсырыс Антиплагиат Қаралған жұмыстар kz