Автотранспортпен ауаның ластануын бағалау

Көптеген елдерде автомобиль табиғаттың өте қауіпті жауына айналды, сонымен қатар адамға да әсер етеді. Қазіргі кезде 600 млн. жеңіл, 160 млн. жүк машиналары, 2 млн-дай қалалық автомобилдер санақталған. Жер бетінде орташа 1 кв. км-ге 8 автомобилден келеді. Автомобилдердің двигателдерінде әлем бойынша 2 млрд-қа жуық мұнай жағар майы жанады. Осыған байланысты пайдалы әсер коэффициенті орташа 23%-ды құрайды, қалған 77 % жылытуға кетеді. Ресейде автотранспорт күнделікті атмосфераға 16, 6 млн. ластаушы заттарды шығарып отырады. 30% қала тұрғындарының аурулары автокөліктер шығаратын газдардан ластанатын ауамен байланысты.

Тольтти қаласының автомобил транспортының динамикасы мынандай жылдармен сипатталады: 1989 жылы. қалада 60 мыңға жуық автомобил саналса, қазіргі кезде - 150 мыңға жуық автотранспорт бар. Сонымен, Таким образом, автотранспорт сегодня стал основным источником загрязнения воздуха города. Сайып келгенде, автотранспорт бүгінгі күнде қаланың ауасының ластануында негізгі қайнар көзі болды. Және де МАИ бағалауынша әр 5-ші автокөлік Тольтти қаласы - ауаның ластануының жоғарғы қайнар көзі. Өйткені, АИ-93 жанармайының 50% этилденген болып табылады.

Құрал жабдықтар мен материалдар: калькулятор, блокнот, ручка

Мектеп жанындағы ұзын шамамен 0, 5 км (500 м) қарқынды қозғалыс жүретін автотрасса бөлігін алдық.

Бөліктің ұзындығын қадаммен өлшедік (l, м), өз қадамымыздың орташа ұзындығын шамамен белгіледік.

20 минут аралығында бөлікте өткен автокөліктің санын есептедік(14. 00 дан 14. 20 дейін) .

20 минут ішінде өткен көлік санын 3 ке көбейту арқылы 1 сағ ішінде өтетін автокөлік санын анықтадық . №1 кестені толтырдық.

№ 1 кесте Магистралдардағы автокөлік қозғалысы

Автокөлік түрі

20 мин, сапасы

1 сағ ішіндегі сапасы(N)

1 сағ жалпы жол(L, км)

Жеңіл автокөлік

205

615

38. 13

Жүк автокөлігі

0. 93

Газель

101

303

18. 786

Автобус

2. 976

Кварталішілік жол бөлігіндегі автокөліктің қозғалысы

Автокөлік түрі

20 мин, сапасы

1 сағат ішіндегі сапасы

1 сағ жалпы жол (L, км)

Жеңіл автокөлік

256

9. 672

Жүк автокөлік

0. 372

газель

0. 744

Формула бойынша 1 сағатта өткен әрбір автокөліктің мөлшері арқылы жалпы жолды есептедік :

L = N * l

Бұл жерде N - 1 сағат ішінде өткен әртипті автокөліктің мөлшері

L - Бөлік ұзындығы, км.

№ 1 кестенің соңғы бағанын толтырдық.

Формула бойынша алынған бөліктердегі автокөліктердің пайдаланған әртүрлі жанармайдың мөлшерін есептедік:

Q = L * V.

№ 2 кестені толтырдық.

№ 3 кестеден V -ның мәнін алдық.

Шартты түрде аламыз:

90% жеңіл автокөліктер жанармай ретінде бензинді пайдаланады, ал 10 % - газды;

Жүк автокөліктері дизелді жанармайды пайдаланады ;

Газелдер газды пайдаланады;

50% автобустар жанармай ретінде бензинді пайдаланады, ал 50% - газды. № 2кесте әртүрлі автокөліктердің жанармайды пайдалануы

Автокөлік түрі

Бензин

Дизельді жанармай

Газ

Жеңіл автокөлік

4. 11804

0. 45756

Жүк автокөлік

0. 3069

Газель

3. 19362

Автобус

0. 62496

(квартал ішінде)

Автокөлік түрі

бензин

Дизельді жанармай

Газ

Жеңіл автокөлік

1. 0445

0. 116064

Жүк автокөлік

0. 12276

Газель

0. 12648

№ 3 кесте автокөлік түріне байланысты жанармай шығыны

Автокөлік түрі

Жанармай шығынының орташа шамасы

Жанармайдың салыстырмалы шығыны

Жеңіл автокөлік

0. 12

Жүк автокөлік

0. 33

Газель

0. 17

Автобус

0. 42

Автокөліктермен шығарылатын зиянды заттар автокөліктің жүретін жанармайдың түрі мен мөлшеріне байланысты. Ауаның негізгі ластаушылары көмірқышқыл газ, көмірсутектер және азот диоксиді.

№ 4 кестеде пайдаланылған жанармайдың түріне байланысты зиянды заттардың орташа мөлшері көрсетілген.

К коэффициенті автокөлік 1 км жүргендегі қажет жанармайдың 1 литрдегі зиянды заттардың мөлшеріне тең.

№ 4 кесте Пайдаланылатын жанармайдың түріне байланысты зиянды заттардың орташа шығыны.

Жанармай түрі

Көмірқышқыл газ

Көмірсутек

Азот диоксиді

Бензин

0. 16

0. 1

0. 04

Дизельді жанармай

0. 1

0. 03

0. 04

газ

0. 2

0. 04

0. 016

К коэффициент мәні

Жанармай түрі

Мөлшері Q, л

Көмірқышқыл газ

Көмірсутегі

Азот диоксиді

Бензин

4. 743

10. 945

1. 824

0. 73

Дизельді жанармай

0. 3069

0. 118

0. 035

0. 047

Газ

4. 27614

3. 289

0. 658

0. 262

Жалпы

9. 32604

32. 282

6. 098

3. 443

№ 5 кесте

Жанармай түріне байланысты ластауышы заттардың шығуы.

(Квартал ішінде)

Жанармай түрі

Мөлшері л

Көмірқышқыл газ

Көмірсутек

Азот диоксиді

Бензин

1. 0445

2. 41

0. 402

0. 161

Дизельді жанармай

0. 12276

0. 047

0. 014

0. 019

Газ

0. 116064

0. 089

0. 018

0. 007

Жалпы

1. 283324

4. 442

0. 839

0. 474

Улы заттардың мөлшері

Дәл осындай зерттеулер кварталішілік жол бөлігінде жүргізілді .

Алынған нәтижелерді салыстыру арқылы мынадай қорытындыға келді :Магистралдағы көлік қозғалысы, квартал ішіндегі қозғалыстан біршама жоғары.

Экологиялық көзқарас жөнінен қандай автокөлік, қауіп туғызатын автокөліктер туралы өз болжамдарын ұсынды.

Осы экологиялық проблемаларды шешудегі ұсыныстарды береміз.

Экологиялық проблемаларды шешу жолдары. Іштен жану двигателдерін газ тәрізді жанармай түріне ауыстыру . Көп жылдық тәжірибе бойынша автокөліктердің пропан- бутан қоспасындағы эксплуатациясы өте үлкен экологиялық эффектті көрсетті. автокөліктік тасталымдарда көмірқышқыл газының, ауыр металдардың, көмірсутегілердің мөлшері күрт азая түседі.

Ластану

Көміртегі оксиді (СО)

Көмірсутектер(CH)

Азот оксиді(NO)

Қорғасын(Pb)

Әсері

Қандағы оттек алмасуын тежейді, жүйке жүйесін зақымдайды, жүрек жұмысын бұзады.

Ісік ауруларының дамуына әсерін тигізеді.

Көзді және шырышты қабықтарды тітіркендіреді.

Жүйке жүйесін және сүйек ұлпаларды зақымдайды.