Балқаш манындағы туризм саласынның дамуы




Презентация қосу
әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық
университеті

Дипломдық жұмысының тақырыбы:
Балқаш манындағы туризм
саласынның дамуы

Орындаған: Заркынова Ж.С.
Ғылыми жетекші: Ақтымбаева А.С.

Алматы 2011
Мақсаты

• Балқаш аймағының демалыс пен туризм
саласын дамыту үшін туристік-
рекреациялық ресурстарды белгілеу
және оларды пайдалану жолдарын
анықтау
Жұмыстың міндеті

• Балқаш аймағының туризм мен демалыс
саласын дамытудың табиғи және әлеуметтік-
экономикалық алғышарттарын анықтау;
• Балқаш аймағының туристік-рекреациялық
ресурстарды демалыс пен туризм саласына
пайдаланудың жолдарын анықтау;
• Балқаш аймағының туристік саланы
дамытудың бағытын жасау.
Балқаш көлі
Балқаш аорналасқан. Солтүстігінде – Балқаш көлі арқылы Қарағанды облысы жерімен, батысында –
Жамбыл облысы, оңтүстігінде – Іле ауданымен, шығысында – Алматы облысының орталығы
Талдықорған жерімен шектеседі. Ауданның жалпы жер көлемі – 37,4 мың км 2. Ауданда 1,828 млн га
ауыл шаруашылығы мақсатында пайдаланылатын жер болса, 29,4 мың га – егіс алқаптары (1-3
сурет). Орман шаруашылығындағы мемлекеттік қорғаудағы жер көлемі - 1839,7 мың га, соның
ішінде сексеуіл – 1048,1 мың га-ды құрайды [1].
Шаруашылықтардың егісін суландыру негізінде ауданда Ақдала суландыру жүйесі салынған. Ақдала
жазығы Қапшағай бөгенінің пайдалануға берілуіне байланысты дәнді-дақылдар (негізінен күріш)
егілетін ірі өңірге айналды. Халық саны – 30082 адам (01.01.2008). Халықтың тығыздығы – 1 км 2
1,2 адамнан келеді. Жұмысқа жарамды халықтардың саны 20058 адам (64,8%), ауданда жұмыс
істейтін заңды тұлғалардың саны 197 адам, ауыл шаруашылығында 17, үй шаруашылығында 5993
адам. Халықтың 90%-ы – қазақтар, 10%-ы – басқа ұлт өкілдері құрайды. Қазіргі уақытта ауданда
15 ауылдық округтер және 28 елді мекен бар. Негізгі жол торабы 544 км, соның ішінде 526 км тас
жолы. Аудан жері Алматы қаласынан 228 км қашықтықта орналасқан.
Балқаш аймағының физикалық картасы [1]

• Аудан Оңтүстік Балқаш маңы құмды
жазығының кең-байтақ жерін алып
жатыр. Оған Іле өзенінің алқабы мен
оның Балқаш көліне құяр жеріне
дейінгі аймағы кіреді. Бұл аймақ Іле
аңғары деп те аталады. Іле аңғары
топырақтың ұзақ эрозияға
ұшырауынан пайда болған, ежелгі
қазақ шұңқыр кайназой эрасында
қалыптасқан. Балқаш өңірін
солтүстігінде Балқаш көлі,
батысында – Шу-Іле таулары,
оңтүстігінде – Іле Алатауы, оңтүстік-
шығысында – Жетісу жотасының биік
емес батыс сілемдерімен (Малайсары
және Құланбасы), шығысында
Балқаш маңы жазықтары қоршап
жатыр. Жер бедерінің биіктігі теңіз
деңгейінен 350 м-ден 600-700 метр
биіктікте жатыр
Балқаш көлінің табиғаты
Көлдің түсі ақ көгілдір. Балқаш көлі Каспий мен
Арал теңіздерінен кейінгі көзсіз су айдыны. Көл
ұзындығы 614 км, ені - 3,5-тен 44 км-ге дейін.
Ең үлкен тереңдігі 26 м жетеді. Балқаштың
ерекшелігі шағын бұғазбен қосылған батыс
және шығыс бөліктерінің суларының түрлі
минералдығында. Батыс бассейні Іле көп сулы
өзеннен алатын жағы тұщы да, шығыс бөлігі
тұзды. Балқаш табиғаты керемет және қарама
қайшылыққа толы. :ле су айдыны - Балқаш
бассейні бөлігі био түрлілік бойынша елеулі
және балықтардың құнды түрлеріне бай. Балық
кәсіпшілігіне үлкен мүмкіндік береді. Балықтар
түріне сазан, ақ Амур, шабақ, қаяз, бахтақ,
маринка, жерех. Табан, сом мен өзгелері кіреді.
Жыл сайын көлден 8-10 мың тонна балық
ауланады. Балқаш маринкасы мен балқаш
алабұғасы Халықаралық Қызыл кітапқа
енгізілген. Аралда жоғалған арал тікені мен
арал сақалдысы сақталып қалған.
Балқаш көлінің туристік потенциалы
Қазақстанның дәл ортасында әлемдегі аса ірі көлдердің бірі –
Балқаш көлі орналасқан. Ауданы бойынша ол шамамен Албания
аумағымен тең. Бірақ өзінің географиялық орналасуы себебінен ол
аз қоныстанған және нашар зерттелген. Көл үш шөлдің арасында
орналасып, үшбұрышты құрағандай болады, оның бір ұшында –
құмды шөл Сары-Есікотырау: тақырлар мен құм төбелер, екінші
ұшы – тасты Бетпақдала: жартастар мен сексеуілдер, үшінші ұшы –
Сарыарқа алқабы, бірақ оның бетегелі, құнарлы жері емес, тақыр
төбелі, сортаңды оңтүстік бөлігі.
ХХ ғасырдың бас кезінде академик Л. С. Берг Балқашты
«географиялық парадокс» деп атаған болатын, себебі ол көлдің бір
жартысы тұщы, ал екінші жартысы тұзды екендігін анықтаған
болатын.
Оның жағалауларында палеоантроп тұрақтары мен қазіргі заманғы
курортты жерлер; ежелгі адамдардың қола балқыту пештері мен
мыс қорыту комбинаты; асыл тасты тау жыныстары мен кәсіпшілік
балықтар, сирек жануарлар мен Қазақстанның эндемик-өсімдіктері;
петроглифтер мен құм төбелердің астында жартылай көмілген
ортағасырлық қалашықтар; қорғандар мен бүркіттің ұялары
кездесетін елсіз аралдар...
Астана-Алматы асфальт–бетонды жоларнасы әлемдік стандарттар
деңгейіне көтеріліп, бірінші сыныпты жолға айналған. Оның
бойында заманауи жанармай станциялары, демалыс аймақтары
орналасып, қажет болған жағдайда көлік жөндеу, телефонмен
байланысу, тамақтанып алу мүмкіндігі де бар... Жол жабындысы
керемет. Бір сөзбен айтқанда – бәрі де тамаша.
Қазақстан Президентінің өзі Балқаш жағасында тұрып,
кәсіпкерлерді өз капиталдарын Балқаш маңайына, оның бай
келешегіне салуға шақырған болатын. Нұрсұлтан Әбішұлының
жүзіндегі қуанышты көріп, бізде бұл бағыт шынында да жақын
келешекте басымды бағыттардың біріне айналады деген үміт пайда
болды.
Балқаш көлінің қазіргі
экологиялық жағдайы
•Бүгін Қазақстан ғалымдары тағы бір экологиялық апат қаупін болжамдайды.
Олардың айтуынша, Балқаш көлінің құрғап кету қаупі бар.
Балқаш көлемі бойынша Орталық Азияда төртінші көл болып табылады. Көлдің 3
миллион жергілікті халқының тұрмысы және аймақтағы экономикасы үшін орасан зор
мәні бар.
Би-Би-Си тілшісі Джил МакГиверинг Балқаш көлінің солтүстік жағалауына барып,
сондағы жағдайды зерттеп көрген.
•Көл жағасында тұратын жергілікті тұрғындардың кейбірі көлдегі су деңгейінің
соңғы 30-40 жылдың ішінде айтарлықтай азайғанын айтады. Көбі 3 миллион халықтың
тұрмысына қажетті суды қамтамасыз етіп, аймақтың қантамыры қызметін атқарып
келетін Балқаш көлі құрғап кетпей ма деп қорқады.
Су деңгейінің төмендегеніне табиғи өзгерістер ықпал еткен де шығар. Алайда,
Балқашқа қауіп төндіретін басты күш - ол адамның іс-әрекеті.
Көлдің негізгі қайнар-көзі Іле өзені болып табылады. Іле суының басым бөлігі Қапшағай
су қоймасын толтыру үшін және ауыл шаруашылық мақсаттарында
қолданылатындықтан, Балқашқа келетін су мөлшері табиғи деңгейден едәуір кем боп
шығады.
Соның үстіне Іле Қытайдан келіп ағады. Қытай болса, Іле суын Батыс Қытай
аймақтарын дамыту үшін елеулі көлемде қолданайын деп отыр.
•Көлдің деңгейін жіті қадағалап жүретін ғалымдар Балқашты қорғаудың арнайы
шаралары енгізілу керек дейді. Алайда арнайы шаралар тұрмақ, көлдің құрғап біту
қаупі астында қалғанын былайғы жұрт біле де бермейді екен.
1 туристік бағыт Маршруттың бағдарламасы:
1-шi күн. Алматы қаласы - Ankara қонақ үйiне
дейiн трансферi - қала бойынша шолу
экскурсиялары.
2-шi күн. Алматы қаласы - Қапшағай
қаласына дейiн жайлы автобустағы жүрiп өту
- 60 километрлер. Кизелаузеге қонақ үйiндегi
орналастыру. Түйелерде серуен, атты кiсi
жүру, сырғанау. Демалыс. Кешкi ас. Түнек.
3-шi күн. Қапшағай қаласы - Талдықорған
қаласы. Түйелердегi атты кiсi жүрудiң
дағдылары. Шолақ радиал шығуы жоғарылап.
Петроглифтермен танысу. Оба Бесшатыр,
Балды бұлақ Узынталға өткел. Балды бұлақ
Узынтал-балды бұлақ, Косбастау балды бұлақ,
Узынтал. Күндiк аялдау. Ән айтатын шағылға,
сонымен бiрге Кысты және үлкендi таудағы
радиал шығулары.
4-6-шы күн. Талдықорған қаласы - Алакөл
көлі. Үшарал қаласына дейiн жайлы
автобустағы жүрiп өту - 350 километрлер.
Үшаралда қонақ үйiнде орналастыру.
Таңертеңнен Алакөл жағасына. Катераххқа
серуен, атты кiсi жүру, сырғанау. Демалыс.
Кешкi ас. Түнек.
Маршруттың жiбi: Алматы қаласы - Қапшағай қаласы 7-шi күн. Алакөл көл - Балқаш көл.
- Талдықорған қаласы. – Алакөл көл.– Балқаш көлі– 8-шi күн. Балқаш көл -. Мойынты. Кеме
Мойынты. немесе яхтада Балқаш айдын көлi арналған
саяхат.
2 туристік бағыт
•№2-шi маршруттың сипаттамасы
•Маршруттың бағдарламасы:
•1-шi күн. Алматы - Күртi - Куланбас. Орын ауыстыруды түр 140 шақырым
қашықтық - автобус. Хр шартараппен танысудың туристтары осы тармақта.
Малайсары ) және Қүртi су қоймаларына қатысады және Құланбасы түнектiң
бiрiншi тармағы ұйымдасады.
•2-шi
2-шi күн. Құланбасы - Бақанас. Орын ауыстыруды түр 50 шақырым қашықтық
жаяу. Туристтар туристтi
туристтiк маршруттың осы бөлiбөлiмшелерi
мшелерiн жаяулап өтедi
өтедi, Бабакты
Бабакты
ауылы асулық тармақтағы тоқтау, түнек. AIDANA PLAZA қонақ үйi үйiндегi
ндегi
Бақанаста
Бақанаста..
•3-шi
3-шi күн. Бақанас - Ақкөл. Орын ауыстыруды түр 50 шақырым қашықтық -
жаяу. Туристтар туристтi
туристтiк маршруттың осы бөлiбөлiмшесi
мшесi сонымен бi
бiрге жаяулап
өтедi
өтедi. Туристтар бұл жерде ботаникалық бақ, Бақанас өзенi
өзенiне қатысады,
(әлеммен және тағы басқалар өсiөсiмдi
мдiктер, малмен) шөл жер бедерлердi
бедерлердiң бәлекей
Бақанас сом қурап қалған әдемi
әдемiлiктерi
ктерiмен таныстырады. Ақкөл
ұйымдастырылған этномәдениет ауылдағы тоқтау ұйымдасады, яғни қазақ
мәдениетi
мәдениетi, салттармен танысу.
•4-шi күн. Ақкөл - Көктал. Орын ауыстыруды түр 45 шақырым қашықтық -
атпен.
•5-шi күн. Көктал - Қараой. Орын ауыстыруды түр 76 шақырым қашықтық -
түйемен.
6-шы күн. Қараой - Шубаркун. Орын ауыстыруды түр 31 шақырым қашықтық -
автобус. Тоқтау Нарын өзенiнде қонақ үй көгалға және Шұбаркүн
Шұбаркүн ауылы осы
маңайында жоспарланады,
жоспарланады, балық аулау және суға түсулер ұйымдасады. Содан
соңы құммен танысулармен, (14 (14 сурет) су және батпақ жер бедер Шубаркунанның
демалысының аймағына жолданады.
7-шi күн. Шубаркун - Балқаш қаласы. Орын ауыстыруды түр 80 шақырым
қашықтық - су. Туристтар жолдың бұл кесiндi су Балқаш айдын көлi бойынша
жеңiп шығады және су саяхаты ұйымдасады.

Маршруттың жiбi: Алматы қаласы - Күртi -
Куланбас-Аккол - Көктал - Қараой -
Шубаркунан - Балқаш қаласы
3 туристік бағыт •Маршруттың бағдарламасы:
•1-шi күн. Кордай - Отырар. Орын ауыстыруды түр
40 шақырым қашықтық - автобус. Шартараппен
танысудың туристтеры осы тармақта Малайсарыға
қатысады. Отырар түнектiң бiрiншi тармағы
ұйымдасады.
•2-шi күн. Құланбасы - Бақанас. Орын ауыстыруды
түр 50 шақырым қашықтық жаяу жүріп өту.
Туристтер туристтiк маршруттың осы бөлiмшелерiн
жаяулап өтедi, Бабақты ауылы асулық тармақтағы
тоқтау, түнек. AIDANA PLAZAнiң қонақ үйiне
тоқтау.
•3-шi күн. Ақдала - Кубган. Орын ауыстыруды түр
50 шақырым қашықтық - жаяу. Туристтер туристтiк
маршруттың осы бөлiмшесi сонымен бiрге жаяулап
өтедi. Туристтар бұл жерде ботаникалық бақ,
Бақанас өзенiне қатысады, (әлеммен және тағы
басқалар өсiмдiктер, малмен) шөл жер бедерлердiң
бәлекей Бақанас сом қурап қалған әдемiлiктерiмен
таныстырады. Ақкөл ауылында ұйымдастырылған
этномәдениет ауылдағы тоқтайды, яғни қазақ
мәдениетi, салттармен танысу.
•4-шi күн. Ақкөл - Көктал. Орын ауыстыруды түр
45 шақырым қашықтық - атпен.
•5-шi күн. Көктал - Қараой. Орын ауыстыруды түр
Маршруттың жiбi: Кордай - Отырар - 76 шақырым қашықтық – түйемен.
Кондшенгель - Ақдала - Қараой – Таскдала -
Балқаш қаласы
Туристік бағыттың калькуляциясы
№ Шығын атауы Саны Бағасы/тенге/

1 Жанармай /Алматы - Кұланбас,
Караой-Шұбарқұнан/ 40л 2940
2 Қонақ үй/Бақанас, Шұбаркүн/ 2500 - 5000
3 Аттарды жалға алу 5 12500
4 Түйені жалға алу 5 15000
5 Кафе және мейрамхана/Шұбаркүн/ 20000
6 Ыдыстар/тарелка, чашка, қасық, 5000
вилка, термос/
7 Аптечка (дәрі-дәрмек) 1шт 700
8 Газ.балон 10шт 4000
9 Рюкзак 5шт 12500
10 Ұжымдық жұмыстар 20 адам 15300
11 Лиіз үйді жалға алу 2 шт 7200
12 Катерді жалға алу 1 шт 5000
Қорытынды 107640
Барлығы 131755
1 турист шығыны 26351 теңге
Жолдама бағасы 45000
/Компания кірісі /93245 /
Балқашқа сырттан келетін
туристер саны (мың адам)
Балқаштағы жергілікті халықтың
үлес салмағы (мың адам)
Туристерден түсетін жалпы
пайда(мың kzt)
Балқаштағы туризм түрлерінің
үлесі (%)
Бұл күндері Балқаштың жағалауы қазақстандықтар
мен шетелдіктердің маусымдық және жыл он екі ай
бойына демалысын дамытуға арналған жеке капитал
салу аймағы. Кемпингтер, демалыс базалары салынуда,
келешекте санаторлық-курорттық ем ұйымдастыру
перспективасы бар балшықпен емдеу әдісін зерттеу
басталды. Жұмыс істеп тұрған туристік инфрақұрылым
объектілерінің ішінде этностильдегі қазақ үй
қалашықтары жаз бойына көптеген демалушылардың
сұранысына ие.
БАЛХАШ КӨЛІ ЖАҒАЛАУЫНДА «ЖЕТІСУ»
КИІЗ ҮЙ ҚАЛАШЫҒЫ БОЙ КӨТЕРЕ БАСТАДЫ
• Балхаш көлі маңында Алматы облысының өнеркәсіп
және кәсіпкерлер департаменті өздерінің туристік
маусымын ашты. Бұл іс-шараның басты мақсаты
облыстың туризм саласын дамыту және Балхаш көлін
ішкі және сыртқы туристерге демалыс орыны ретінде
танытып, көпшілікке тарату.
Маусымның ашылуы Талдықорған облысы
кәсіпкерлерімен ұйымдастырылған «Жетісу» киіз үй
қалашығының аумағында өтті. Мұнда демалушыларға
алты орындық киіз үйлер мен ұлттық тағамдар және
суда серуендеу мен жаға жайдағы волейбол ойындары
т.б.қызметтері ұсынылады.
Демалыс аймағына Талдықорған қаласынан күнделікті
автобуспен тасымалдау жүргізіледі.
Соңы!!!

Ұқсас жұмыстар
Балқаш
Балқаш қаласы
Бектауата маңындағы тауындағы тастардан сувенир жасау. Презентациясы
Қ. Р-ның техногенезді даму проблемалары
Қорғалжың қорығы
Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ - түрік университеті
Балқаш қыз жатқан жерге жедел барып
БАЛҚАШ ПРОБЛЕМАСЫ
Менің кіші
Жер салығы туралы
Пәндер