Жұқпалы ауру кезіндегі ветеринариялық шараларды ұйымдастыру және олардың экономикалық тиімділігі

Презентация қосу

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік
Университеті

БӨЖ
Тақырыбы:Жұқпалы ауру кезіндегі ветеринариялық шараларды
ұйымдастыру және олардың экономикалық тиімділігі

Орындаған: Онгарова Д.Б.
Тобы: ВС-303
Тексерген:Жексенаева А.Б.
Жоспар
I. КІРІСПЕ

II.НЕГІЗГІ БӨЛІМ

2.1 СҚП-да және күйдіргі бойынша қауіп төндіретін аумақтарда
санитариялық-эпидемияға қарсы профилактикалық және эпизоотияға қарсы
іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар
2.2 Құтырудың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы іс-
шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар

2.3 Бруцеллездің алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы іс-
шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-
эпидемиологиялық талаптар
III.ҚОРЫТЫНДЫ

IV. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
КІРІСПЕ
«Аса қауіпті инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша
санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды
ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-
эпидемиологиялық талаптар» санитариялық қағидалары–аса
қауіпті инфекциялық аурулардың алдын алуға бағытталған
санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды
ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптарды белгілейді.
Осы Санитариялық қағидалардың орындалуын бақылауды
халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы және
ветеринария салаларындағы мемлекеттік органдардардың
ведомстволары жүзеге асырады.
СҚП-да және күйдіргі бойынша қауіп төндіретін аумақтарда санитариялық-эпидемияға қарсы
профилактикалық және эпизоотияға қарсы іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге
қойылатын талаптарды жергілікті атқарушы органдар бөлімшелерінің мынадай шараларды
орындауы қажет:

1) күйдіргінің эпизоотиялық ошақтарын, күйдіргінің топырақты ошақтарының координаттары
мен шекараларын белгілеу арқылы СҚП анықтау және тіркеу, эпизоотияға қарсы іс-шараларды
ұйымдастыру және олардың орындалуын бақылау (қадағалау);

2) топырақты ошақтарды бүкіл периметрі бойынша ормен және биіктігі кемінде 1,5 метр және
диаметрі кемінде 5 ш.м. қоршаулармен (металдан немесе бетоннан) қоршау, «күйдіргі» деген
жазуы бар тақтайшаларды ілу;

3) ішкі сауда объектілерінде, жануарлар өсіруді, жануарларды, жануарлардан алынатын өнім мен шикізатты
дайындауды (союды), сақтауды, қайта өңдеуді және өткізуді жүзеге асыратын (импортқа және экспортқа
байланыстыларды қоспағанда) өндіріс объектілерінде ветеринария саласындағы Қазақстан Республикасы
заңнамасы талаптарының сақталуы тұрғысынан мемлекеттік ветеринариялық-санитариялық бақылауды және
қадағалауды жүзеге асыру;

4) күйдіргінің топырақты ошақтарының, мал қорымдарының (биотермиялық шұңқырлардың),
мал айдайтын трассалардың, мал шаруашылығы объектілерінің жағдайын бақылау;

5) СҚП-да, мал шаруашылығы қожалықтарында, мал сою пункттерінде, жануарлардан алынатын
өнімдер мен шикізатты сақтауды дайындайтын және сақтайтын жерлерде, мал тасумен
айналысатын барлық типтегі көлік құралдарында, мал шаруашылығы өнімін қайта өңдейтін
кәсіпорындардағы өндірістік үй-жайларда профилактикалық дезинфекция жүргізу.
СҚП-да және күйдіргі бойынша қауіп төндіретін аумақтарда санитариялық-эпидемияға қарсы
іс-шараларды ұйымдастыру және жүргізу кезінде халықтың санитариялық-эпидемиологиялық
салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері
мынадай талаптарды сақтауы қажет:

1) күйдіргінің эпидемиялық ошақтарын анықтау және тіркеу,
күйдіргінің топырақты ошақтарының координаттары мен
шекараларын белгілей отырып СҚП-ны картаға түсіру;

2) күйдіргі ошақтарында эпидемияға қарсы іс-шараларды
ұйымдастыру және олардың орындалуын бақылау;

3) халықпен, сондай-ақ күйдіргінің инфекция көздерін,
факторларын және оның таралу жолдары мен профилактика
шараларын көрсете отырып, малдан алынатын шикізатты
дайындау, жинау, сақтау, тасымалдау, қайта өңдеу және
өткізумен айналысатын адамдар арасында санитариялық-ағарту
жұмысын жүргізу;

4) эпидемиялық ошақтарда профилактикалық, ағымдағы және
қорытынды дезинфекцияларды жүргізу.
• ЖАО құрған мемлекеттік ветеринариялық
ұйымдар қауіп төндіретін аумақтарда оларды
қолдану жөніндегі нұсқаулықта (нұсқауда)
көзделген тәртіппен және мерзімдерде ауыл
шаруашылығы жануарларына
профилактикалық вакцинациялау жүргізеді.
Вакцинацияланған малдарды бақылау
вакцинациядан кейін 14 күнтізбелік күн
ішінде жүргізіледі.
• Күйдіргіге қарсы вакцинациялау жүргізу
вакцинацияланған жануарлардың (түрлері
бойынша) санын, вакцинаның, дайындаушы
кәсіпорынның толық атауын, сериясы мен
бақылау нөмірлерін, дайындау күні мен
шығындалған вакцина санын көрсете отырып,
актімен ресімделеді. Актіге мал иелерінің
қолы қойылған вакцинацияланған малдың
тізімі қоса беріледі.
• Вакцинациядан кейін 14 күнтізбелік күн
ішінде күйдіргіге қарсы вакцинацияланған
малды етке союға және вакцинациядан кейін
14 күнтізбелік күн өткенге дейінгі кезеңде
өлген малдың терісін алуға жол берілмейді.
Құтырудың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы іс-шараларды
ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар жеке және заңды тұлғалардың
(жануарлар иелерінің) мынадай шараларды сақтауы болып табылады:

1) өздеріне тиесілі иттер мен
мысықтарды ауданның 3) ауыл шаруашылығы
(қаланың) мемлекеттік 2) құтыруға қарсы және үй жануарларын
ветеринариялық-санитариялық егілмеген иттерді жабайы жыртқыштар,
инспекторының немесе
мемлекеттік ветеринариялық жеке аулаларға, иттер немесе мысықтар
дәрігерінің ұсынымы бойынша фермаларға, тістеген жағдайда, ауруға
клиникалық тексеру және күдікті немесе тістелген
антирабиялық вакцинамен үйірлерге, отарларға
жануарларды оқшаулауға
сақтандыру екпелері үшін және табындарға қажетті шаралар
ветеринариялық емдік-
профилактикалық ұйымдарға жіберуді шектеу; қабылдау.
жеткізу;
• Адамдарды немесе жануарларды тістеген иттер, мысықтар және басқа да жануарлардың
(құтырудың айқын белгілері бар жануарлардан басқа) иелері немесе қараусыз қалған иттер мен
мысықтарды ұстайтын арнайы бригада оларды ветеринария мамандарының 10 күнтізбелік күн
ішінде оқшаулауы мен бақылауы үшін тез арада жақын ветеринариялық емдеу ұйымына
жеткізеді.
• Жеке және заңды тұлғалар өз жануарларын құтыруға қарсы уақтылы вакцинациялауды және
диагностикалауды қамтамасыз етеді. Профилактикалық егулерді жүргізу туралы актіге олардың
иелерінің деректерін (аты-жөнін, мекен жайын) көрсете отырып, вакцинацияланған иттер мен
мысықтардың тізімдемесі міндетті түрде қоса беріледі. Жануардың паспортына тиісті белгілер
қойылады.
• Құтыру бойынша эпизоотологиялық қолайсыз аймақтарда ауыл шаруашылығы жануарларын (ірі
қара мал, ұсақ мал, жылқы, түйе), иттер мен мысықтарды құтыруға қарсы жоспарлы
профилактикалық иммундеу жүргізіледі.
• Жекелеген жағдайларда, ветеринариялық емдеу ұйымының рұқсаты бойынша адамдарды немесе
малдарды тістеген жануар оны 10 күнтізбелік күн ішінде оқшауланған үй-жайда ұстауға және оны
ветеринариялық дәрігерге тексеруге беруге жазбаша міндеттеме берген иесінде қалдырылады.
• Оқшауланған жануарларды бақылау
нәтижелерін осы аумаққа қызмет көрсететін
ветеринария дәрігері арнайы журналда тіркейді
және бақылау нәтижелері туралы ақпарат
бақылау аяқталғаннан кейін 2 күннен
кешіктірілмей жазбаша түрде зардап шеккен
адамға егу жүргізетін ұйымға және зардап
шегушінің тұрғылықты жері бойынша
халықтың санитариялық-эпидемиологиялық
салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган
ведомствосының аумақтық бөлімшесіне, ЖАО
ветеринариялық бөлімшесіне, тиісті аумақтың
ветеринария саласындағы уәкілетті орган
ведомстволарының аумақтық бөлімшесіне
хабарланады.
• Оқшаулау мерзімі аяқталғаннан кейін
клиникалық сау малдар алдын ала
вакцинацияланғаннан кейін оларды 30
күнтізбелік күн ішінде оқшаулап ұстау
шартымен иелеріне қайтарылады. Құтырумен
ауыратын жануарларды жояды.
Жабайы жануарлардың құтыруын уақтылы анықтау және оның
таралуының алдын алу мақсатында орман шаруашылығы, табиғатты
қорғау, аңшылық шаруашылығы органдарының, қорықтар мен
қаумалдардың қызметкерлері:

• жабайы жануарлардың құтыру жағдайлары (құтыруға күдіктену)
немесе олардың әдеттен тыс әрекеттері (адамнан қорықпау, адамдарға
немесе жануарларға арандатылмаған шабуылдау) туралы
ветеринариялық маманға тез арада хабарлайды;
• аңшылық алқабында, қорықтар, қаумалдар аумақтарында, ірі елді
мекендердің жасыл аймақтарында табылған жабайы жыртқыштардың
(түлкілер, жанат тәрізді иттер, ақ түлкілер, қасқырлар, қарсақтар,
шибөрілердің) өлекселерін құтыруға зерттеу үшін ветеринариялық
зертханаға жібереді;
• аңшылардың жолдамаларын және аңшылық билеттерін тексеру
кезінде табиғатты қорғайтын аңшылық инспекция және қорықшылық
қызметі иттердің құтыруға қарсы егілгенін куәландыратын тіркеу
куәліктерін тексереді. Вакцинацияланбаған иттер аңға жіберілмейді.
ЖАО ветеринариялық бөлімшелері және халықтың санитариялық-
эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган
ведомствосының аумақтық бөлімшелері құтыру бойынша қолайсыз пункттерде
мынадай іс-шараларды ұйымдастырады:
• 1) тұрғындар арасында құтыру ауруының қауіптілігі
және оның алдын алу шаралары туралы түсіндіру
жұмыстарын жүргізу;
• 2) құтыруға қарсы егулерді қажет ететін адамдарды
анықтау үшін қолайсыз пункттің үй-үйлерін
(пәтерлерін) аралау, ит, мысық және басқа да
жануарларды ұстау жағдайын тексеру, құтырумен
ауыратын науқастарды, ауруға күдіктілерді және
құтыруды жұқтыруға күдікті жануарларды анықтау;
• 3) адамдар мен жануарларды тістеген, оқшауланатын
және бақылауда ұсталатын жануарлардан басқа
құтырумен ауыратыны анықталған иттерді,
мысықтарды және басқа жануарларды өлтіріп,
кейіннен өртеу;
• 4) жабайы жануарлардың құтыру жағдайлары
анықталған кезде жергілікті атқарушы органдар
(ауылдық округтердің, аудандардың, қалалардың,
облыстардың әкімдері) жабайы жануарларды, иттер
мен мысықтарды аулау және жою бойынша іс-
шараларды жүргізеді.
Бруцеллездің алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы
іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге
қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар:

Эпизоотиялық ошақты тексеруді тиісті аумақтың мемлекеттік
ветеринариялық дәрігері, мемлекеттік ветеринариялық-санитариялық
инспекторы және дәрігер-эпидемиологы жүргізеді.

Адамдардың сырқаттанушылығында ұсақ малдың бруцеллез бойынша
қолайсыздығының маңызы ерекше. Ірі қара малдың және шошқаның
бруцеллез бойынша эпизоотиялық ошақтары бар елді мекендерде, әдетте,
адамдардың бруцеллезбен сырқаттануының кездейсоқ жағдайларының
бірлі-жарымы тіркеледі.

Эпизоотиялық ошақты эпидемиологиялық тексеруді медициналық ұйымнан
шұғыл хабарлама сондай-ақ ветеринариялық қызметтен, шаруашылық
субъектілерінің басшыларынан, мал иелерінен шаруашылық етуші
субъектілерде бруцеллезбен ауырған жануарлардың анықталу жағдайлары
туралы мәліметтер алғаннан кейін бір тәулік ішінде бастайды.
Ошаққа эпизоотиялық-эпидемиологиялық тексеру мынадай схема
бойынша жүргізіледі:
• эпизоотиялық ошақтың пайда болған жерін анықтау (ферма, отар, мал шаруашылығы
шикізатын қайта өңдейтін кәсіпорындар, шаруашылық субъектісі). Халықты
диспансерлік тексерудің алдыңғы нәтижелерін және ветеринариялық зертхана
деректерін пайдалана отырып, бұрын осы ошақта адамдардың немесе жануарлардың
ауырған жағдайы болғанын анықтау қажет;
• эпизоотиялық ошақтың шығу себептеріне және жағдайларына тікелей қатысты,
адамдарға жұқтыруға және олардың сырқаттануына ықпал ететін инфекция
қоздырғышының көздерін табу. Осы аспектілерді анықтаудың нақтылығы мен
толықтығы одан әрі бруцеллезге қарсы іс-шараларды таңдау тактикасына байланысты.
Ветеринариялық қызмет жануарларды бруцеллезге тексеруді ұйымдастырады және
ауру жануарлар анықталған кезде оларды оқшаулау, союға тапсыру және басқа да
ветеринариялық-санитариялық іс-шаралар жүргізу бойынша шұғыл шаралар
қабылдайды.
• Санитариялық-эпидемиологиялық қызмет медициналық ұйым арқылы науқастарды
ерте анықтау және емдеу мақсатында жұқтыру тәуекеліне ұшыраған барлық адамдарды
клиникалық-зертханалық тексеруді ұйымдастырады, қоздырғыштың берілу факторлары
ретінде күдікті объектілерді зертханалық зерттеу үшін сынамалар алуды жүргізеді,
аурудың жаңа жағдайларының алдын алу үшін санитариялық-іс-шараларды
ұйымдастырады. Жануарлардың іш тастаған, өлі туған төлдерінен және сүттен
қоректік (селективті) орталардың көмегімен бруцеллалардың өсірінділерін бөліп алу
олардың жұқпалы бастаудың берілуіндегі рөлінің дәйекті дәлелі болып табылады.
• Бруцеллезді жұқтыру тәуекелі бар шаруашылық субъектілерінде,
шалғайдағы жайылымдарда, сою пункттерінде, қой қырқу пункттерінде, ет
комбинаттары мен сүт зауыттарында және басқа да кәсіпорындарда
бруцеллезге қарсы режимнің сақталуы бойынша жоспарлы тексеруді
эпидемиологтар осы объектілерге жетекшілік ететін санитариялық
дәрігерлермен, сондай-ақ тиісті аумақтың мемлекеттік ветеринариялық
дәрігерімен мемлекеттік ветеринариялық-санитариялық инспекторларымен
бірлесіп жүргізуі керек. Жоспардан тыс тексерулердің жиілігі тәуекел
дәрежесіне және орындағы эпидемиологиялық және эпизоотиялық жағдайға
байланысты, бірақ жылына кемінде екі рет болуы тиіс. Тиісті шаралар
қабылдау үшін шаруашылық субъектілерінің әкімшілігін және иелерін
объектілерді тексеру нәтижелерімен таныстырады.
ҚОРЫТЫНДЫ
Індетке қарсы шаралар жұқпалы аурулардың шығуына және
олардың таралуына жол бермеуге бағытталады. Жұқпалы
ауруларды болдырмау үшін дауалау шаралары іске асырылады, ал
ауру шыға қалған күнде оны жою сауықтыру шаралары
қарастырылады. Сонымен індетке қарсы шаралар дауалау шаралары
және сауықтыру шаралы болып екі салаға бөлінеді. Бұлардың қай-
қайсысы болмасын бірнеше салаға бағытталған кешеннен тұрады.
Бұл күрделі кешенге кіретін шаралар індет бұғауының барлық
буындарына қарсы бағытталуы керек, сондықтан да олар инфекция
қоздырушысының бастауына, инфекция қоздырушысының берілу
тетігіне және ауруға бейім жануарларға қатысты жүргізіледі.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1.Менеджмент в ветеринарии и организация ветеринарного
дела: учебник / Хусаинов Д., Ахмедсадыков Н., Шабдарбаева
Г. и др.- 2-е изд., доп.- Алматы: Нур-Принт, 2015.- 573 с.
2.Ахметов Қ.Ғ. Менеджменттің негіздері (Оқу құралы), Орал.
2005
3.Жакенова, Б.Қ. Менеджмент негіздері: Оқулық / Б.Қ.
Жакенова; Қ.Б. Тәмпішева, Л.М. Мақсатова.- Астана:
Фолиант, 2007.- 260б.
4.Рахимбаев А.О,Сабатаева Б.О, Менеджмент, Алматы. 2006
5. http://vetcenteralmaty.kz/index.php/kz/

Ұқсас жұмыстар

Ауыл шаруашылық жануарлардың жұқпалы және инвазиялық аурулары кезіндегі ветеринариялық шараларды келешектік жоспарлау

Індетке қарсы шараларды жоспарлау және карантин мен шектеу шараларын ұйымдастыру

ІНДЕТКЕ ҚАРСЫ ШАРАЛАРДЫ ЖОСПАРЛАУ

Құстардың гистомонозы және оларға қарсы ветеринариялық- санитариялық шаралар

Қазақстан Республикасындағы ветеринария саласы

Жұқпалы аурулардың табиғи ошағы, құрылымы, түрлері және олардың шекарасын анықтау

Жылқының инфекциялық анемиясы, тұмауы, індетті лимфангоиты, обасы-презентация, вет. сан іс-шаралар жоспарын жасау

Балық өнімдерін балықтардың бактериалдық ауруларына байланысты сараптау және санитариялық бағалау

Жабайы жануарларды әуе көлігімен тасымалдау

ІНДЕТКЕ ҚАРСЫ САУЫҚТЫРУ ШАРАЛАРЫ

Пәндер