Күйістілердің аноплоцефалятоздары,ветеринариялық-санитариялық шаралары

Презентация қосу

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік
Университеті

БӨЖ
Тақырыбы:Күйістілердің
аноплоцефалятоздары,ветеринариялық-санитариялық
шаралары

Орындаған: Онгарова Д.Б.
Тобы: ВС-303
Тексерген:Ыгиева А.С.

Семей 2017 жыл
Жоспар
I. КІРІСПЕ

II.НЕГІЗГІ БӨЛІМ

2.1 Мониезиоз

2.2 Тизаниезиоз

2.3 Авителлиноз

III.ҚОРЫТЫНДЫ

IV. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Кіріспе
Қазіргі таңда жануарлар
арасындағы ең жұқпалы
аурулардың бірі болып,
гельминттер тудыратын аурулар
болып отыр.Соның ішінде, жалпақ
құрттар типіне жататын цестодалар.
Ветеринариялық-санитариялық тұрғыдан
маңыздыларының бірі-аноплоцефалята.
Аноплоцефалятоздар – күйістілер мен жылқылардың
ащы және тоқ ішек бөліктерінде аноплоцефалята
өкілдерінің тоғышарлығынан туындаған гельминтоздар.
Оларға:мониезиоз, күйістілердің тизаниезиоз,
авителлиноз, стилезиоз және жылқының
аноплоцефалидозы жатады [1].

мониезиоз авителлиноз

тизаниезиоз
Мониезиоз - Moniezia туыстас гельминттердің
күйістілердің ащы ішегінде тоғышарлығынан дамиды.

2.Moniezia benedeni – ұзындығы 4м, ені 26мм,
сколексі қарусыз, екі жұп жыныс жүйесі бар,
проглоттида аралық бездері буылтық ортасында
сызықша тәрізді. Жұмыртқалары – көпбұрышты,
онкосферасы алмұрттәрізді аппарат түрінде.
Аралық иелері – орибатид (топырақ, панцирлі)
кенелер, бұнда балаңқұрт сатысы – цистицеркоид
дамиды.

1.Moniezia expansa – ұзындығы
10м, ені 16мм, сколексі қарусыз,
екі жұп жыныс жүйесі бар,
проглоттида аралық бездері
дөңгелек тәрізді [2].
Тизаниезиоз
Тизаниезиозбен күйісті малдардьщ көбі ауырады. Біздің
елімізде аурудың қоздырғыш қүрты қойдан, ешкіден, ірі
қарадан және кейбір жабайы аңнан табьшған. Паразит
аталған малдардың ащы ішегіне орналасып, тіршілік етеді.
Г , Қоздырғышы - ақ түсті таспа құрт – Thysaniezia giardi
ұзындыгы 1 -4,5 м, ені 1 см-ге дейін жетеді. Бунақгарының
ені үзындығынан едәуір асады, ал оның монезиядан айырма-
шылығы - әр бунақга бір ғана қызтекелік жыныс мүшесі бар.
Сон- дықтан жыныс тесіктері буылтықтың бір ғана бүйірінен
кезек-ке- зек ретсіз ауысып проглатиданың не оң, не сол
жағынан ашылады. Жатьры сан бұралған түгікше секілденіп
көлденең жатады. Жұмыртқалары алмұрт секілді, құрылымы
жоқ [2].

Thysaniezia giardi
Авителлиноз
Авителлинозбен күйіс қайыратын мал
ауырады. Үй жануарларының ішінде бұл
гельминтозға қой жиі шалдығады. Ауру
қоздырғыш құрты ащы ішекте күнелтеді. Іш
құрттың аралық иесі – Entomobrya
туысындағы уақ алтыаяқты жәндіктер.
Авителлинозға шалдыққан малдан
алынатын ет, сүт, жүн өнімдері сан, сапа
жағынан төмендейді, көптеген жағдайда
мал өлімге үшырайды немесе лажсыз
сойылады. Қоздырғышы - сұрғылт түсті
таспа құрт—Avitellina centripunctata
ұзындығы 1 -3 м-дей, ал ені 3 мм
шамасында. Стробиласы жіңішке жіпке
ұқсайды, бас жағындағы бунақтары
байқалмайды, соңғы буылтықтары тізілген
ақ тастардай. Жыныс тесіктері бунақтардың
бір ғана бүйірінен ашылған. Пісіп-жетілген
бунақтарда қалтамен қоршалған 50-ге жуық
жұмыртқалары бар [3].
Даму биологиясы
Сыртқы белгілері
Нәжіспен сыртқа түскен жұмыртқаны
орибатид кенелері жұтып, олардың
денесінде цистицеркоидқа айналады.
Күйістілер шөппен залалднаған
кенелерді жұтқанда жұқтырады.
Moniezia expanse-ның препатенттік
даму мерзімі 38-40, ал Moniezia
benedeni-кі 42-49 күн құрайды. Орташа
есеппен мониезийлер тәулігіне 8 см
өсіп отырады.

Қозы, бұзауда ауруға тән, ал ересектерде жасырын ағымда
өтеді. Ауру жеңіл, зілді токсикалық, обтурациялық (ішектің
бітелуі), нерв жүйесінің зақымдалу ағымдарында
байқалады. Мал жатып қалады, нәжісі сұйылады, суды
мейлінше көп ішеді, жүні түседі, әуке, төс және құрсақ
тұстарында жалқаяқты ісіктер дамиды, көтеремдік пен
жүрек қызметінің нашарлауы өлімге әкеліп соқтырады.
Обтурациялық түрі 2-3 айлық қозыларда: іштің түйілуі,
малдың аунауы, айналып жүруі белгілерімен сипатталады.
Нерв жүйесі қабынғанда жүріс-тұрысы өзгереді, басын
қайқайтып, денесі дірілдейді [4].
Клиникалық белгілері

Мониезиозбен ауырған төлдің
тамағы іседі,арықтайды,іші Мониезиоз
өтеді,құйрығы,сауыры,артқы
сирақтары нәжіспен
бұлғанады.Тизаниоздың сырт
белгілері мониезиозға өте
ұқсас.Авителлинозбен қой аяқ
астынан ауырады,лезде оның
кілегей қабықтары бозарып,іші Тизаниезиоз
өтеді,келесі күнге жетпей
өледі.Аноплоцефалятоздардың
клиникалық көріністері көптеген
гельминтоздарға ұқсас,оларды
ажырату үшін лабораториялық
әдістерді қолданады [3]. Авителлиноз
Эпизоотологиялық деректер
Мониезиозбен қозы қатты ауырады,
олардың арасынан өлім-жітім көп
үшырасады. Тоқтылар мен ересек қойлар
да бүл дертпен жиі зақымданады. Ішқүрт
ауруы 2%-дық тотияйын ерітіндісінің
дозасы: 1-1,5 айлық қозыларға 15-20 мл
ішкізеді, 1,5-2 айға толғандарына 20-25
мл, яғни ай сайын 5 мл-ден үстемелеп
отырады. Сақа қойларға - 80-100 мл. Буаз
саулықтарға дәрі ерітіндісі берілмейді.
Құртпен қатты зақымдан- ған және
арықтаған қойға деғельминтизацияны
байқап жүрғізғен жөн. Тотияйын
ерітіндісінің мөлшері қойға қарағанда,
ешкі үшін кем және ересектеріне 60 мл-
ден аспауға тиіс. 3-4 айлық бүзауларға
120-140 мл, 5-6 айға жеткендеріне 140-150
мл ерітінді беріледі. 2%-дық тотияйын
ерітіндісін малға ішкізген соң, оларға ішін
Эпизоотологиялық деректер өткі- зетін ешқандай басқа дәрілер
берілмейді. Бүл дәрінің жас және жынысы
жетілген мониезия қүртьша әсері күшті
болғанмен, тиза- ниезия және авителлина
таспаларына оның тиімділігі шамалы [2].
Аноплоцефалятозда
рды анықтау

Капрологиялық Диагностикалық
зерттеу дегельмитизация

Гельминтоскопия
Гельминтоовоскопия
(нәжістен құрт
(Фюллеборн, Дарлинг
сегменттерін
әдісі)
анықтау)
Фюллеборн мен Дарлинг әдістері
Диагнозды эпизоотологиялық және
клиникалық деректер мен
патологиялық-анатомиялық
өзгерістеріне қарап қояды. Малдың
тірі кезінде таңертеңгілік уақытта мал
нәжісін гельминтке қарау, Фюллеборн
мен Дарлинг әдістерін қолдана
гельминтоовоскопия өткізеді.
Мониезиозды тизаниезиоз,
авителлиноз, ценуроз, эстроз, топалаң,
листериоздан ажырата балау қажет [1].
ЕМІ
Қазіргі уақытта
гельминтоздарға қарсы
көптеген Фенасал
Битинол
(0,2-
антипаразитарлық 0,25г/кг) (0,1г/кг)
препараттар ұсынылған.
Оларды қолданар
алдында ветеринариялық
маман міндетті түрде
нұсқауымен танысып,
экономикалық тиімділігі, Альбендоз
ол
мал организмі мен сыртқы
ортаға жағымсыз әсерінің
болмауы, аз дозада
бірнеше паразитке қарсы
ықпалы, қолдану әдісінің
жеңілдігі, ұзақ сақталуы
сұрақтарына көңіл бөлуі
қажет [4].
0 Фенасал қой мен ешкілерге жеке 0,1 г/кг, топтап—
0,2 г/кг дозасында береді. Жеке жануарларға
препаратты 1%-ды крахмал немесе 5%-ды ұнтақты
суспензия түрінде береді.
0 Топтап берген кезде, топта 200 бас қой болуы керек.
0 Бұзауларға жеке 0,15 г/кг, топтап 0,2 г/кг дозасында
береді. Препаратты сулы суспензия түрінде бергенде
танертенгі азықтандыру алдында пероральді беріледі.
0 Албендазол (валбазен) ауыз арқылы қозыларға 5
мг/кг дозасында беріледі.
0 Камбендазол 25 мг/кг дозасында ішке немесе мес
қарынға беріледі [4].
Әлеуметтік және
экономикалық зияны
малдың жаппай қырылуына әкеліп
соғады
өнім түрлерінің (ет, сүт, жүн,
жұмыртқа) төмендеуі және
сапасыздануы;
жануарлардың өсу қабілетінің тежелуі,
басқа ауруларға бейім болуы [5].
Ветеринарялық-
санитириялық шаралары
Дегельминтизация – малды жоспарлы
түрде дәрілеу
Химиопрофилактика- химиялық
препараттардың көмегімен малды
аурудан сауықтыру
Малды ұстау жүйелерін ұйымдастыру
Жайылымды ауыстыру [2].
Қорытынды
Қазіргі таңда жануарлар арасындағы жұқпалы
аурулардың ішінде алдыңғы қатарда тұрған
гельминтоздар болып табылады.Соның ішінде
Қазақстанның барлық өңірінде жақсы
таралған күйістілердің аноплоцефалятоздары .
Осыған орай,эпизоотология,эпизоотологиялық
үрдістерді,гельминтоздардың қоршаған
ортамен қарым-қатынасын жақсы
біліп,меңгеруіміз қажет.Эпизотологиялық
үрдістің маңыздылығын білмей,біз
гельминттерді алдын-алудың ветеринариялық
іс-шараларын жүргізе алмаймыз.
Қолданылған әдебиеттер
1.Сабаншиев М.С. және т.б. Паразитология және
жануарлардың инвазиялық аурулары – Алматы ,
2011. – Б.329-340.
2.http://
zhivotnovodstvo.net.ru/parazitologiya/179-veterinarnaya
-gelmintologiya/1570-moniezioz-zhvachnyh.html
3.http
://www.activestudy.info/tizaniezioz-zhvachnyx-zhivotnyx /
4.http://
www.activestudy.info/avitellinoz-zhvachnyx-zhivotnyx/
5.Шабдарбаева Г.С. Ветеринариялық
гельминтология. Алматы, 2007. – 194б.

Ұқсас жұмыстар

Күйістілер монезиозы

Малдың арықтауы

Жұқпалы ауру кезіндегі ветеринариялық шараларды ұйымдастыру және олардың экономикалық тиімділігі

Індетке қарсы шараларды жоспарлау және карантин мен шектеу шараларын ұйымдастыру

ІНДЕТКЕ ҚАРСЫ ШАРАЛАРДЫ ЖОСПАРЛАУ

Қазақстан Республикасындағы ветеринария саласы

Ұсақ кұйістілердің обасын балау әдістерін меңгеру, індет ошағында сауықтыру және дауалау шараларымен танысу

Ара шаруашылығы өнімдерін аралардың бактериалы және вирсуты ауруларына байланысты ветеринариялық санитариялық сараптау мен санитариялық бағалау, қарсы күресу және алдын алу шаралары

Жәндіктермен күрес шаралары

Әртүрлі ара ауруларында ара өнімдерінің ветеринариялық санитариялық сараптау және бағасы

Пәндер