Шошқаның вирустық трансмиссивтік гастроэнтериті, жұқпалы атрофиялық риниті, энзоотикалық пневмониясы, дизентериясы вет. сан іс-шаралар жоспарын жасау

Презентация қосу

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік
Университеті

БӨЖ
Тақырыбы: Шошқаның вирустық трансмиссивтік гастроэнтериті, жұқпалы атрофиялық
риниті, энзоотикалық пневмониясы, дизентериясы вет.сан іс-шаралар жоспарын жасау

Орындаған: Онгарова Д.Б.
Тобы: ВС-303
Тексерген: Омарбеков Е.О.

Семей 2017 жыл
ШОШҚАНЫҢ ВИРУСТЫҚ ТРАНСМИССИВТІ
ГАСТРОЭНТЕРИТІ
Шошқаның вирустық трансмиссивті
гастроэнтериті (Gastrоеnterіtіs іnfectіosa
suum, вирусный гастроэнтерит свиней)
аса жұғымтал катарлы-геморрагиялық
гастроэнтерит, құсу, іші өту, сусызданумен
ерекшеленетін, әсіресе 10 күнге дейінгі
торайларды көп шығынға ұшырататын
ауру.

Қоздырушысы - құрамында рибонуклеин
қышқылы бар вирус, сыртқы ауаға
төзімсіз, ультракүлгін сәуледе, күн
сәулесінде, жоғарғы (60-80 о С)
температурада жылдам өледі, сезімтал
жануарлардың денесінде 45 күнге дейін
сақталады.
Вирустық трансмиссивті гастроэнтерит ауруына
диагнозды клиникалық, патологияанатомиялық,
эпизоотологиялық деректерге және вирусты
идентификациялаған жағдайда зертханалық зерттеулер
арқылы қойылады.

Зертханаға, ауру шошқалардың ащы ішегін (ащы және
мықын ішектерді ішіндегі құрамымен бірге) және бірінші
күн ауырған торайлардың ішек бездерін жібереді.
Сынамаларды зертханаға, аузы тығыз жабылған шыны
құтыға салып, оны ішінде сұйық азоты бар Дьюар
құтысына салып жібереді. Серологиялық зерттеулер үшін,
жануарлардан қан сарысуын, арнайы мұз салынған
термосқа салып зертханаға жібереді.
Трансмиссивті гастроэнтериттің табындағы эпизоотологиялық
жағдайына байланысты шаруашылық субъектілер мыналарға бөлінеді:

1)шошқаның трансмиссивті
2)аурудан таза, тек
гастроэнтеритіне қан
шошқаның трансмиссивті
сарысуын тексергенде
гастроэнтеритіне қан
малдардың ауруға теріс
сарысуын тексергенде оң
нәтиже реакция беруі, яғни
нәтиже көрсеткен
табылмауы және ауру
жануарлары бар;
қоздырғышы жоқ;

3)шошқаның трансмиссивті
гастроэнтеритінен таза емес
(клиникалық белгілері
анықталған шошқалары бар).
Шошқаның вирустық трансмиссивті гастроэнтерит
ауруын алдын алу іс-шаралары:
2)шошқаның вирустық трансмиссивті
1)шаруашылық субъектілердің гастроэнтерит ауруын алдын алу
мақсатында, барлық аналық
аумағын індет қоздырғышының шошқаларды, вакцинаны қолдану
енуінен қорғау; нұсқауына сәйкес профилактикалық
вакцинация жасалынады;

4)шошқалардың тууын бөлекше
3)аналық шошқалардың тууын
орындарда ұйымдастырғанда, "бос
бөлекше орындарда
- бос емес" принципін сақтау
ұйымдастыру;
керек;

5)шошқалардың тууын бөлекше
орындарда ұйымдастырғанда,
профилактикалық уақыттар белгілеп,
механикалық тазалық, күту құрал-
саймандарды жуу, кептіру, дезинфекция
жасау жұмыстарын жүргізеді.
• Трансмиссивті гастроэнтериттің табындағы эпизоотологиялық
жағдайына байланысты шаруашылық субъектілерді біріктіргенде,
репродукторларды белгілегенде, сатып алушылар мен тасымалдаушылар
белгілейді.
• Шошқаның вирустық трансмиссивті гастроэнтеритінен сау шошқа
шаруашылық субъектілерін толықтырғанда, эпизоотиялық жағдайы ұқсайтын
шаруашылық субъектісінен жасақтайды, сонымен қатар 30 күндік
профилактикалық карантин кезінде міндетті түрде шошқаның вирустық
трансмиссивті гастроэнтеритіне серологиялық тәсілмен тексеру қажет. Егер,
олар серологиялық зерттеу кезінде оң нәтиже көрсетсе, онда шошқаның
вирустық трансмиссивті гастроэнтеритінен таза шаруашылық субъектісін
жасақтауға болмайды. Ол жануарларды союға немесе эпизоотиялық жағдайы
ұқсас шаруашылық субъектісіне жібереді.
• Егер тексеру кезінде ауруға оң реакция берген шошқалары бар шаруашылық
субъектілерін топтастырғанда, осындай ауруы бар шаруашылық
субъектілерінен немесе аурудан таза шаруашылықтан жасақтайды.
• Ауруға қолайсыз шаруашылық субъектілерінде және ауру малы бар
шаруашылық субъектілерінде, тексергенде ауруға оң реакция берген
шаруашылықта барлық аналық басты вакцинамен егеді.
• Шошқа қораларында технологиялық микроклиматты қалыпты жағдайда ұстау
керек.
Шошқаның вирустық трансмиссивті гастроэнтерит
ауруынан қолайсыз шаруашылықты сауықтыру шаралары

• Шаруашылық субъектісінде шошқаның вирустық трансмиссивті гастроэнтеритіне
диагноз қойылғаннан кейін, сол шаруашылық субъектіге қызмет көрсететін
ветеринариялық маман ол туралы жедел ауылдық округтің және ауданның (қаланың)
мемлекеттік ветеринариялық инспекторларына хабарлайды.
• Тиісті аумақтың мемлекеттік Бас ветеринариялық инспекторы шошқаның вирустық
трансмиссивті гастроэнтеритіне диагноз қойылғаннан кейін, эпизоотиялық тексерістер
жүргізу, эпизоотиялық ошақтың және қолайсыз пункттің шекарасын анықтау үшін
жедел, міндетті түрде сол жерге келуі тиіс.
• Шошқаның вирустық трансмиссивті гастроэнтериті анықталған қойылғаннан кейін,
"Ветеринария туралы" Заңының 27-бабының 1-ші тармағын басшылыққа ала отырып,
сол тиісті аумақтың мемлекеттік ветеринариялық инспекторының ұсынуымен
жергілікті атқарушы орган шешім шығарып қолайсыз пунктке, шектеу қояды.
• Шектеудің тәртібі бойынша шаруашылық субъектісінен алып кетуге немесе
шаруашылыққа алып келуге, шошқаларды әрі бері тасымалдауға, алыс-беріс жүргізуге
және қолайсыз шаруашылық субъектісіне, мал қораларына жануарларды бағып күтетін
адамдардан басқаға кіріп шығуға тиым салынады.
• Барлық буаз аналық шошқаларды шошқаның вирустық трансмиссивті гастроэнтеритіне
қарсы, вакцинаны қолдану нұсқауына сәйкес вакциналайды.
• Мал соятын орындарға, клиникалық белгілері жоқ жануарларды союға арнайы
жабдықталған тасымал көлігімен әкелуге рұқсат беріледі.
• Шошқаның вирустық трансмиссивті гастроэнтеритіне қолайсыз шаруашылық
субъектілерінде шошқалар тұрған бөлімдерді, күтім құралдарын, көлік, құрал
саймандарды шектеу алынғанша, күн сайын күйдіргіш натрийдің 3 проценттік
ерітіндісімен немесе жаңа сөндірілген әктің 20 проценттік тұнбасымен
дезинфекциялайды.
• Шаруашылық субъектісі және оның ветеринариялық мамандары мал бағудың
технологиясынан кеткен қателіктерді болдырмау үшін шаралар қолданады.
• Егер бір бөлек секцияда ауру шыға қалған жағдайда, екінші бір секцияға аурудың
таралуын болдырмау үшін, малдарды жақын мал соятын бекеттерде союды
ұйымдастырады. Малдан босаған секцияларды механикалық санитарлық
тазалағаннан кейін, 4 процентті күйдіргіш натрийдің ыстық ерітіндісімен тиісті
нұсқамаға сәйкес жақсылап дезинфекциялайды.
• Шошқаның вирустық трансмиссивті гастроэнтерит ауруымен ауырған және
ауруға күдікті сезікті және ауырған шошқалардан өндірілген ет және ішкі ағзаларды
ветеринариялық-санитариялық сараптау өткізгеннен соң оларды пісіріліп жасалатын,
пісіріп-қақтайтын шұжықтар немесе консерві жасауға жібереді. Шұжық жасауға
мүмкіншілік болмаған кезде ет пен ішкі ағзаларды пісіру тәсілімен
залалсыздандырады, оларды шикідей пайдалануға рұқсат етілмейді.
• Шошқаның вирустық трансмиссивті гастроэнтерит ауруына сезікті және
ауырған малдардың терісін, дезинфекциялайды. Шошқа қылшығын 1 процентті
формальдегидтің ерітіндісімен залалсыздандырады, осыдан кейін оны шектеусіз
пайдалануға болады.
ШОШҚАНЫҢ ВИРУСТЫҚ ТРАНСМИССИВТІ
ГАСТРОЭНТЕРИТІНЕ ҚАРСЫ ВАКЦИНА:
ШОШҚАНЫҢ АТРОФИЯЛЫҚ РИНИТI

• Шошқаның атрофиялық ринитi -
шошқалардың жұқпалы ауруы,
ауру торайлардың танау
маңайындағы қойнаулардың,
өкпенiң, ортаңғы және iшкi
құлақтың, ми қабатының
асқынуымен сипатталады, оған жас
және үлкен шошқалар шалдығады.
Көбiнесе ауруға торайлар бейiм
келедi, оларға туғаннан бастап 3-4
айлық жасына дейiн жұғады.
• Қоздырғышы - Bordetella
bronchiseptica - жылжымайтын
спорамен, қабықша құрамайтын,
көлемi орташа (0,4-0,5; 1,5-2,5
микрометр) граммтерiс таяқша.
Шошқаның инфекциялық атрофиялық ринитiн
ветеринарлы-санитарлық таза аймақтарда
өткiзiлетiн алдын-алу шаралары

• шаруашылық қожалығын инфекцияның енуiнен сақтау, шошқаларды
азықтандырғанда және баққанда жалпы ветеринариялық-санитарлық және
зоогигиеналық талаптарды орындайды;
• ветеринариялық куәлiкпен бекiтiлген инфекциялық атрофиялық ринитiн
ветиринарлы-санитарлы таза аймақтардағы сау шаруашылық
қожалықтарынан әкелiп шошқалардың тобын құрады;
• жаңа әкелiнген шошқаларды 30-күндiк карантинде ұстау және аналық
шошқаларды торайлағаннан кейiн оқшауханада 1,5-ай ұстау. Жалпы топқа
тек қана мегежiн мен торайлардын арасында ауруға күмәндi торай
болмағанда кiргiзедi;
• жасына байланысты шошқаларды бөлек ұстайды;
• мегежiндердiң торайлануға және шағылысуға дайындағанда керектi
протейннiң, минералдық заттардың және витаминдердiң балансыланған
қажеттiлiгiн қамтамасыз ету, сонымен қатар шошқаларды жабдықталған
жазғы лагерьлерде ұстау;
• торайлау кезiнде мегежiндердi жасы бойынша бөлiнген топтардан бөлек
ұстайды;
жеке меншiк шошқаларын
шошқа фермасының маңайын
шошқа қорасының кiре жұқпалы атрофиялық
және қораларын көктем мен
берсiне дезерiтiндiсi бар риниттен сау емес
күзде механикалық тазалау,
жәшiктердi қояды және шаруашылық
кейiн дезинфекциялап және
уақытымен дератизация қожалықтарының
қиды биотермиялық
өткiзедi; шошқаларымен бiрге қосуға
зарарсыздандырады;
болмайды;

айына бiр реттен сирек емес шошқаны күтуге
шошқа тұрған қораларға бөгде барлық шошқа басын қолданылатын заттарды
адамдардың кiруiн ветеринар маманымен (күрек, айыр, сыпыртқы)
болдырмау; клиникалық қараудан күнделiктi тазалау және
өткiзедi; дезерiтiндiлермен тазалайды;

мiндеттi түрде
әр шошқа қорасына сабын мен әр 10-15 күн сайын барлық ветеринариялық зертханаға
қол жуғыш қояды және шошқа шаруашылық түскен шошқа өлексесiнiң
олардан арнайы киiмдi қожалықтарында санитарлық танау қуысын ашу және
шығаруға тыйым салынады; күн өткiзедi; жұқпалы атрофиялық ринитке
байланысты өзгерiстердi табу.
Шошқаның инфекциялық атрофиялық ринитiн
таза емес аймақтарда және iндеттi ошақтарда
өткiзiлетiн шаралар

2) шартты сау шошқа
тобы арасынан аурғандар
бөлiнсе, оларды әр 5-6
1) ауру шошқалар тобы, күн арасында жеке 3) сау шошқа тобына барлық
аурудың белгiлерi айқын клиникалық қараудан қалған шошқа бастарын,
көрiнетiн шошқаларды жалпы
шошқа қорасынан оқшаулайды
өткiзедi және ауру клиникалық қарауда ауру
шыққан барлық белгiлерi байқалмағандарды
және етке тапсырады немесе
шошқаларды оқшаулайды кiргiзедi, оларға аурудан
шошқа фермасынан тыс
сақтау шараларын қолданады.
семiртуге қояды; және етке тапсырады
немесе шошқа
фермасынан тыс
семiртуге қояды.
Ауру анықталған шаруашылық қожалығын iндеттi ошақ деп
шығарады, оны тiркеуге алып iшiнде шектеу енгiзедi:

• шаруашылық қожалығы түгелiмен сауыққанша
шошқа басын көбейту үшiн басқа шаруа қожалығына
(бөлiмге, фермаға) шығаруға;
• клиникалық сау емес шошқаларды семiртуге басқа
шаруашылық қожалығына шығаруға.
• бiр жыл iшiнде ауру байқалмаса және сау торайлар
алынса, шартты сау мегежiн тобынан соңғы екi рет
торайлағанында сау торай шыққанда, сонымен қатар
осы ветеринариялық ережедегi барлық шаралар
орындалса шаруашылық қожалығын аурудан таза деп
шығарады.
ШОШҚАНЫҢ ИНФЕКЦИЯЛЫҚ АТРОФИЯЛЫҚ РИНИТIНЕ ҚАРСЫ ВАКЦИНА :
ШОШҚА ДИЗЕНТЕРИЯСЫ

• Шошқа дизентериясы
жұқпалы ауру мен
сипатталатын нәжісінде қан
және шырыш араласуымен,
тоқтамай іштері өтумен,
сонымен бірге тоқ ішектің
шырышты катаральды-
геморрагиялық қабынады және
жансыздау өзгерістер
байқалады.
• Қоздырушысы – Borrelia
hyodisenteria - Treponemataceae
тұкымдастығының Borrelia туы
стастығына жатады.
Шошқа дизентериясын міндетті түрде мына аурулардан
ажырату қажет:

вирусты
сальмонелле (трансмисси анаэробты
обадан; зден вті) энтеротоксе
(паратиф); гастроэнтери миядан;
ттан;

жаңа туған
токсикоздард төлдердің Гельминтозд колибактери
ан ; диспепсиясын ардан; оздан;
ан;
Дизентерияға ветеринариялы-санитарлы таза
аймақтарда өткізілетін алдын-алу шаралары

• ветеринарлы-санитарлы ережелерді және шошқаларды
азықтандыру мен жабдықтау технологиясы талаптарын қатаң
түрде орындау;
• жабық түрдегі шошқа кешендеріндегі мал басын өз төлі
есебінен толықтырып, ал бордақылау кешендеріндегі малдарды
шаруашылық қожалығына бекітілген қолайлы (2-3 жылдан кем
емес аралығында) шошқа дизентерия ауруынан таза
шаруашылық, сонымен қатар шошқаларды дизентерлеу
қожалығынан әкелу арқылы толықтырылады;
• шошқа дизентериясы жоқ, нашар шаруашылық қожалығымен
фермамен шаруашылық байланысына жол бермеу;
• шошқа бордақылау кешенінде жас аналық торай мен
қабандарды тұқымдыққа пайдалануға қатаң түрде тиым
салынады.
Басқа шаруашылық қожалығынан
Жағдайы қолайлы шаруашылық
ауру жас малды әкеткен кезде, оның
қожалығына әкелген жануарларды
карантиялы кезеңінде осындай
карантин қойылған бар фермада 30
шамадағы 5-10 сау жас малды топқа
күннен кем ұстамайды. Осы уақыт
қосады (биосынама). Күйіктен өткен
ішінде әрбір шошқаға жан-жақты
малдарды егер карантия кезеңінде
диагностикалық зерттеулер (сонымен
ауру белгілері байқалмаса және
қатар дизентерияға да) алдын-алу
лабораторлы зерттеулер теріс
шараларын жүргізеді.
нәтижелі болса сау мал деп есептейді.

Ауру малды негізгі фермаға бір
Карантин қойылған фермада шошқада
цехтан екінші цехқа ауыстырған кезде
дизентерияға күдікті гастроэнтерит
торайдың, жабынын 0,5 процент
дамыса малдың, бар тобын союға
күйдіргіш натри мен 1 процент
жібереді де мұқият санациядан
формальдегид бар формальдегидтің
өткізеді (секция, клетка қора).
сілтілік ерітіндісімен өңдейді.
ДИЗЕНТЕРИЯДАН ТАЗА ЕМЕС АЙМАҚТАРДА ЖӘНЕ
ІНДЕТТІК ОШАҚТАРДА ӨТКІЗІЛЕТІН ШАРАЛАР

• Ауру бөлінген ауылға (шошқа қорасына)
шектеулер қойылады: малдарды орнын
ауыстыруға, бөтен адамдар келуге рұқсат
етілмейді және дезинфекция (дәрілеу)
жүргізіледі.
• Емдеу үшін Қазақстан Республикасы
территориясында қолдануға рұқсат етілген
препараттар қолданылады.
ШОШҚА ДИЗЕНТЕРИЯСЫНА
ҚАРСЫ ВАКЦИНА:
ШОШҚАНЫҢ ЭНЗООТИЯЛЫҚ
ПНЕВМОНИЯСЫ

• Шошқаның энзоотиялық
пневмониясы (Pneumonia
enzootica suum, энзоотическая
пневмония свиней) құрғақ
жөтелмен, безгектенумен,
өкпенің лобарлы қабынуымен
сипатталатын, созылмалы
өтетін жұқпалы ауру.
• Қоздырғышы - (Micoplasma
hiopneumoniae) полиморфты,
грам оң боялады.
Микоплазмалар вирустарға
қарағанда сыртқы ортаға
төзімді.
ШОШҚАНЫҢ ЭНЗООТИЯЛЫҚ ПНЕВМОНИЯСЫН
ДАУАЛАУ ШАРАЛАРЫ:

• Жануарлардың резистенттілігін көтеру, фермаға ауруды жасырын
тасымалдаушыларды ендірмеу, қораларда зоогигиеналық
нормативтерді сақтау, жаз айларында жануарларды лагерге
шығарып, ферманы дезинфекциялап, санациялау, т.б. тұрады.
Ауру анықталған жағдайда шаруашылықты сау емес деп
жариялап, шектеу қойылады. Малды сыртқа шығару, сырттан
сатып алу тоқтатылады. Ауруларын, микроб тасымалдаушы
аналық жануарларды анықтап, оқшаулап,бордақылап сояды.
• Лажсыз дезинфекция (күйдіргіш натр немесе формальдегидтің
2%-ды ерітінділерімен) жүргізіліп отырылады. Аналық
малдардың соңғы 2 реткі төлдерінен ауруға тән белгілер
анықталмаған жағдайда шаруашылық сауықты деп саналады.
Індет процесінің қарқыны энзоотия түрінде болса, онда
сауықтыру шараларын радикалды түрде жүргізу тиімді саналады.
ШОШҚАНЫҢ ЭНЗООТИЯЛЫҚ ПНЕВМОНИЯСЫНА ҚАРСЫ
ВАКЦИНА:
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1.Сайдулдин Т. Індеттану және жануарлардың
жұқпалы аурулары. - Алматы: “Полиграфия-сервис
К°”, 2009.
2.Сайдулдин Т. Жануарлардың жұқпалы және аса
қауіпті аурулары. - Алматы: “Полиграфия-сервис
К°”, 2013.
3.Қасымов Е.И. Індеттану және инфекциялық
аурулармен күрес шаралары. – Алматы, 2009.
4.Ветеринариялық заңдылықтар. 1,2,3- том.- Астана,
2004.

Ұқсас жұмыстар

Вирустық транмисивтік гастроэнтеритті балау және індетке қарсы шаралар

ІНДЕТТІ АУРУЛАРДА ҰША

Жылқылардың артериті

Жылқының инфекциялық анемиясы, тұмауы, індетті лимфангоиты, обасы-презентация, вет. сан іс-шаралар жоспарын жасау

Шошқаның атрофиялық ринитін дауалау, індет ошағынан арылу шаралары

Жануарлар арасындағы ауру әлемнің көптеген елдерінде, оның ауруы

Ірі қара мал лейкозы

Бақылау сұрақтар

Ветеринария мамандығы

ЖҰҚПАЛЫ АУРУДЫҢ АЛДЫҢ АЛУ ШАРАЛАРЫ

Пәндер