Жылқының инфекциялық анемиясы, тұмауы, індетті лимфангоиты, обасы-презентация, вет. сан іс-шаралар жоспарын жасау

Презентация қосу

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік
Университеті

БӨЖ
Тақырыбы: Жылқының инфекциялық анемиясы, тұмауы, індетті лимфангоиты,
обасы-презентация, вет.сан іс-шаралар жоспарын жасау

Орындаған: Онгарова Д.Б.
Тобы: ВС-303
Тексерген: Омарбеков Е.О.

Семей 2017 жыл
ЖОСПАР
1.Жылқылардың жұқпалы анемиясын сауықтыру бойынша
жүргізілетін ветеринариялық іс-шаралар тәртібі
2.Жылқы тұмауы бойынша жүргізілетін
ветеринариялық іс-шаралар тәртібі
3.Жылқылардың эпизоотиялық лимфангитi бойынша
жүргізілетін ветеринариялық іс-шаралар тәртібі
4.Жылқының африкалық оба ауруы бойынша
жүргізілетін ветеринариялық іс-шаралар тәртібі
ЖЫЛҚЫНЫҢ ЖҰҚПАЛЫ АНЕМИЯСЫ
• Жылқының жұқпалы анемиясы (Anemia
infectiosa equorum,) - қан түзу мүшелерінің
зақымдануы салдарынан.қаназдыққа
ұшырап, дененің қызуы тұрақты немесе
аумалы-төкпелі көтеріліп, дене қызынған
кезде кілегейлі қабықтардың қантапап,
жүрек-қан тамыр жүйесі қызметінің
бұзылуымен ерекшеленетін жұқпалы ауру.
• Қоздырушысы - Equine infectious anemia
retrovirus РНҚ геномды вирус. Оның басты
ерекшеліктері кері транскриптаза
белсенділігі және организмге енген соң
бастапқы 4-6 сағат ішінде ДНҚ түзілуін
тежеуші себепкерлерге сезімталдығы (бұл
қезде провирустың екі орамды ДНҚ-сы
түзіледі).
Тақ тұяқты жануарлардың инфекциялық анемиямен ауруының алдын алу мақсатында,
меншігінде жануарлары бар жеке және заңды тұлғалар инфекциялық анемияға
диагностикалық тексеру мынадай жағдайларда жүргізіледі:

асыл тұқымдық және пайдалану мақсаттары үшін әкімшілік-аумақтық
бірліктің шеңберінен тыс шығару (әкету) (жөнелтуге дейін күнтізбелік
30 күннен аспайды);

жаңадан сатып алынған жануарларды карантиндеу;

жануарлардың биологиялық өнеркәсіп кәсіпорындарына продуцент
ретінде түсуі (арасына күнтізбелік 30 күн салып екі мәрте, одан әрі
жылына 2 рет).

Шаруашылық жүргізуші субъектілердің жануарларын жинақтауды
жылқылардың жұқпалы анемиясы бойынша қолайлы пункттердегі
жануарлармен жүргізу қажет.
Эпизоотия ошақтарында және жылқылардың
жұқпалы анемиясы бойынша қолайсыз пункттерде жүргізілетін
ветеринариялық іс-шаралар тәртібі

Жануарлардың жылқылардың жұқпалы анемиясымен ауыру жағдайы анықталған қолайсы
пунктке карантин белгіленеді.
Карантиннің шарттары бойынша:
1) шаруашылық жүргізуші субъектiнің аумағына жануарларды кіргізуге (әкелуге) және оның шеңбері
тыс шығаруға (әкетуге);
2) сезімтал жануарларды шаруашылық жүргізуші субъектiнің iшiнде қайта топтастыруға, сондай-ақ, а
жануарларды сау жануарлармен бірге бағуға, суғаруға және ұстауға;
3) оларды жылқылардың жұқпалы анемиясы вирусынан зарарсыздандырмай жануарлардан алынатын
сарысу дәрі-дәрмектерін сатуға;
4) жеке және заңды тұлғаларға тиесілі жануарлардан алынған қымызды карантиндегі пункттен шығар
және сатуға рұқсат етілмейді.

Қолайсыз пункт жануарларының барлық мал басы клиникалық тексеруге түседі және диффузиялық
преципитациялау реакциясы әдісімен инфекциялық анемияға тексеріледі.
Инфекциялық анемиямен клиникалық ауыратын жануарлар оқшауланып, техникалық кәдеге жаратуға
жіберіледі.
Ауру жануарлар ұсталған қоражайлар карантин тоқтатылғанға дейін әрбір күнтізбелік 15 күн сайын
дезинфекцияланады.
ҚИ БИОТЕРМИЯЛЫҚ ӘДІСПЕН ЗАРАРСЫЗДАНДЫРЫЛАДЫ
• Инфекциялық анемияға серологиялық тексеру кезінде араға күнтізбелік 7-10 күн
салып екі мәрте оң немесе күдікті сезінетін және клиникалық ауру белгілері (дене
температурасының көтерілуі, ісінуі, жүдеуі) жоқ жануарлар санитарлық қасапханада
сойылады. Тамаққа жарамды ет пісіріліп зарарсыздандыруға немесе консервілер
дайындау үшін жіберіледі. Басы, сүйектері, ішек-қарындары, терісі кәдеге
жаратылады.
• Қолайсыз пунктте диффузиялық преципитациялау реакциясы әдісімен инфекциялық
анемияға тексеру кезінде теріс реакция берген жануарлар топ бойынша екі мәрте
теріс реакция алуға дейін араға күнтізбелік 30 күн салып осы әдіспен қайта
тексеріледі.
• Серологиялық тексеру кезінде оң нәтиже берген биелерден туған құлындар
диффузиялық преципитациялау реакциясымен араға күнтізбелік 30 күн салып екі
мәрте инфекциялық анемияға тексеріледі. Екі мәрте тексерудің нәтижелері теріс
болған кезде олар сау деп есептеледі.
• Бірінші немесе екінші тексеру кезінде күмәнді нәтиже берген жануарлар күнтізбелік
7-10 күннен кейін қайтадан тексерілуге тиіс. Оң және екі мәрте күмәнді нәтиже
берген жануарлар союға жатады.
• Қолайсыз пункттен карантин ауру және оң нәтиже берген жануарлар сойылғаннан
кейін, сондай-ақ, араға күнтізбелік 30 күн салып қалған тақ тұяқты жануарлардың
мал басын cерологиялық тексерулердің теріс реакцияларын екі мәрте алғаннан және
қорытынды іс-шаралар өткізілгеннен кейін 3 ай өткен соң алынады.
Жылқы тұмауы
• Жылқының тұмауы (Grippus
equorum, грипп лошадей) -
тыныс ағзаларының
зақымдаңуымен және дененің
оқтын-оқтын қызынуымен
ерекшеленетін, жіті өтетін, аса
жұғымтал ауру.
• Қоздырушысы - Influenza A
influenzavirus,
ортамиксовирустар
туыстығының инфлуэнцавирус
тұқымдастығына жатады.
Вириондары фрагменттерге
бөлініп липопротеин қабығымен
орапған екі спирапьді РНҚ-дан
тұрады. A (Equi) 1 жэне A (Equi)
2 аталатын екі типке бөлінеді.
Жылқы тұмауының алдын алу мақсатында меншігінде жылқылары
бар жеке және заңды тұлғалар мынандай іс-шараларды өткізеді:

1)тұмауға қарсы профилактикалық
екпелер жасау үшін оларды жыл сайын
ветеринария мамандарына көрсетеді;
2)қолайлы шаруашылық жүргізуші
субъектiге жылқы тұмауымен ауыратын
және ауру күдігі бар жануарларды
кіргізуге (әкелуге) жол берілмейді;
3)барлық жаңа әкелінген жылқыларды
карантиндеуде ұстайды.
• Импортталатын жылқыларға
жөнелтуге дейін ең көбі сегіз және ең
азы екі апта ішінде жылқы тұмауына
қарсы вакцина егілуге тиіс.
Эпизоотия ошақтарында және жылқы тұмауы бойынша
қолайсыз пункттерде жүргізілетін ветеринариялық іс-шаралар
тәртібі

Жануарлардың жылқы тұмауымен ауыру жағдайы анықталған қолайсыз пунктке карант
белгіленеді.
Карантин шарттары бойынша:
1) шаруашылық жүргізуші субъектiнің аумағына жылқыларды кіргізуге (әкелуге) және он
шеңберінен тыс шығаруға (әкетуге);
2) жылқыларды шаруашылық жүргізуші субъектiнің iшiнде қайта топтастыруға (ауру жануарлар
оқшауланған жерге шығаруды қоспағанда), сондай-ақ, ауру жануарларды сау жануарлармен бі
бағуға, суғаруға және ұстауға рұқсат етілмейді.
• Жылқы тұмауымен ауыратын және ауру күдігі бар жануарлар оқшауланып, симптомдық емде
түседі.
• Ауру және ауру күдігі бар жануарлар ұсталған қоражайлар карантин тоқтатылғанға дейін әр
күнтізбелік 10 күн сайын дезинфекцияланады.
• Қи және төсем биотермиялық әдіспен зарарсыздандырылады. Өлген жануарлардың өлексел
өртеледі.
• Клиникалық сау жылқыларға вакцина егіледі.
• Қолайсыз пункттен карантин жануарлардың жылқы тұмауымен соңғы ауыру жағдайынан жә
қорытынды іс-шаралар өткізілгеннен кейін күнтізбелік 15 күн өткен соң алынады.
ЖЫЛҚЫНЫҢ ІНДЕТТІ ЛИМФАНГИТІ

• Індетті лимфангит немесе мандам
(Lymphangitis epizootica, эпизотический
лимфангит, блостомикоз, африканский
caп) - созылмалы өтетін, терінің сөл
тамырлары мен тері асты шелінің қабынып,
іріңді жараға айналуымен ерекшеленетін
жылқы тектес жануарлардың жұқпалы ауруы.
• Қоздырушысы - бір торшалы
саңырауқұлақ Histoslasma farciminosum
(Criptoroccus farciminosus) - іріңдеген тері
мен сөл тамырларында сопақша келген
денешіктерінің екі ұшы үшкілденіп бітеді де,
сыртында қосарланған қабығы болады.
Микробтың протоплазасында бір немесе
бірнеше дірілдеп көрінетін жылтырауық зат
болады. Криптококтардың ұзындығы 2,5-4
мкм, микроскоппен 400 есе үлкейтілгенде
жақсы көрінеді.
Ветеринариялық-санитариялық қолайлы аумақта жүзеге
асырылатын жылқылардың эпизоотиялық лимфангитiне профилактика
бойынша жүргізілетін ветеринариялық іс-шаралар тәртібі

• Аурудың пайда болуының алдын алу үшiн өсіруге
арналған жылқыларды жеткізушілер аумағының
және шаруашылықтарының эпизоотиялық жай-күйі
тұрақты түрде бақыланып отырады.
Шаруашылыққа қайтадан келіп түскен жылқылар
карантиндеуде ұсталып, тері және көзге көрінетін
шырышты қабыршақтары мұқият тексеріледі.
Жылқыларды пайдалану кезінде терi
жамылғысының жарақаттануына жол бермеу
бойынша іс-шараларға ерекше назар аударылады.
• Эпизоотиялық лимфангиттің пайда болуының
алдын алуға жылқыларды ұстау, күтім жасау және
пайдалану жөніндегі ветеринариялық-
санитариялық қағидаларды сақтай отырып қол
жеткiзiледi.
• Жылқыларға арналған қора-жайлар, құрал-
саймандар және күтім жасау заттары мерзімді
Эпизоотиялық ошақтарында және жылқылардың
эпизоотиялық лимфангитi бойынша қолайсыз пункттерде
жүргізілетін ветеринариялық іс-шаралар тәртібі
• Жануарлардың жылқылардың эпизоотиялық лимфангитiмен ауыру жағдайы анықталған
қолайсыз пунктке карантин белгіленеді.
• Карантиннiң шарты бойынша шаруашылықта жылқыларды (есектерді, қашарларды)
шығаруға, сатуға және көшіруге, жаңа жануарларды кіргізуге, ауру және ауру күдігі бар
жануарларды жаюға, сондай-ақ, құлындарды қашыртуға, піштіруге, ауру және ауру күдігі бар
биелерден алынған сүтті пайдалануға рұқсат етілмейді.
• Эпизоотиялық лимфангитпен ауыратын жануарларды қан шықпайтын әдiспен жояды.
Өлекселердi терiсiмен бiрге өртейдi.
• Қолайсыз ферманың сау жылқыларын (есектері, қашарлары) әрбір күнтізбелік 5 күн сайын
клиникалық тексеруден өткізеді. Оларды қолайлы фермалардың жылқыларымен байланысты
болдырмау шартында шаруашылық ішіндегі жұмыстарға жібереді.
• Ат қоралар және олардың айналасындағы аумақты тазартады және әрбiр күнтізбелік 15 күн
сайын дезинфекцияланады.
• Абзелдерді бір сағат ішінде 60 С 0 температурада формальдегид буымен
дезинфекцияланады.
• Ауру және ауру күдігі бар жануарлардың қиы, төсемі және азық қалдықтары жағылады.
• Қолайсыз пункттен карантин соңғы ауру жануарды жоюдан, жылқыларды қорытынды
клиникалық тексеруден, қора-жайларды тазалап, дезинфекциялаудан кейін 3 айдан соң
алынады.
ЖЫЛҚЫНЫҢ АФРИКАЛЫҚ ОБАСЫ

Жылқының африкалық обасы -
Инкубациялық кезең 15 күн
тақ тұяқты жануарлардың
40 күнге дейін.
инфекциялық ауруы,
Африкалық обамен ауыры
лихорадкалық реакцияның жіті
жазылған жылқыларда виру
білінуімен, тері асты Аурудың қоздырғышы тасымалдау 3 айға созылад
клетчаткасымен өкпенің рибонуклиондық қышқыл- Инфекцияның қоздырғыш
қабынуымен, дене қуысына
жалқаяқты сұйықтардың вирусты реовирустар көздері ауру малдар болы
тұқымдасы болып табылады. Жас жылқыла
жиналуы және ішкі органдарға
табылады. африкалық обаға өте бейі
қан құйылуымен сипатталады.
бірақ иммунді аналық малд
Обадан өлген жылқының етін
құлындары 5-6 айға дейін
жеген иттер аурудың
жұқтыруға төзімділік
қоздырғышын жұқтыруға
танытады.
бейім.
Дымқыл, төменгі жерлерде ауру
тіркеледі, ал ауа райы қоңыр
Диагноз ауру малдың қанын
жайлы аймақта аурудың ең
жылқының көк тамырына
биіктігі жаздың соңында және
немесе тышқанның миының
ерте күзде байқалады. Аурудың
ішіне жіберіп жұқтыру арқылы
берілу жолдары биологиялық Диагноз қойғанда сібір жар
биологиялық сынама әдісімен
(жәндіктер-тасымалдаушылар инфекциялық анемия, вир
қойылады. Жануардың тірі
аналық сары масалар, сонымен артериит, пироплазмидо
кезінде диагноз қою үшін
қатар шіркейлер) табылады. инфекциялық анемия аурул
аглютинация, тежеу,
Табиғатта ауру қоздырғышының ажырату керек.
гемоаглютинация, дифузиялық
қорламасы жабайы жануарлар
тұндыру, вирусты бейтараптау,
болады. Ауырып жазылған
комплимент бірлестіру
малдардың организімінде вирус
реакцияларын қолданады.
90 күнге дейін сақталады. Өлім
көрсеткіші 95% дейін жетеді.
Ветеринариялық-санитариялық таза аймақтарда
жүргізілетін алдын-алу іс-шаралары

Жылқының африкалық обасы еніп және таралып кетпес үшін:

1) профилактикалық және басқа шараларды жүргізуін жүйелі бақылау;
2) осы аурудың алдын алуда жергілікті географиялық жағдайларды ескеріп жүргізілетін
шаралардың аумақтық шекарасын анықтау;
3) обработкаға жататын мал басын, неше рет өткізу керектігін, бөлме көлемін,
гематофагтардың жиналған жерлерін есептеп іс-шараларды жүргізуге қажетті
биопрепараттарды, инсектицидтерді, және басқа материалдарды қамтамасыз ету шаралары
ұйымдастыру;
4) елді мекендердегі халықтар арасында осы аурудың тегі және онымен күрес жолдары
туралы ауқымды түсіндірме жұмыстарын жүргізу;
5) барлық тақ тұяқты және иттерді қатаң есепке алу;
6) барлық тақ тұяқтыларды басқа малдардан бөлек ұстау;
7) жылқының африкалық обасы жөнінде таза емес аймақтардан шаруашылық субъектіле
жылқыны енгізуге, сонымен қатар азықпен құралдар әкелуге кіргізуге тиым салынады;
8) малдардың барлық түрлерін инсектицидтерді қолдана отырып, Қазақстан
Республикасының реестрінде тіркелген ветеринариялық препараттармен обработка жасау
9) кеміргіштермен күресу жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыру, жануарларға арналға
бөлмелерді және гематофагтардың жиналатын орындарға жүйелі түрде дезинфекциялауды
жүргізу.
Таза емес пункттерде және эпизоотиялық
ошақтарда жүргізілетін іс-шаралар

• Шаруашылық субъектілерінде жылқының африкалық обасы шыққан кезде ветеринариялық маман же
түрде әкімшілік аумақтық бірлігіне тиісті ветеринариялық инспекторларына хабарлайды.
• Әкімшілік аумақтың бас мемлекеттік ветеринариялық инспекторы жылқының африкалық обасына кү
туралы хабарлама алғаннан соң, ауру шыққан жерге диагноз қою және эпизоотиялық зертеу жүргізіп
эпизоотиялық ошақтың шекарасын анықтап, ауру жануарлардан сынама алып, диагноз қою үшін
ветеринариялық лабораторияға жөнелтеді, тақ тұяқтылардың обасының жұғу көздері мен таралу
жолдарын анықтап, сонымен қатар диагноздың анықталғанын, қолданылған шаралар туралы жылқын
африкалық обасынан қауіп төніп тұрған жақын әкімшілік аумақтық бірліктерінің ветеринарлық
инспекторларына жедел түрде хабарлайды.
• Ақырғы диагноздың қорытындысы бойынша ауру шыққан шаруашылық субъектілерді осы аурудан т
емес деп жариялап, Қазақстан Республикасының Ветеринария туралы заңының 27 бабының 1 тармағ
сәйкес карантин қойылады.
• Таза емес аймақтан карантин ақырғы мал өлгеннен бастап бір жыл өткен соң қорытынды дезинфекци
жүргізілгеннен кейін, Қазақстан Республикасының Ветеринария туралы заңының 27 бабының 3
тармағына сәйкес алынады.
Карантин шарттары бойынша рұқсат берілмейді:
1) таза емес пункттерге малдың барлық түрлерін әкелуге, одан шығаруға;
2) ауру және сау малдарды бір жайылымда жаюға, суаруға және бір қорада ұстауға, сонымен қатар
шаруашылық субъектілерінде малдарды қайта топтастыруға;
3) жылқыларды, есектерді, қашырларды және басқа малдарды сатуға, көрмелерді және карантиндік
пункттер мен қауіпті аумақтарда малдардың жиналуымен байланысты басқада шараларды ұйымдастыруғ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1.Сайдулдин Т. Індеттану және жануарлардың
жұқпалы аурулары. - Алматы: “Полиграфия-сервис
К°”, 2009.
2.Сайдулдин Т. Жануарлардың жұқпалы және аса
қауіпті аурулары. - Алматы: “Полиграфия-сервис
К°”, 2013.
3.Қасымов Е.И. Індеттану және инфекциялық
аурулармен күрес шаралары. – Алматы, 2009.
4.Ветеринариялық заңдылықтар. 1,2,3- том.- Астана,
2004.

Ұқсас жұмыстар

Жылқының инфекциялық анемиясы, тұмауы, індетті лимфангоиты, обасы

Елдің шекарасы мен аумағына АҚИ мен карантиндік инфекциялардың әкелінуі мен енуінен санитарлық қорғау

Шошқаның вирустық трансмиссивтік гастроэнтериті, жұқпалы атрофиялық риниті, энзоотикалық пневмониясы, дизентериясы вет. сан іс-шаралар жоспарын жасау

Жылқының жұқпалы анемиясы орыс

Балық өнімдерін балықтардың бактериалдық ауруларына байланысты сараптау және санитариялық бағалау

Инфекциялық ауруларға профилактика

Құс шаруашылығы

Жұқпалы аурулардың табиғи ошағы, құрылымы, түрлері және олардың шекарасын анықтау

Жануарлардың сифункулятоздары және оларға қарсы ветеринариялық- санитариялық шаралар

БАЛЫҚТАРДЫҢ ЖҰҚПАЛЫ АУРУЛАРЫМЕН КҮРЕСУ

Пәндер