Ас тұзы құрамындағы йод элементін анықтау

Презентация қосу

Тақырыбы: Ас тұзы
құрамындағы йод
элементін анықтау
Нұртасова Айгерім 10 а
сынып
Жетекші:Жаннатова А.К
Мақсаты
• . Қазақстанның болашақ азаматы-
білімді,білікті,саналы сонымен қатар дені сау
адам болу керектігін жастар арасында
насихаттау.
• Орал қаласында халық арасында үлкен
сұранысқа ие болған йодталған ас тұзының
құрамын зерттей отырып,йод тапшылығын
болдырмау шараларына көңіл бөлу, ЙТА
себептерін анықтау, Батыс Қазақстан
облысында ЙТА статистикалық мәліметтерін
салыстыра отырып ,аурудың жасару деңгейін
анықтау.
Гипотеза.
• Адамның денсаулығы оның
пайдаланатын тағамына
байланысты.Күнделікті тағамға
пайдаланатын ас тұзының йодтық
құрамын тексере отырып, ЙТА-ң өршуі-
халық арасында йодталған ас
тұзы,оны сақтау шаралары туралы
мәлімет жеткіліксіз, яғни ауру
туралы , алдын алу туралы дұрыс
насихатталуы керек деп ойлаймын
Тақырыптың өзектілігі.
• Барлық адам йодтың біздің ағзамызда қаншалықты маңызды
роль атқаратынын біле бермейді. Бүкіл Дүние Жүзілік
Денсаулық сақтау Ұйымының ,БҰҰ,Балалар Қоры және
Йодтапшылық Бұзылыстарымен күресудің Халықаралық
Кеңесінің бағалауынша;1990 жылдан бастап дүниежүзінде 1.5
млрд адам йод тапшылық бұзылыстарына ұшырау қаупінде
және 655 млн-ға жуығында жемсаулық ауруы бар. 43 милн-ға
жуық адамда психикалық даму кешеуілдеген,11 млн-да
кретинизм тіркелген.
• Қазақстан жерінің жартысынан астамы,яғни 1580000 шаршы
метр ауданда йод тапшылықтың бары байқалады.Қазақстанның
14 облысының 11-де жемсаулық ауруының таралуы анықталған.
Шет ел мамандарының пікірінше Орта Азия балаларының 20%-ң
сабаққа үлгерімінің нашарлауы йод тапшылыққа байланысты.
• Себебі,қазіргі кездегі өзекті проблемалардың бірі: ағзадағы йод
жетіспеушілігінен туындайтын аурулар кеңінен таралуда.
Зерттеу кезеңдері:
• Сауалнама,
• Батыс Қазақстан облыстық денсаулық
сақтау департаментімен байланыс
• ЙТА сырқатпен сұхбат
• БҚМУ жанындағы аналитикалық және
физикалық химия зертханасында
жүргізілген зерттеу жұмыстары.
Міндеті.
• Тұздың (ГОСТ) бойынша құрамын анықтау
• Йод элементі тарихы,ағзадағы рөлі,пайдасын
анықтау
• БҚОДС департаментінен ЙТА туралы
статистикалық мәліметтер жинақтап, сараптау.
• Орал қаласының халқы қандай тұз өнімдерін
сатып алатынын сараптау
• Йодталған тұздың құрамындағы йодқа сандық
анализ жасау.
• ЙТА ның себептері, белгілері,сақтану шараларын
зерттеу
Құндылығы.
• Кез келген Орал қаласы тұрғындарына ЙТА
туралы ақпарат беру,
• Сапалы тұз таңдай білуге кеңес беру.
№1
Тұздың түрі NaCI Mg Ca SO4 Ерімейтін
заттар

Вакуумдық 99,70 0,01 0,01 0.2
тұз
Тұнба тұз 96-99 0,01-0,17 0,04-0,3 0,11-2,0 0,05-0,6

Тас тұз 90-99 0,01-0,17 0,2-1,3
0,04-1,1 0,5
Тұз құрамына қосылатын йод
қосылыстарының физикалық қасиеті

Қосылыстың Химиялық % йод
аты формуласы

Йод I2 100
кальций йодиді CaI2 86,5
кальций йодаты Ca(IO3)2 .6H20 65,0
калий йодиді KI 76,5
калий йодаты KIO3 59,5
натрий йодиді NaI.2H2O 85,0
натрий йодаты NaIO3 64,0
Елдердегі ас тұзына қосылатын йод мөлшері
Елдер Қолданылатын йод Жұмсалған
қосылысы тұз
(мг йод/кг
тұзға

Қытай калий йодаты 40
Германия калий йодаты 25
Үндістан калий йодаты 30
Польша калий йодиді 30
Нигерия калий йодаты 50
Ресей калий йодаты/йодиді 40
Украина 40
Беларусь калий йодаты/йодиді 40
Қазақстан 40
калий
1.Гипотириоз
Йодталған ас тұзына салынатын
логотип
2.Эндемиялық зоб
3.Гипертиреоз. (Базедов ауруы)
диффузиялық зоб
Суретші Рубенстің ең жақсы суреттерінің бірі
«Соломенная шляпка» портреті
«Персей и Андромеда»
картинасы
Ағзада йод жетіспесе мына
белгілер пайда болады:
• 1.Эммоционалдық
• 2.Кардиологиялық
• 3.Анемиялық
• 4.Остехондроздық
• 5.Ісіну
• 6.Бронхиалдық
Йодтапшылықтан туындайтын
аурулардың алдын алу
• 1. Жалпы шаралар - тұзды йодтандыру,
ұнға йод қосу.
• 2. Ұйымдастырылған шаралар - аяғы
ауыр келіншектерге құрамында йоды
бар дәрі-дәрмекті (Йодит 200 мкг) тегін
тарату.
• 3. Жеке шаралар - әр отбасында ертеңгі
ас алдында йодит ішу.
Қазақстан Республикасы халқы
арасында йодтапшылығы
ауруларының таралуына
байланысты 2003 жылғы 14 қазанда
Қазақстан Республикасының
Президенті Н.Назарбаев
«Йодтапшылығы ауруларының
алдын алу туралы № 489 Заңы
қабылданды.
Батыс Қазақстан облысы денсаулық сақтау

департаментімен мәліметі бойынша, облыс бойынша ЙТА
мен тіркелген аурулар саны
Балалар 2006жыл 2007жыл 2008жыл 2009жыл

Барлығы/қ Барлығы/ Барлығы/ Барлығы/
ыздар қыздар қыздар қыздар

0-15жас 26 / 23 43/33 54 / 35 37 / 31

жеткіншек 41 / 34 37 / 33 19 / 3 27 / 6
тер
2007ж 2008ж 2009ж

Барлығы / Барлығы / Барлығы /
әйелдер әйелдер әйелдер

ересектер 1354 / 1588 / 1656 /
1070 1327 1353
Қандай маркалы тұз өтімді
Тұз аты Өнд жері Сақтау Орташа
мерз сатылуы
Аралтұз Қазақстан 12 ай 5
тұзы ен
ег
Илецк Ресей 9 ай 2
Тараз тұз Қазақстан 12 ай 1

Өлшемелі Көрсетілм Көрсетілме 2
йодталма ген
ған тұз
• Ас тұзындағы йод мөлшерін йодометрия
әдісімен анықтау.БҚМУ аналитикалық
және физикалық химия зертханасында
химия ғылымдарының профессоры -
Мендалиева Дина Кенжебековна және
химик-аналитик Мира Гайнибаевнаның
методикалық көмегімен жүргізілді.
Анықтау әдістемесі И.М.Кольтгоф
алынды
Ас тұзы құрамындағы йодты
анықтау.
• КIО3 + 5КІ+6НСІ+ =3I2+ 3H2O+6КСІ
• Бөлінген йодты Na2S2O3 ерітіндісімен
титрлегенде мына реакция жүреді.
• I2 + 2Na2S2O3 = 2 NaI + Na2S4O6
• Нәтиже мына формула бойынша
есептеледі.
• m(І)=С(Na2S2O3)*V(Na2S2O3)*F’эквивален
т(І2)*Mэ(І)/1000
• fэкв(І2)=І1\6
• Мэ=М\2=127 г\моль
• С (Na2S2O3) =0.01н
Алынған тұз Титрлеуге Тұз құр йод
массасы жұмсалған массасы мкг\гр
«Аралтұз» гр V( Na2S2O3)мл
30 5.8 38мкг\г

35 6.7 40.5мкг\г

40 7.8 41мкг\г

45 9.3 44мкг\г

50 10.5 44мкг\г
Орташа 41.5мкг\г
Алынған тұз Титрлеуге Тұз құр йод
массасы жұмсалған массасы
«Илецк V( Na2S2O3)мл мкг\гр
тұзы» гр
40 7.8 41мкг\г

45 9.1 43мкг\г

50 10.8 46мкг\г

Орташа 43мкг\г
Ауызы ашық Титрлеуге Тұз құр йод
ыдыста 2 ай жұмсалған массасы мкг\гр
сақталған тұз. V( Na2S2O3)мл
гр
40 3.6 19мкг\г
45 5.0 23.4мкг\г

50 5.3 22.2мкг\г

Орташа 21.5 мкг\г
Қорытынды
• Тәжірибе нәтижесі бойынша Отандық тұздар
ішінде Орал қаласында көп сатылатыны
«Аралтұз»,ал импорттық тұздан Иллецк тұзы
екендігі,тұз құрамындағы йод мөлшері
стандартқа сай екендігін анықтадым.
Йодталған тұзды сақтау мерзімі асқан соң
қолдануға болмайды, полиэтилен пакеттен
алынған тұзды аузы жабық ыдыста сақтау
керек- өйткені ас тұзы уақыт өте келе
құрамындағы маңызды йод мөлшерін
жойғандықтан, бұл тұз- ағзаға пайда
әкелмейді,- деген қорытындыға келдім.

Ұқсас жұмыстар

Минералды азықтар

Хлордың қасиеттері

Сұйық металл

Тироксин гормоны және қалқанша безі қызметінің бұзылуы

АММОНИЙ ТҰЗДАРЫ

Қолданыстағы хлор аймағы

ЭЛЕКТРОЛИЗДІҢ ҚОЛДАНЫЛУЫ

Қалқанша бездің құрылысы

Қалқанша безі

Дезинфекция туралы

Пәндер