Ас тұзы құрамындағы йод элементін анықтау

Тақырыбы: Ас тұзы құрамындағы йод элементін анықтау

Нұртасова Айгерім 10 а сынып

Жетекші:Жаннатова А. К

Мақсаты

. Қазақстанның болашақ азаматы-білімді, білікті, саналы сонымен қатар дені сау адам болу керектігін жастар арасында насихаттау.

Орал қаласында халық арасында үлкен сұранысқа ие болған йодталған ас тұзының құрамын зерттей отырып, йод тапшылығын болдырмау шараларына көңіл бөлу, ЙТА себептерін анықтау, Батыс Қазақстан облысында ЙТА статистикалық мәліметтерін салыстыра отырып, аурудың жасару деңгейін анықтау.

Гипотеза.

Адамның денсаулығы оның пайдаланатын тағамына байланысты. Күнделікті тағамға пайдаланатын ас тұзының йодтық құрамын тексере отырып, ЙТА-ң өршуі- халық арасында йодталған ас тұзы, оны сақтау шаралары туралы мәлімет жеткіліксіз, яғни ауру туралы, алдын алу туралы дұрыс насихатталуы керек деп ойлаймын

Тақырыптың өзектілігі.

Барлық адам йодтың біздің ағзамызда қаншалықты маңызды роль атқаратынын біле бермейді. Бүкіл Дүние Жүзілік Денсаулық сақтау Ұйымының, БҰҰ, Балалар Қоры және Йодтапшылық Бұзылыстарымен күресудің Халықаралық Кеңесінің бағалауынша; 1990 жылдан бастап дүниежүзінде 1. 5 млрд адам йод тапшылық бұзылыстарына ұшырау қаупінде және 655 млн-ға жуығында жемсаулық ауруы бар. 43 милн-ға жуық адамда психикалық даму кешеуілдеген, 11 млн-да кретинизм тіркелген.

Қазақстан жерінің жартысынан астамы, яғни 158 шаршы метр ауданда йод тапшылықтың бары байқалады. Қазақстанның 14 облысының 11-де жемсаулық ауруының таралуы анықталған. Шет ел мамандарының пікірінше Орта Азия балаларының 20%-ң сабаққа үлгерімінің нашарлауы йод тапшылыққа байланысты.

Себебі, қазіргі кездегі өзекті проблемалардың бірі: ағзадағы йод жетіспеушілігінен туындайтын аурулар кеңінен таралуда.

Зерттеу кезеңдері:

Сауалнама,

Батыс Қазақстан облыстық денсаулық сақтау департаментімен байланыс

ЙТА сырқатпен сұхбат

БҚМУ жанындағы аналитикалық және физикалық химия зертханасында жүргізілген зерттеу жұмыстары.

Міндеті.

Тұздың (ГОСТ) бойынша құрамын анықтау

Йод элементі тарихы, ағзадағы рөлі, пайдасын анықтау

БҚОДС департаментінен ЙТА туралы статистикалық мәліметтер жинақтап, сараптау.

Орал қаласының халқы қандай тұз өнімдерін сатып алатынын сараптау

Йодталған тұздың құрамындағы йодқа сандық анализ жасау.

ЙТА ның себептері, белгілері, сақтану шараларын зерттеу

Құндылығы.

Кез келген Орал қаласы тұрғындарына ЙТА туралы ақпарат беру,

Сапалы тұз таңдай білуге кеңес беру.

№1

Тұздың түрі

NaCI

SO4

Ерімейтін заттар

Вакуумдық тұз Тұнба тұз

Тас тұз

99, 70

96-99

90-99

0, 01

0, 01-0, 17

0, 01

0, 04-0, 3

0, 04-1, 1

0. 2

0, 11-2, 0

0, 2-1, 3

0, 05-0, 6

0, 5

Тұз құрамына қосылатын йод қосылыстарының физикалық қасиеті

Қосылыстың аты

Химиялық формуласы

% йод

Йод кальций йодиді кальций йодаты калий йодиді калий йодаты натрий йодиді натрий йодаты

I2 CaI2 Ca(IO3) 2 . 6H20 KI KIO3 NaI. 2H2O NaIO3

100 86, 5 65, 0 76, 5 59, 5 85, 0 64, 0

Елдердегі ас тұзына қосылатын йод мөлшері

Елдер

Қолданылатын йод қосылысы

Жұмсалған тұз (мг йод/кг тұзға

Қытай Германия Үндістан Польша Нигерия Ресей Украина Беларусь Қазақстан

калий йодаты калий йодаты калий йодаты калий йодиді калий йодаты калий йодаты/йодиді калий йодаты/йодиді

калий йодаты/йодиді калий йодаты/йодиді

40 25 30 30 50 40 40

40 40

1. Гипотириоз

Йодталған ас тұзына салынатын логотип

2. Эндемиялық зоб

3. Гипертиреоз. (Базедов ауруы) диффузиялық зоб

Суретші Рубенстің ең жақсы суреттерінің бірі «Соломенная шляпка» портреті

«Персей и Андромеда» картинасы

Ағзада йод жетіспесе мына белгілер пайда болады:

1. Эммоционалдық

2. Кардиологиялық

3. Анемиялық

4. Остехондроздық

5. Ісіну

6. Бронхиалдық

Йодтапшылықтан туындайтын аурулардың алдын алу

1. Жалпы шаралар - тұзды йодтандыру, ұнға йод қосу.

2. Ұйымдастырылған шаралар - аяғы ауыр келіншектерге құрамында йоды бар дәрі-дәрмекті (Йодит 200 мкг) тегін тарату.

3. Жеке шаралар - әр отбасында ертеңгі ас алдында йодит ішу.

Қазақстан Республикасы халқы арасында йодтапшылығы ауруларының таралуына байланысты 2003 жылғы 14 қазанда Қазақстан Республикасының Президенті Н. Назарбаев «Йодтапшылығы ауруларының алдын алу туралы № 489 Заңы қабылданды.

Батыс Қазақстан облысы денсаулық сақтау департаментімен мәліметі бойынша, облыс бойынша ЙТА мен тіркелген аурулар саны

Балалар

2006жыл

2007жыл

2008жыл

2009жыл

Барлығы/қыздар

Барлығы/

қыздар

Барлығы/

қыздар

0-15жас

26 / 23

43/33

54 / 35

37 / 31

жеткіншектер

41 / 34

37 / 33

19 / 3

27 / 6

2007ж

2008ж

2009ж

Барлығы / әйелдер

ересектер

1354 / 1070

1588 / 1327

1656 / 1353

Қандай маркалы тұз өтімді

Тұз аты

Өнд жері

Сақтау мерз

Орташа сатылуы

Аралтұз тұзы

Қазақстан ен

ег

12 ай

Илецк

Ресей

9 ай

Тараз тұз

Қазақстан

12 ай

Өлшемелі йодталма ған тұз

Көрсетілм

Көрсетілмеген

Ас тұзындағы йод мөлшерін йодометрия әдісімен анықтау. БҚМУ аналитикалық және физикалық химия зертханасында химия ғылымдарының профессоры - Мендалиева Дина Кенжебековна және химик-аналитик Мира Гайнибаевнаның методикалық көмегімен жүргізілді. Анықтау әдістемесі И. М. Кольтгоф алынды