Туризмдегі шығындар және олардың жіктелуі

Презентация қосу

Туризмдегі шығындар және олардың
жіктелуі

Орындаған:
Даркулова Шырын
4-курс, туризм
Мақсаты

Туризмдегі шығындарды анықтау
және олардың түрлерін қарастыру.
Қарастырылатын сұрақтар:

Кіріспе
1.“Шығын туралы” жалпы түсінік
2. Туризмдегі шығын түрлері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Туризмдегі ең негізгі рөл атқаратын
фактор, ол өндірістің шығындарын
есептеу. Ол бағаға әсер етеді, және бағаны
анықтайды. Негізгі өндірістік
кәсіпкерліктің мақсаты, ол шығындарды
минимумға жеткізу. Сондықтан ең негізгі
оптималдық қарым-қатынас ол шығын мен
пайданың байланысы. Төменде туризмдегі
шығын түрлері, олардың анықтамалары
берілген.
1 .“Шығын туралы” жалпы
түсінік
Шығындар - мекеменің шаруашылық
қызметі негізінде пайда табу мақсатымен
пайдаланылған, жұмсалған, жоғалған
материалдық, еңбек және қаржы
ресурстары. Шығындардың көптеген түрі
бар, және олар өздерін әр кезде әрқалай
көрсетеді. Басқару қызметі мен өндірістік
бөлімшелер шығындар туралы толық та,
нақты мәлімет болуын қалайды.
Шығындар бірнеше түрлерге бөлінеді:
1.Өндірістік шығындар;
2.Периодты шығындар;
3.Шекті шығындар;
4.Орташа шығындар;
5.Тұрақты шығындар;
6.Ауыспалы шығындар;
7.Бір элементті;
8.Кешендік шығындар;
9.Негізгі шығындар;
10.Қосымша шығындар;
11.Өндірістік шығындар;
12.Коммерциялық шығындар;
13.Тура шығындар;
14.Жанама шығындар;
15.Айқын шығындар;
16.Айқын емес шығындар;
1.Өндірістік шығындар

Классификация түрі өндіріс көлемімен
байланысты. Бұл классификация
шығындарды екіге: өндірістік( өнім
шығыны), периодты (период шығыны)
бөледі.
Өндірістік шығындар- өндірістік
қызметтің жүзеге асуымен байланысты
шығындар. Ол шығындар турөнім
қалыптасуы кезінде және жүзеге асырылуы
кезінде болады.
2.Периодты шығындар

Сонымен, периодты шығындар тур
өнімнің алға жылжуы мен оның жүзеге
асырылуымен мүлдем байланыссыз
шығындар. Ол шығындарды әрбір есептік
период кезіндегі периодты шығындар деп
есептеуге болады.
3.Шекті шығындар

Шекті шығындар- қызмет көрсетуді
жүзеге асыру кезінде турөнім бірлігіне
қосымша бір қызметті қосу негізінде
болатын көлем өзгерісі кезіндегі шығынның
артуы.
4.Орташа шығындар

Фирма, максималды табысқа жету үшін
өнім түрлеріне шығынды азайтуға
тырысады.
Орташа шығындар - бұл турөнім
бірлігіне келетін жалпы шығын көлемі.
Орташа жалпы шығындар, орташа
тұрақты және орташа ауыспалы
шығындар қосындысына тең.
5.Тұрақты шығындар

Фирманы басқару мен жұмысын жоспарлау үшін
шығындарды «өзгеру» типі бойынша бөлу маңызды
болып табылады. Өнім көлемінің жоғарылауы
немесе құлдырауы келесідей шығын түрлерін
анықтайды: тұрақты және ауыспалы.
Тұрақты шығындар- олар көбіне өндіріс көлеміне
біршама тұрақты болып келеді. Мысалы,
амортизациялық бөліністер, жалақы төлемі және
т.б.
Тұрақты шығындар келесі түрлерге бөлінеді:
пайдалы және пайдалы емес.
6.Ауыспалы шығындар

Ауыспалы шығындар -қызмет көлемімен
байланысты өзгеріп отыратын шығындар.
Бұл шығындар қызмет ұзақтығына, қызмет
көрсету класы мен типіне, тамақтану
бағасына, сондай-ақ қонақ үй қызмет
көрсетуіне, туристер санына байланысты
өзгеріп отыруы мүмкін. Ауыспалы шығын
болып, егер де шығын көлемі қызсмет
көрсету көлемімен байланысты болса
есептеледі.
7.Бір элементті

Шығындар құрамы бойынша бір
элементті және кешендік болып
бөлінеді.
Бір элементті- бір элементтен
тұратын шығындар: жалақы,
амортизация және т.б.
8.Кешендік шығындар

Кешендік-бірнеше элементтен
тұратын шығындар. Цехтік және
жалпы зауыт шығындары, оларға
кіретіндер жалақы, амортизация,
және басқа юір элементті шығындар.
9.Негізгі шығындар

Негізгі шығындар- бұл қызмет көрсету
процессімен тікелей байланысты
шығындар, яғни орналасу, тамақтану,
экскурсиялық және көлік шығындары.
Негізгі шығындар тура және тікелей
турөнімнің өзіндік құнна қосылады.
10.Қосымша шығындар
Қосымша шығындар (Накладные) -
белгілі турөнімге, қосымша шығындар
арқылы барлық қызметтерге қосынды
шығындарды қосу , қосымша шығындар
арқылы жүзеге асуы экономикалық
жағынан ақталған. Қосымша шығындар
ставкасы бір еңбек қызметіне кететін
шығын түрінде болады, мысалы, пайыз
көлемінде шығындардан еңбек жалақысына.
Қосымша шығындарға, турфирманың
ұйымы, қызмет көрсетуі, оның басқарылуы
саласындағы шығындар жатады. Олар
жалпы өндірістік шығындарға кіреді..
11.Өндірістік шығындар

Өндіріс процессіне қатысу бойынша
шығындар өндірістік және коммерциялық
болып бөлінеді.
Өндірістік шығындар - фирманың негізгі
қызмет түрімен байланысты, мысалы,
туроператорда бұл тур өнімді құрастыру
кезіндегі шығындар. Олар соңында 20
шотта жиналады.
12.Коммерциялық шығындар

Коммерциялық шығындар -турөніммен
байланысты кеткен шығындар және
жарнама құралдарына, комиссиялық
жинауларға, т.б кететін шығындар. Олар
43 шотта, «Коммерциялық шығындар»
есептеледі.
Өндірістік және коммерциялық шығындар
өнімнің толық өзіндік құнын құрайды.
13.Тура шығындар

Айқын шығындарды, қызметтің өзіндік құнына қосу тәсілі
бойынша шығындарды тура және жанама деп бөледі.
Тура шығындар - пайда болу кезінде бастапқы құжаттар
негізінде калькуляциялау объектісіне тікелей жіберіле алады.
Мұндай шығындарға, жұмыстар мен қызметтердің жекелей
түрлерінің қалыптасуы мен жүзеге асу кезінде кететін
шығындарды айтамыз. Тура шығындар әдеттеөндірістік
қызметшілердің жалақысын, шикізатқа кеткен шығындар,
электр және жылу энергияларына кеткен шығындарды
қосады. Тура шығындарды дереу 20 шотқа, «Негізгі өндіріс»
жатқызыады.
14.Жанама шығындар

Жанама шығындар, туристік өнімнің
бірнеше түрінің пайда болуымен және
жүзеге асуымен байланысты. Олар пайда
болуы кезінде калькуляция объектісіне
тікелей жатқызылмайды. Жанама
шығындар әдетте, жалпы өндірістік және
жалпы шаруашылық шығындарын 25, 26
шоттар арқылы есептейді. Одан кейін
сәйкесінше, 20 шот арқылы негізгі қызмет
көрсету түріне байланысты шығындар
есептеледі.
15.Айқын шығындар

Өндірістің шығындарын анықтағанда, қызметтердің
қалыптасуында екі нәрсе өте маңызды болып табылады:
Әрбір ресурс шектеулі;
Әрбір ресурс кем дегенде қолданудың екі альтернативті
әдісі бар.
Ресурстардың шектеулілігі және альтернативті
таңдаудың болуы, фирманың айқын және айқын емес
шығындарын есептеуге мәжбүр етеді.
Айқын немесе бухгалтерлік шығындарға, бухгалтердік
шот арқылы өтетіндер жатады, яғни ресурсты өзінің
қолдануы үшін, соған сәйкес ақшалай қаржыны өзінің (50,
51, 52, 55) шоттары арқылы төлейтін шығын.
16.Айқын емес шығындар

Айқын емес шығындарға, ішкі
сипаттағы шығындар, яғни фирма
шотынан төленбейтін шығындар,
сәйкесінше бухгалтерлік есептілікте
жазылмайды. Оларға, мысал,
қаржының акцияларда сақталуы.
Қорытынды

Жоғарыда туризмдегі шығын түрлері,
олардың анықтамалары келтірілген.
Жалпы, әрбір сала секілді, туризм
саласы үшін де шығын өте маңызды
рөл атқарады. Себебі, шығын арқылы
фирма табысы, оның болашақ қызмет
атқарылуы анықталады.
Пайдаланылған әдебиеттер

1. Козырева Т.В. Учёт издержек в туризме
2. Мамыров Н.К. Смагулов Н.Т. Яновская О.А. и др.
Основы предпринимательства. Учебное пособие -
Алматы 1997г-72с.
3. Қаржы-экономика сөздігі. - Алматы: ҚР Білім
жэне ғылым министрлігінің Экономика
институты, "Зияткер" ЖШС2007.
Назарларыңызға үлкен рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Туризмдегі тамақтандыру

ТУРИЗМДЕГІ СТАТИСТИКАЛЫҚ ЕСЕП ӘДІСТЕРІ

Маркетингінің мәні мен мақсаты

Тауарлар өткізу

Қазақстан Республикасының көтерме фирма шығындары

Туризм индустриясы

Шығындар түсінігі

ТЕХНОЛОГИЯЛАР МИНИСТРЛІГІ

ӨНІМДІ ӨНДІРУ ЖӘНЕ ӨТКІЗУ ШЫҒЫНДАРЫ

Шығындар және шығыстар

Пәндер