Карл Маркстың еңбек өнімділігі мен қосымша құн: жалақы және ақша теориялары

Карл Маркс

Еңбек өнімділігі теориясы

Қосымша құн теориясы - К. Маркс үшін физиократтар енгізген өнімді еңбек түсінігін анықтаудың бастапқы позиясы. Мұнда Дж. C Милльдің трактовкасымен келісе отырып, (1-ші т. 22-ші тарауында оны вульгарлы экономист-апологетке жатқызбайды) "Капиталдың" авторы былай деп толықтырады (1 т. 14-шітарау) : еңбек өнімді, біріншіден, егер қосымша құн өндірісі абсолютті емес, ол тіршілік заттары құндылығын арзандататын относительді қосымша құн түрінде өссе; екіншіден, егер өнімді еңбек қосымша құнды айналыста емес, тек өндіріс саласында жасайды деп мойындалса.

Табыстар теориясы

Жалакы. "Капиталдың" авторы жалдамалы жұмысшылардын алған жалақысы - сатылған "жұмысшы күшін" капиталистермен айырбастауының нәтижесі, классикалык политэкономия негізін салушылар ойлағанындай, еңбегі үшін eмec. Осы теория бойынша жалакы жұмысшы мен оның отбасы ұшін қажетті товарлардың эквивалентіне тен. Оның дәрежесі еңбек өнімділігіне байланысты, ал соңғысы өндірістің технологиясы мен механизациялануының дәрежесіне тәуелді. Ал бұлар жалақының өсуіне кедергі - техникалык-экономикалык прогресс үнемі артық жұмыс күшін туғызады. Сонғысы капиталистер мен жұмысшылардың айырбас қатынастарын қорытындылап, жұмысшыларға зиян келтіреді

Қосымша құн теориясы

К. Маркс қосымша құн теориясына көшпес бұрын мынадай сұрақ қояды: ол қалай пайда болады, егер барлық сату мен сатып алу өзінің құндылығы тұрғысынан, эквивлентгі айырбас принципі бойынша, яғни товар айырбасы өндіріс процесінде заттанған енбекке тепе-тең жүрсе? Бұл туралы әңгіме "Капиталдың" 1-томнын. 4-ші тарауында болады. Мұнда мынау (теория) дәлелденеді: товар ретінде құны бойынша сатылғанмен, бірақ тең осы товар - ерекше товар, оның бағалылығы (жұмысшыға, отбасына керек товар) капитализм тұсында құның еңбектік теориясына сәйкес түзілуі мүмкін емес. Бұл құбылыстың шешімі Маркс үшін өте қарапайым, оның мәні мынада: еңбекті сан жағынан өлшеуге болады, ал жұмысшы күші құндылығын бағалау, Р. Арон айтқанындай, K. Маркс өзі мойындағандай, өнегеліліктің жағдайымен және ұжымдық психологияға байланысты"

Ақша теориясы

Ақшаның мәні мен құны туралы ("Капитал" т. 1., 2-3 тараулар) автор толығынан Рикардо-Милль тұжырымдарын толық колдап, бір ғана ескерту- акшаның сандық теориясына - жасайды. Мұндағы оның басты аргументі - белгіленген уақыттағы сауда айналымы мен ақша массасы айналымы санына бакылаудың тұрақты болмау сипаты.

Ұқсас жұмыстар

Карл Маркстың базис пен қондырма концепциясы: қосымша құн мен пайда нормасының төмендеу тенденциясы

Карл Маркстың өмірбаяны және экономикалық ілімі: қосымша құн теориясының орны мен Гота программасына сын еңбегінің маңызы

А. Смит пен Д. Рикардоның құн, ақша және сауда теориялары

Еңбек ақы және жалақы қоры: құрамы, төлеу қағидалары мен жүйелері

Еңбек өнімділігі мен еңбекті нормалаудың теориясы мен әдістері

Капитал: Маркстік тұжырымдама, айналымы және қосымша құн

Еңбек құқығы: шарттар, жұмыс уақыты, демалыс және жалақы

Капитал: теориясы, қосымша құн және айналымы мен қорлануы

Карл Маркстың базис пен қондырма теориясы: капитализмнің дағдарысы және социализмге өту

Ақша нарығының макроэкономикалық моделі: ақша агрегаттары, ақша сұранысы теориялары және ақша-несие саясаты

Пәндер