Компьютерлік вирустар: анықтама, түрлері және алдын алу шаралары

КОМПЬЮТЕРЛІК ВИРУСТАР

Компьютерлік вирус - арнайы жазылған шағын көлемді программа . Ол өздігінен басқа программалар соңына немесе алдына қосымша жазылады да, оларды бүлдіруге кіріседі, содай - ақ компьютерде тағы басқа келеңсіз әрекетерді істеуі мүмкін . Ішінен осындай вирус табылған программа ауру жұқан немесе бүлінген деп аталады . Мұндай прорамманы іске қосқанда алдымен вирус жұмысқа кірісіп, оның негізгі функциясы орындалмайды немесе қате орындалады .

-12-

Вирус іске қосылған программаларға да кері әсер етіп оларға да жұғады және басқа да сиянды іс - әрекеттер жасай бастайды . Өзінің жабысқанын жасыру мақсатында вирустың басқа программаларды бүлдіру және оларға зиян ету әрекеттері көбінесе сырт көзге біліне бермейді . Оның кері әсері белгілі бір шарттары орындағанда ғана іске асады . Вирус өзіне қажетті бүлдіру әрекеттерін орындаған соң, жұмысты басқаруды негізгі программаға береді, ал ол программа алғашында әдеттегідей жұмыс істей береді . Сөйтіп ол программа бұрынғы қалпынша жұмысын жалғастырып, сырт көзге вирус жұққандығы бастапқы кезде байқалмай қалады .

- 13 -

Көрінбейтін вирустар

Көптеген резидентік вирустар былай жасырынуды әдеттке айналдырған, олар DOS жүйесінің вирус жұққан файлдарды шығаруын өзгертпей дұрыс күйінде қалдырады . Бірақ бұл эффект тек вирус жұққан компьютерде ғана байқалады . Ал вирус жұға қоймаса файлдар мен дискілерді жүктеуіш аймақтарының өзгеруін байқау қиын емес .

- 14 -

КОМПЬЮТЕРЛІК ВИРУСТАРДАН САҚТАНУ

Компьютерлік вирустар таза компьютерге вирус жұққан иілігіш дисктер арқылы тазартылады . Егер коипьютер жергілікті желіге қосылған болса, онда вирустың таралуына бұрынғыданда кең жол ашылады .

Айта кететін жайт, вирустардың кейбір түрлері компьютерге келісімен зиянды ісіне кірісіп кетеді, ал олардың кейбірі файлдар құрамына енсе де іске кіріспей, біраз уақыт тым - тырыс жасырын жатады, бұл уақытты инкубациялық мезгіл деп атайды .

- 15 -

Бұл мезгіл аралығында олар екпінді күйде файлдар арасына таратылып, зақым келтіруді белгілі бір уақыт мөлшеріне өткен соң немесе ол өзін - өзі белгіленген мөлшерде көбейтіп болған соң ғана бастайды . Вирустардан сақтау үшін мынадай шаралар қолдануға болады :

- информацияны қорғаудың жалпы шаралары

-дискіні физиквлық зақымдаудан сақтау, дұрыс жұмыс істемейтін программаларды қолдануға және жұмыс істеп отырған адам жадында тұрақты орналасады да, вирустардың зиянды әрекетерін ұстап алада

- 16 -

Вакцина - программалары компьютердегі программалар жұмысына әсер етпей, оларды вирус жұққан сияқты етіп модификациялайды да вирус әсерінен сақтайды, бірақ бұл программаларды пайдалану онша тиімді емес .

Ең көп тараған антивирус Д. Лозинскийдің AIDSTEST программасы . Ол әрбір жаңадан шыққан вирустан хабардар болып, соларға қарсы шара қолдану жолдарын анықтап, үнемі өзгертіліп отырады . Бұл программаны пайдаланып вирустардан сақтау үшін жиі - жиі диіскілерді мынадай командамен тексеріп отыру керек : aids test с: /

Бұдан басқа да И . Даниловтың қуатты полифаг - антивирустар тобына жататын Doctor Web программасы да жиі қолданылып жүр, оның бұрынғы нұсқаларын іске қосу үшін web жолын пайдалану қажет .

- 17 -

Вирустардың жаңа түрлері күнбе - күн пайда болып жатыр, сондықтан антивмрустық программалардың да тексеру- емдеу қабілеттері жоғары соңғы шыққандарын қолдаған дұрыс болатыны түсінікті .

Компьютерге вирус енгенін сезсеңіз, мына ережелерді мұхият орындаған абзал :

1. Алдымен аспай - саспай, ойланып іске кіріскен жөн екенін ұмытыңыз .

2. Дегенмен, бір әрекет бірден орындалуы керек - вирустың зиянды әрекеттерін әрі жалғастырмас үшін компьютерді бірден өшіру қажет .

3. Егер компьютерге жұққан вирус түрін емдей алатын детектер - программаларыңыз болса, дискілерді тексеру мақсатында соларды дереу іске қосыңыз

- 18 -

4. Біртіндеп вирус жұғуы мүмкін болған барлық дискілерді тексеріп шығу керек .

5. Егер дискідегі барлық файлдардың архивтік көшірмелері болса, онда дискіні қайта форматтап, мәліметтеріңізді бұрынғы қалпына келтіруге тырысыңыз .

Енді компьютерге вирус жұқтыру мүмкіндігін азайтатын және жұқан жағдайда оның зиянкесті әрекетерін барынша азайтатын шараларды қарастырайық, оларды бірнеше топтерға жіктеуге болады :

- 19 -