КОМПЬЮТЕРЛІК ВИРУСТАР ТУРАЛЫ




Презентация қосу
КОМПЬЮТЕРЛІК ВИРУСТАР
• Компьютерлік вирус – арнайы
жазылған шағын көлемді
программа . Ол өздігінен басқа
программалар соңына немесе
алдына қосымша жазылады да,
оларды бүлдіруге кіріседі , содай –
ақ компьютерде тағы басқа
келеңсіз әрекетерді істеуі мүмкін .
Ішінен осындай вирус табылған
программа ауру жұқан немесе
бүлінген деп аталады . Мұндай
прорамманы іске қосқанда
алдымен вирус жұмысқа кірісіп ,
оның негізгі функциясы
орындалмайды немесе қате
орындалады .
• -12-
Вирус іске қосылған программаларға да
кері әсер етіп оларға да жұғады және басқа
да сиянды іс - әрекеттер жасай бастайды .
Өзінің жабысқанын жасыру мақсатында
вирустың басқа программаларды бүлдіру
және оларға зиян ету әрекеттері көбінесе
сырт көзге біліне бермейді . Оның кері әсері
белгілі бір шарттары орындағанда ғана іске
асады . Вирус өзіне қажетті бүлдіру
әрекеттерін орындаған соң , жұмысты
басқаруды негізгі программаға береді , ал ол
программа алғашында әдеттегідей жұмыс
істей береді . Сөйтіп ол программа бұрынғы
қалпынша жұмысын жалғастырып , сырт
көзге вирус жұққандығы бастапқы кезде
байқалмай қалады .

- 13 -
Көрінбейтін
Көрінбейтін вирустар
Көрінбейтін вирустар
вирустар

Көптеген резидентік вирустар
былай жасырынуды әдеттке
айналдырған , олар DOS жүйесінің
вирус жұққан файлдарды шығаруын
өзгертпей дұрыс күйінде
қалдырады . Бірақ бұл эффект тек
вирус жұққан компьютерде ғана
байқалады . Ал вирус жұға қоймаса
файлдар мен дискілерді жүктеуіш
аймақтарының өзгеруін байқау
қиын емес .

- 14 -
КОМПЬЮТЕРЛІК
ВИРУСТАРДАН САҚТАНУ
Компьютерлік вирустар таза
компьютерге вирус жұққан иілігіш
дисктер арқылы тазартылады .
Егер коипьютер жергілікті желіге
қосылған болса , онда вирустың
таралуына бұрынғыданда кең жол
ашылады .
Айта кететін жайт , вирустардың
кейбір түрлері компьютерге
келісімен зиянды ісіне кірісіп
кетеді , ал олардың кейбірі
файлдар құрамына енсе де іске
кіріспей , біраз уақыт тым – тырыс
жасырын жатады , бұл уақытты
инкубациялық мезгіл деп атайды .
- 15 -
• Бұл мезгіл аралығында
олар екпінді күйде файлдар
арасына таратылып , зақым
келтіруді белгілі бір уақыт
мөлшеріне өткен соң
немесе ол өзін - өзі
белгіленген мөлшерде
көбейтіп болған соң ғана
бастайды . Вирустардан
сақтау үшін мынадай
шаралар қолдануға
болады :
• - информацияны қорғаудың
жалпы шаралары
• -дискіні физиквлық
зақымдаудан сақтау , дұрыс
жұмыс істемейтін
программаларды қолдануға
және жұмыс істеп отырған
адам жадында тұрақты
орналасады да , вирустардың
зиянды әрекетерін ұстап
алада
- 16 -
Вакцина – программалары компьютердегі
программалар жұмысына әсер етпей , оларды
вирус жұққан сияқты етіп модификациялайды да
вирус әсерінен сақтайды , бірақ бұл
программаларды пайдалану онша тиімді емес .
Ең көп тараған антивирус Д.Лозинскийдің
AIDSTEST программасы . Ол әрбір жаңадан
шыққан вирустан хабардар болып , соларға қарсы
шара қолдану жолдарын анықтап , үнемі
өзгертіліп отырады . Бұл программаны
пайдаланып вирустардан сақтау үшін жиі – жиі
диіскілерді мынадай командамен тексеріп отыру
керек : aids test с: /
Бұдан басқа да И .Даниловтың қуатты полифаг
– антивирустар тобына жататын Doctor Web
программасы да жиі қолданылып жүр , оның
бұрынғы нұсқаларын іске қосу үшін web жолын
пайдалану қажет .

- 17 -
Вирустардың жаңа түрлері күнбе
– күн пайда болып жатыр ,
сондықтан антивмрустық
программалардың да тексеру-
емдеу қабілеттері жоғары соңғы
шыққандарын қолдаған дұрыс
болатыны түсінікті .
Компьютерге вирус енгенін
сезсеңіз , мына ережелерді
мұхият орындаған абзал :
1. Алдымен аспай – саспай ,
ойланып іске кіріскен жөн екенін
ұмытыңыз .
2. Дегенмен , бір әрекет бірден
орындалуы керек – вирустың
зиянды әрекеттерін әрі
жалғастырмас үшін компьютерді
бірден өшіру қажет .
3. Егер компьютерге жұққан
вирус түрін емдей алатын
детектер – программаларыңыз
болса , дискілерді тексеру
мақсатында соларды дереу іске
қосыңыз

- 18 -
• 4. Біртіндеп вирус жұғуы
мүмкін болған барлық
дискілерді тексеріп шығу керек
.
• 5. Егер дискідегі барлық
файлдардың архивтік
көшірмелері болса , онда
дискіні қайта форматтап ,
мәліметтеріңізді бұрынғы
қалпына келтіруге тырысыңыз .
• Енді компьютерге вирус
жұқтыру мүмкіндігін азайтатын
және жұқан жағдайда оның
зиянкесті әрекетерін барынша
азайтатын шараларды
қарастырайық , оларды бірнеше
топтерға жіктеуге болады :
• - 19 -
• 1.Информацияны әркімнің
жиі пайдалануын шектеу
және оның көшірмесін
сақтау .
• 2.Сырттан келген
мәліметтерді мұхият
тексеруден өткізу .
• 3. Вирустан емдеу
аспаптарын дайындап қою .
• 4. Белгілі бір уақыт сайын
компьютерді вирусқа
тексерту .

• - 20 -
Бүлінген және вирус жұққан
файлдар
• Вирус дисктегі кез келген файлды
бүлдіре алады , бірақ кейбір файылдарға
ол бірден жабысады , яғни ол файылдың
ішкі көлімінен орын алып , оның қызметін
түрлендіріп қолайлы жағдай туғанда ,
зиянды әрекетіне бастап кетеді . Дегенмен
көптеген программалар мәтіні мен
құжаттарға мәліметтер базасының
информациялық файлдарына электрондық !
кестелердегі мәліметтерге вирустар онша
әсерін тигесі алмайды , тек оларды аздап
қана зақымдауы мүмкін . Вирустардың
мынандай файылдарға жұғуы мүмкін .
• Бірден орындалатын файлдар , белгілі
бір іс әрекет істейтін кеңейтулі com exe
болып келген файлдар сондай – ақ басқа
программаларға қажет кезінде қосылатын
оверлеилік файлдарды зақымдайтын
мұндай вирустарды файлдық днп атайды .
Вирус жұққан файлдар өздерінен кері
әсерін жұмыс істейтін іске қосылған
сәттерде жасайды .
• - 21 -

Ең қауыпті резиденттік
түрде жедел жадта
сақталып орындалатын
әрбір программаны
зақымдап отыратындары
жадта да .Ал егерде олар
AUTOEXEC .BAT ЖӘНЕ
CONFIG.SYS арқылы
іске қосылатын
программаларға жұққса
онда компьютер өщіріліп
қосылған сайын вирустар
өз әсерлерін тұрақты
қайталап жүргізіп
отырады

- 21 -
• Операциялық жүйенің
жіктеуіші мен қатты дисктің
ең басты мәлімет жүктеу
жазбасы.Бұл аумақтарды
зақымдайтын вирустар
жүктелгіш немесе воот -
вирустар деп аталады .
Мұндай вирустар өз
қызметін компьютерді іске
қосқанда , яғни
операциялық жүйені
жүктегенде бірден
бастайды және әрдайым
компьютердің жедел
жадында тұрақты
сақталады .

Ұқсас жұмыстар
Компьютерлік вирустар жайлы
Жүктейтін - операциялық жүйе жүктелгенде негізгі жүктейтін жазбаға немесе жүктейтін секторға жұғатын вирустар
Компьютерлік вирустардың түрлері
Компьютерлік және биологиялық вирустар
Вирустар және антивирустар
Вирус түрлері
Вирустардан қорғайтын программа
Компьтерлік вирустар
Компьютерлік вирустар және олардың түрлері
Компьютерлік вирустар және оған қарсы бағдарламалар
Пәндер