Ортағасырдағы бухгалтерлік есеп. Италия

Ортағасырдағы бухгалтерлік есеп. Италия.

Италияның тарихы ана көне заманнан басталады. Б. з. д. 500 жылы Рим Империясы 5 ғасырда Еуропада, Азияда, Солтүстік Африкада үлкен территория алған.

V ғасырдың аяғына таман Италияны немістер жаулап алған века, остготалықтар и готалықтар, олардың билігі бірнеше жүзжылдыққа созылған. Ортағасырдың аяғына таман бай қалалар мен мемлекеттер пайда бола бастады. Олар бейбітшілікте XV ғасырдың ортасына дейін өмір сүрді. Бірақ ұзаққа созылмай көрші елдер Апенниндыұ жартыаралға көз тігіп, шабуылдар жасап отарды. 1861 жылы Сардинии Виктор Эммануэль II патша бұйрығымен біртұтас мемлекет салуға бұйрық етті, бірақ оған әлі Рим және Венеция кірген емес еді. 1870 жылы Италия қазіргі шекарасына ие болған, ал 1871 жылдың маусымында Рим біріккен Италияның астанасы болды. 1922 жылы Римнің басшылығына фашистстік режим Бенито Муссолини келді, ол 1943 жылға дейін билікте болды. .

Италия тарихы

ғимараттар, құралдар;

шаруашылық инвентарь;

азық-түлік;

мал

ІХ ғасырға дейін түгендеу жазуларының хаостық түрлері кездеседі. Тек қана ІХ ғасырдан кейін құндылықтың төрт түрі бөлініп көрсетілді:

Солтүстік Италияда 1250-1350 жылдары Екіжақты жазу жүйесі пайда болды. Екіжақты жазу, яғни екіжақты бухгалтерия мәні қарапайым бухгалтерияға жеке меншік қорлар шотын енгізу. Нәтижесінде шаруашылық өмірдің барлық фактілері есепте екі рет көрсетілді.

1494 жылы италияндық белгілі математик, монах Лука Пачоли жазған “Есептер мен жазбалар туралы трактат” атты бухгалтерлік есеп жөніндегі алғашқы кітап басылып шықты. Пачолиге атақ 11-трактаттағы шоттар мен жазбалар туралы қол жазбасын шығарған соң келді.

Лука Пачоли (1445-1517)

Лука Пачолидің ескерткіші

біріншісі -есепті құндылықтардың қозғалысымен сақталуымен байланысты пайда болатын қатыныстардан шығады деп түсіндірді (заңдылықты бағыт)

екіншісі -есепті құндылықтарды есепке алуға негізделген деп түсіндірді (экономикалық бағыт)

XIX ғасыр басынан бастап Итальяндық есепте екі тенденция белгілі болды:

Ломбарттық -бұл мектептің негізін қалаушы бухгалтер Франческо Вилла (1801-1884 жылдары ) болды. Ол есептің заңдылық және экономикалық мақсаттарын біріктірді.

Тоскандық мектеп. Бухгалтерлер тосқандық мектебінде бухгалтерлер теорияның заңдық аспекті дамыған болды. Оның негізін қалаушы итальяндық ғалымы Франческо Марчи (1822-1871 жж. ) болды

Бухгалтерияның даму барысында Италияда 2 мектеп әрекет етті:

Бірінші-ломбардтық мектепті құрушы Франческо Вилла (1801-1884) болды. Бұл бағыт, бухгалтерлік есепті техникалық тәртіпке жалғастыруға болмайды деп санайды, өйткені ол экономикалық-әкімшілік ұғым кешені екендігі айтылады. Ол есептер көмегі арқылы ұйымдастырылады. Бухгалтерлік есеп шаруашылық процесімен шұғылданған тұлғаларды бақылау үшін әкімгерге (администратор) қажет. Ол басқа екі-тосқан және венециан мектебін құрушыларға үлкен ықпал етті.

Ломбардтық мектеп

Тосқан мектебінің басшысы Джузеппе Чербони (1827-1917) еді. Ол Э. Дегранждің ісін жалғастырды. Д, Чербони үшін бухгалтерлік есеп-әкімшілік міндет пен іс-қимылдар ғылымы еді.

Д. Чербони ілімі логисмография (логос-ой, графия-баяндау) деп аталады. Оныңізбасарлары көп (Джитти, Боналуми, Беллини, Рива, Масса) .

Винченцо Джитти (1856-1945) Чербониді жақтаушысы болды, ол логисмографикалық жазбалардың талдаушылық мүмкіндіктері синтетикалық-аналитикалықтардан гөрі кеңірек екендігін көрсетті. Джити сметаның мәнін айқын ұғынды. Оның пікірінше, бұл-меншік иесінің әкімгерге ұсынатын өкілеттіктерінің шегі.

Тоскан мектебі

Венециандық мектептің көшбасшысы-Фабио Беста (1845-1923) . Ол Чербонидің ілімін теріске шығарды. Ол үшін бағалау-есептің мақсаты. Құндылық-зат, бұйым, бухгалтерлік есеп-бақылау туралы ғылым. Оның пікірінше, бақылау алдын ала, ағымдағы және кейінгі болады.

Бестаның шәкірттерін смета есебі идеялары баурады.

Венециандық мектеп

Эмануэль Пизани (1845-1915) тоскан мен венециан мектептерінің идеяларын синтез жасауға тырысты. Ол тоскан мектебінен есептер теориясын, ал венециан мектебінен -олардың сипатын алды. В. Армуцци амортизация төлеудің үш нұсқадан тұратын тәртібін ұсынды:

• Үдемелі өтеу (қызмет ету мерзімі соңында зат бастапқы құнына қарағанда тезірек тозады) .

• Желілі (тең шамада) өтеу, жылдан-жылға бірдей пайда болса.

• Жылдамдатып өтеу, егер алғашқы жылдары кейінгі жылдарға қарағанда көбірек есептелсе, ал мерзімді қарыздарды ауық-ауық төлеу жарнасымен не сатып алу жолымен (амортизация) қалдық құннан алынады.

-агенттер (материалдық жауапты тұлғалар) ;

-корреспонденттер (есеп айырысулар жүргізетін тұлғалар) ;

-админинстраторлар;

-меншік иелері.

Марчи кәсіпорын жұмысшыларын 4 топқа бөлді:

XIX ғасырда Итальяндық бухгалтерлер мектебі ешқандай ойлар тұғызбай қалыптасқан ойларды жетілдіре бастады. Ең ірі ғалымдар ретінде Пьетро Альвизо (1934 жылы) және Джино Дзаппа болды.