Тритикум тимофеевии түрінің жұмсақ бидаймен будандары

Презентация қосу

әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті

Биология факультеті
Генетика және молекулалық биология
кафедрасы

БІТІРУ ЖҰМЫСЫ
Бітіру жұмысының
тақырыбы:Тритикум
тимофеевии түрінің жұмсақ
бидаймен будандары

Орындаған: Дагис Махбал
Ғылыми жетекші:профессор Шүлембаева К.Қ.
Бітіру жұмысының мақсаты: күздік жұмсақ бидай
Карлик 206 формасы мен Tr.timopheevi жабайы түрінен
алынған F1 будандық ұрпағының морфологиялық және дән
байлау қасиеттеріне зерттеу жүргізу.
Осы мақсатты орындау үшін келесі міндеттер
қойылды:
- Жабайы түр мен жұмсақ бидайды будандастыру негізінде
алған F1 будандық ұрпағына морфометрлік сипаттама беру
- Интрогрессивті линиялардың дән байлау қабілетіне баға
беру
- Жұмсақ бидай мен Tr.timopheevi жабайы түрінің
буданындағы жапырақ түктілігі мен масақ қабықшасының
түктілігіне генетикалық анлиз жүргізу.
Материалдар және тәсілдер

Материал ретінде, күздік бидайы Карлик 206 мен
тритикум тимофеевии жабайы түрі, олардың F1
будандары 337, 338, 339 интрогрессивті линиялары
қолданылды.
Жұмсақ бидай-Карлик 206 (хромосомалар саны 2n=42,
геномдық формуласы AABBDD). Тритикум
тимофеевии (2n=28, геномдық формуласы AAGG).
Тәсілі ретінде гибридологиялық, морфологиялық және
статистикалық талдаулар жүргізілді.
Карлик 206 бидай үлгісі
1-масақтың бет жағынан қарағанда
2-масақтың жанынан қарағанда
ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕЛЕРІ және де
T. timopheevii НЕГІЗІНДЕ АЛЫНҒАН ИНТРОГРЕССИВТІ ЛИНИЯЛАРДЫҢ
СИПАТТАМАСЫ

T.timopheevii түрін тат ауруларына төзімділік белгісі бойынша донор ретінде
будандастыру жоспарына енгізіп, нәтижесінде 337, 338 және 339-шы
интрогрессивті линиялар алынды.
337 линия. Казахстанская 3 х T. timopheevii буданының Ғ1 ұрпағының масағы
бүйірінен қысылған, ұзын, тығыз, түсі боз, мұртшалы, түкті, опырылғыш.
Сонымен, Ғ1 ұрпағының өсімдіктері T. timopheevii түріне тән масақ формасы мен
оның кейбір сапалы белгілерінен тұрады.
338-ші линия. Казахстанская 3 х T.timopheevii буданының Ғ1 ұрпағындағы
өсімдіктердің масағы бүйірінен қысылған, тығыз, жапырағы қалың түкті,
мұртшасы қара, масақша қабықшасы ата-аналарына қарағанда ұзын.
339-шы линия. Казахстанская 3 х T.timopheevii ВС2,Ғ2 – Ғ4 өсімдігінің масағы
түкті, боз, қалың түктілігімен сипатталады. Мұртшалары қара ұзын, масағы
тығыз. ВС2, Ғ4 -тен кейін T.timopheevii түрінен ауысқан белгілердің тұрақты
тұқымқуалайтындығы анықталды.
337, 338, 339 линиялар үшеуінің де жапырақтары әртүрлі дәрежеде түкті: 337
линияның жапырағының түгі ұзын бір бағытта ,338 - түгі ұзынды-қысқа болып алмасып
отырады, ал 339 – түгі әртүрлі бағытта орналасқан .

1 2 3
1-Интрогрессивті линиялар - 337 линия, 2 – 338 линия,
3 – 339 линия.
Интрогрессивті линиялардың cелекциялық
сипаттамасы
Вегетац. Өсімдіктің Негізгі масақтың
кезең биіктігі ұзындығы. (см)
Линия, сорт
(күн) (см)

337 80 106±0,01*** 11,2±0,02***

338 82 94,8±0,02** 9,9±0,02

339 82 85,4±0,02* 9,4±0,01

Каз-3 82 78,8±0,04 9,5±0,02

Ескертпе: бақылаумен салыстырғандағы t - сенімділік айырымы (t -
фактілік мәні – 0,02*; 0,05**; 0,001*** )
Интрогрессивті линиялардың
өнімділік параметрлері
Сорт Масақша Негізгі Негізгі Бір 1000 дән
саны масақтағы масақтағы өсімдіктегі салмағы, гр
дәннің дәннің дәнінің
саны салмағы, гр салмағы, гр

337 19,3±0,1*** 44,8±0,3** 1,9±0,3*** 6,5±0,4*** 42,2±0,4***
*
338 18,2±0, 4 37,1±0, 2 1,1±0,4 4,1±0,1 38,0±0,1

339 18,2±0,4 39,3±0,3 1,4±0,3 4,2±0,4 37,8±0,2

Каз-3 18,3±0,4 41,8±0,3 1,7±0,3 4,9±0,4 39,5±0,1

Ескертпе: бақылаумен салыстырғандағы t - сенімділік айырымының
фактілік мәні – (0,02*; 0,05**; 0,001***
Интрогрессивті линиялардың масағының
түктілігінің тұқымқуалауы

Ғ2 Фенотип бойынша χ2 Р
өсімдіктер саны
будандары мәндері мәндері

Масағы Масағы
түкті түксіз

337 х Алмалы 125 30 0,04 (13:3) 0,95

338 х Алмалы 133 23 0,29 (13:3) 0,90 – 0,80

339 х Алмалы 111 25 0,01 (13:3) 0,99 – 0,05
Сонымен, интрогрессивті линиялардың
қоңыр тат ауруына төзімділігі мен
өнімділік параметрлері жоғары. Егер 338
және 339 линиялар тат ауруларына жоғары
төзімділік тарапынан донор ретінде
алынса, ал 337 линияны әрі өнімділік, әрі
қоңыр тат ауруларына төзімділігі жағынан
селекция бағдарламасына кеңінен
қолдануға болады.
ҚОРЫТЫНДЫ
1. Интрогрессивті линиялардың фенотипі ата-
аналарының аралық белгілеріне ие болып, ұрпақтан -
ұрпаққа тұрақты тұқым қуалайды.
2. 337–ші интрогрессивті линияның өнімділік
параметрлері бақылау сортымен салыстырғанда сенімді
жоғарылығымен ерекшеленді.
3. Интрогрессивті линиялардың алғашқы материал
ретіндегі донорлық қабілеттері, оның өнімділік
параметрлерінің өсуімен айқындалды.

Ұқсас жұмыстар

Тұқым қуалайтын өзгергіштіктегі ұқсас қатарлар заңы

Тритикале ұнын өндіру технологиясы

Ауыл шаруашылық дақылдарының егу жолдары

Лалагүл

Қазақстанның Қызыл кітабы

Сүтқоректілердің мінез - құлық генетикасын зерттеу

Будандастыру туралы ақпарат

Будан ұрықтағы хромосомолардың селективті жойылу әдісімен гаплоидтарды алу

Өсімдік шаруашылығы

МАЛ ТҰҚЫМЫ

Пәндер