Эволюциялық ілім - тірі организмдердің эволюциялық дамуының себептерімен қозғаушы күштері, олардың механизмдері және жалпы заңдылықтары туралы ілім

Презентация қосу

Ч.Дарвиннің Жердегі тіршіліктің
эволюциясы теориясының негізгі
қағидалары, эволюцияның синетикалық
теориясы

3 – семинар сабақ
Эволюциялық ілім – тірі организмдердің
эволюциялық дамуының себептерімен
қозғаушы күштері, олардың механизмдері
және жалпы заңдылықтары туралы ілім
Эволюцияның алғашқы нағыз ғылыми теориясының негізін
қалаушы — ағылшын ғалымы Чарлз Роберт Дарвин (1809-
1882). Ч. Дарвиннің негізгі еңбектері «Табиғи сұрыпталудың
арқасында пайда болған түрлер немесе тіршілік үшін күресте
пайда болған тұқымдарды сақтау» (1859), осыларға қосымша
толықтырған «Үй жануарлары мен мәдени өсімдіктердің
өзгеруі» (1869) және «Адамның пайда болуы және жыныстық
сұрыпталу» (1871) атты кітаптары. Дарвиннің эволюция
туралы ілімі үш бөлімнен тұрады, яғни: организмдердің тарихи
дамуы өзіндік орнына; эволюцияның қозғаушы күштерінің
ережесіне; эволюцияның қайта өзгеру жолдарына негізділген
түсініктемелерінің жиынтығы эволюцияның пайдалылығын
аңғартады.
Эволюция биологияда – тірі табиғаттың қайта
айналып келмейтін және тура бағытталған тарихи
дамуы. Эволюциялық ілім жасауда Чарльз
Дарвинның еңбегі зор. Ол ашқан ең маңызды
жаңалыққа дейін көптеген ғалымдардың еңбегі
болды. Эволюциялық үдерістер зандылығы өте
күрделі және ғалымдар күні бүгінге дейін толық
анықтай алған жоқ. Алайда эволюцияның неге
жүретіні бізге нақтылы белгілі.
Биологиялық эволюцияның мынадай бірнеше
анықтамалары бар:
Тірі ағзалардың тарихи дамуының
қайталанбайтын үдерісі.
Биологиялық жүйелердін; біртіндеп, азды-
көпті бағытта жоғары сатыға көтерілу
үдерісі.
Тірі ағзалардың қарапайым формадан
күрделірек (жетілген) формаға баяу
өзгерген үдерісі.
Тірі зерзаттардын, ұзақ мерзімінде жоғары
сатыға көтерілуі.
Эволюцияның өзіндік орны бар екенін Ч.
Дарвин әртүрлі ғылымдарға сүйене
отырып дэлелдеді. Дарвиннің эволюциялық
теориясы биологияда пайда болған
кезден-ақ эволюциялық көзкарас үстемдік
етуде, яғни келесі ашылған
жаңалықтардың барлығы эволюциялық
тұрғыдан анықтап тексеріледі. Басты
дәлелді ол палеонтологиядан алды.
Ч. Дарвиннің ілімі жаратылыстану
ғылымындағы теңдесі жоқ ілім. Ол
табиғатты зерттеуді жан-жақты зерделеп,
оған тарихи әдістеме енгізіп, эволюция
теориясын жасады және ғылымдағы
креационизм көзқарасты жойды.
Дарвинизм ілімін көп уақыт бойы
генетикалық көзқарас тұрғысынан
түсіндіру жетіспеді, бірақ генетиктердің
өздері осы сұрақтарға жауап беру үшін
өздері тез арада эволюцияға жақындай
түсті. Ғалымдар классикалық генетиканың
тәсілдерін талдай отырып, кейбір
факторлардың эволюцияға әсерін, ондағы
кейбір қарапайым бірліктерді және
үрдістерді жеке бөліп талдады.
Адам тарихын түсінудегі ірі оқиға
Ч.Дарвиннің "Адамның шығу тегі мен
жыныстық сұрыпталу" атта еңбегі болды.
Ұлы ағылшын ғалымының бұл
еңбегі "Түрлердің шығу тегі" атты
туындысы сияқты адамның Құдай
жаратылысының өнімі ретінде
қарастыратын көзқарасқа қатты соққы
болды.
Эволюцияның себебін, қозғаушы күшін,
механизмін және қарқыны мен оның жалпы
заңдылықтарын Эволюциялық биология
зерттейді. Кейде Эволюция ұғымына
балама ретінде филогенез термині
қолданылады.

Ұқсас жұмыстар

Эволюциялық ілім

Эволюциялық ілімге кіріспе

Тіршіліктің тарихи дамуы туралы ілім тарауы бойынша қорытындылау

Тіршілік эволюциясы

Қолтұқымдар және сорттардың эволюциялық факторлары

Жалпы ұлпа туралы түсінік

Чарльз Дарвиннің эволюциялық ілімі

Климат және эволюция

Қозғаушы сұрыпталу

ДНҚ құрылысы және қызметі

Пәндер