Квалиметрия шкалалары

Квалиметрия міндеттері мен әдістерінің жіктелуі. Квалиметрия шкалалары

Орындаған: СМС-316 топ студенті Абдразақ Ж.

Квалиметрия түсініктемелері. Негізгі шарттары

Квалиметрия латынша (“qualitas” - сапа, қасиет, сипат, ал “quails” - қандай, сапасы қандай деген мағына) жəне ежелгі грек “метрео” сөзі - өлшеу, өлшеу жүргізу дегенді білдіреді. “Метрео” түбірі жалпы халықаралық ғылым лексикасында қолданылады, ал “квали” түбірінің түрленіп айтылған түрі “качетво” - “сапа” дегенді білдіреді. Ағылшынша “quality” (“кволити”), испан тілінде “calidad” (“калидад”), француз тілінде “qualite” (“кваалита”), неміс тілінде “qualitat” (“квалитат”), голландия тілінде “kwaliteit” (“квалитайт”) .

Сонымен қатар, “Квалиметрия” термині “сапаны өлшеу”, “сапаны бағалау” сияқты мағына береді. . “Квалиметрия” жалпы 1960 жылдың ортасына қарай қолданысқа енді. Кейін 1968 жылдан бастап профессор А. В. Гличевтың бастауымен сапаны бағалаудың ұқсастық əдісінің жалпы əдістемелік негізі қаланды жəне оның теориялық жалпылауының қажеттілігіне жол берілді.

А. В. Гличев

Квалиметрияның негізгі шарттары:

1. Кез келген өнім (өнім, процесс, жүйе, … т. б. ) жеке қасиеттерімен сипатталады, ол ГОСТ 15467-79 өнімнің жасалуы немесе қолданылуы кезінде объективтілік ерекшелігімен түсіндіріледі.

2. Сапа - өнімнің қолданылуына байланысты тиімділік өлшемін анықтайтын ең күрделі қасиеті болып табылады.

Квалиметрия шкалалары

Кейбір қасиеттер сандық немесе сапалық түрде көрсетіледі. Бұл көрсеткіштер жиынтығы және шкала құрайтын элемент бейнелерін құрайды. Шкаланың негізгі 5 түрі бар:

1. Атаулы шкаласы (жіктелу) эквивалент қатынасынан туатын

эмпирикалық объектілерді жіктеуге пайдаланады. Аталу ролін атқаратын сандық объектінің сапалық қасиетін жазуға негізделген. Бұл шкала бойынша қасиетті анықтау адамнық сезімдік мүшелері көмегімен жүзеге асады. Бұл шкалада нөл, көп және аз ұғымдары сондай-ақ өлшем бірліктері болмайды.

2. Реттік шкаласы монотонды өсетін немесе монотонды кемитін шкала болып табылады. Бұл өлшем бірлігі бар көп немесе аз қатынасын анықтауға мүмкіндік беретін шкала. Реттік шкалалардың көп тармағын - реперный нүктесі бар реттік шкаласы. Мысалы, МООС шкаласында минерал заттардың қаттылығын анықтау 10 реперный нүктесі бар.

3. Интервал шкаласы барлық үш қатынасты қанағаттандыратын объект үшін қолданылады. Шкала өлшем бірліктер мен нөлдік нүктесі бар және ол бірдей интервалдардан тұрады. Бұл шкалаларға Цельсийлон Фарангейттің температуралық шкалалары кіреді. Интервал шкаласының шамасы бойынша жалпылауға, есептеуге, салыстыруға болады. Интервал шкаласы келесі теңдеумен көрсетілген:

Q = Qₒ+q [Q]

Мұндағы Qₒ-шкаланың бас санағы.

Цельсийлон Фарангейт