Саркоцистоз: этиологиясы, клиникалық белгілері, диагностикасы, емі және алдын алу

Саркоциста

Саркоцистоз жануарлар мен адамда кездесетін, бір торшалы қарапайымдылар қоздыратын, мал-жануарлардың бұлшық еттері зақымдалуымен сипатталатын, антропозонозды ауру. Ол ауыл шаруашылық жануарлардың барльқ түрінде, бағалы терілі аңдарда, құстарда және адамда да кездеседі.

Саркоцистоз

жіті

жітілеу

созьшмалы

жасырын

Қазіргі кездегі деректерге қарағанда ірі қара малдың өзінде ғана саркоцистозды қоздыратын қарапайымдылардың 3 түрі бар. Олар: Sarcocystis bovicanis6 S. bovifelis6 S. bovihominis.

Паразиттің қойда екі түрі кездеседі: Sarcocystus ovicanis және S. ovifelis; сондай-ақ шошқада: S. suicanis және S. suihominis.

Саркоцистоздың даму айналымы

Ауру белгілері. Саркоцистоздардың клиникалық белгілері толық зерттелмеген. Тәжірибе ретінде ауру жүқтырған қозылар мен бұзаулардың тәбеті қашады, денесі босаңсиды, арықтайды, өсіп жетілуі бәсендейді. Егер саркоцистозға жүрек еті шалдықса, онда миокардит дамиды. Егер ауруға өңеш еті шалдықса, оның қуысы тарылып, мал азып-тозады. Ірі қарада жоғарыда көрсетілген белгілерден басқа, аурудың жасырын түрі де болады

Өлекседегі өзгерістер толық зерттелмеген. Өлексенің бұлшық еттері сулы, босаңсыған, бозарыңқы, оның дәнекер ұлпасында және шелінде кілкілдек инфильтрат бар. Қарынның көк етінде, диафрагма етегінде, жүректе және өңеште үлкендігі 0, 5-10 мм цисталар табылады. Кейбір паразит төмпешіктері тастанып қолға қап-қатты сезінеді.

Диагнозы. Саркоцистозды мал өлексесін сойып-жарып көргенде анықтауға болады. Жай көзбен жүрек және тіл етін, диафрагманы және қаңқа бұлшық етгерін қарап макроцисталарды іздестіреді. Егер макроцисталар табылса, оларды ортасынан жарып, ішіндегі заттан жұғынды препарат жасап, Романовский-Гимза әдісімен бояйды.

Микроскоп арқылы зерттегенде, препарат жағындысынан пішіні банан тәрізді мерозоиттар табылады. Олардың цитоплазмасы көкшіл, ал ядросы қоңыр қызғылт түске боялады.

Бұлшық еттерді саркоцистозға компрессорлық әдіспен зерттейді.

Еттегі саркоцисталарды анықтау үшін, люминесцентті микроскопия әдісі де қолданылады

Емі. Бұлшық еттері зақымдалатын саркоцисталардың аралық иелерін емдеу тәсілдері әлі толық зерттелмеген. Ал саркоцистоздың ішектегі түрін, яғни қарапайымдылардың тұрақты иелерін (ит пен мысық және адам) емдеуге кейбір кокцидиостатиктер қолданылады (кокцидин, кокцидиовит, ампролиум, норсульфазол, химкокцид және т. б. ) .