Ішектің кілегей қабығындағы қан құйылулар

)

НЬЮКАСЛ АУРУЫ

1. Тарихи деректер

2. Қоздырушысы

3. Індеттік ерекшеліктері

4. Дерттенуі

5. Өтуі және белгілері

6. Патологоанатомиялық өзгерістер

7. Балау

8. Иммунитет

9. Емі

10. Дауалау және күрес шаралары

Жоспар

Ньюкасл ауруы (Morbus Newcastle, ньюкаслская болезень, псеводчума) -тауық тұқымдасына жататын құстардың бәріне тән тыныс жолдары, ас қорту мүшелері мен жүйке жүйесін зақымдайтын аса жұғымтал ауру.

1. Тарихи деректер.

Бұл ауруды алғаш рет 1926 жылы Англяның Ньюкасл қаласы маңында байқап, зерттеген ағылшын ғалымы Доиль оны осы қаланың атымен «Ньюкасл ауруы» деп атады. Ауру құс шаруашылығы дамыған елдердің барлығында кездеседі.

2. Қоздырушысы

Қоздырушысы - Newcastle disease paramyxovirus, парамиксті вирустар туыстастығына жататын РНҚ-лы вирус. Оның көгершін, тауық, күрке тауық және теңіз тышқанының эритроциттерін агглютинациялайтын қабілеті бар.

Биологиялық ерекшеліктеріне қарай Ньюкасл ауру қоздырушысының штамдары лентогенеді, мезогенді және велогенді деп бөлінеді.

Вирус тауықтың 9-12 күндік эмбрионында немесе ұлпа өсіндерінде өсіп-өнеді.

Вирионы. Электронограмма, х 150 000.

Вирионы. Электронограмма, х 30 000.

2-4°С суықта вирус жұмыртқа ішінде, әр түрлі ағзаларда бір жылдан астам уақыт сақталады;

65-75 градуста -30 минутта;

100 градуста бірнеше сикундтар өледі;

жұмыртқа қабығын сыртындағы вирус формалин буынының әсерінен 1 сағатта, ал 0, 5% -тік натрий сілтісінен 20 минутта, 1% белсенді хлорлы бар әк ертіндісінен 10 минутта өледі.

1% -ті натрий сілтісімен, 3% -тік формалин, 3% хлорлы әк ертіндісімен зарарсыздандырады

Төзімділігі

3. Індеттік ерекшеліктері

Ньюкасл ауруымен барлық жабайы тауық тұқымдастар және қаз бен үйрек, көгершіндер ауырады. Көптеген жабайы және сәндік құстар денесінде Ньюкасл ауруы вирусына қарсы антиденелер бар екені анықталып отыр.

Ауру қоздырушысының бастауы - негізінен ауру құстар, ауруға қарсы тұратын иммунитеті жоқ әлсіз балапандар мен осындай сақа құстар болып табылады.

Қоздырушының берілу факторлары: өлекселер, зарарсыздандырылмаған құс еті, қасап қалдықтары, балапан шығаруға арналған немесе сауда орындарында түсетін жұмыртқалар

4. Дерттенуі.

Ал қоздырушысы құс денесіне енген соң 20 сағат ішінде қанға өтіп, бүкіл денеге тарайды да, орталық жүйке жүйесі, тыныс жолдары мен ас қорыту ағзалары зақымданады. Осының әсерінен кілегейлі қабықтар жаппай қанталайды. Аурудың белгілері ішкі ағзалардың зақымдануына байланысты болады.

5. Өтуі және белгілері

Құс табиғи жолмен қағынғанда вирустың енген жолына, оның уыттылығына, құстың жасы мен күтіміне байланысты аурудың жасырын кезеңінің ұзақтығы 2-15 күн. Ауру өте жіті, жіті және созылмалы түрде өтеді.

1) Велогенді (аса жіті) - аурудың бұл формасын вирустың жоғары уытты азия штамдары қоздырады;

Күйзелу, әлсіреу,

Құстардың тез өлімге ұшырауы

2) мезогенді (жітіден төмен) формасы - тыныс жолдарымен жүйке жүйесінің зақымдануымен ерекшеленеді.

Тыныс жолдарының зақымдану белгісі

Айдарының анемиясы

Айдарындағы қанқұйылу

Айдарының ісінуі, қанталау

Мойынның бұралуы, қанатымен аяқтарының салдануы

Аяқтың салдануы

Қанатымен құйрығының салбырауы

Конъюнктивит және қабақтың ісінуі

Конъюнктивит

Конъюнктивит және қабақтың ісінуі

6. Патологиялық-анатомиялық өзгерістер.

Ауру өте жіті өткенде балапандардың өлексесін сойып қарағанда қарынның етті бөлігі мен сөл шығаратын жағы екіге бөлініп, қанталап тұрады. Тоқ ішектің ісініп, соқыр ішектің тармақталатын тұсының үлкейгені, ішектің ішкі қабығының қабынғаны, тік ішектің кілегей бездері мен қабығына ұсақ дақ түрінде немесе жолақтанып қан құйылғаны айқын көрінеді

Мойын аумағындағы тері асты клечаткасының ісігі.

Ауыз қуысы, жұтқыншақ және өңештегі некроз ошақтарын жауып жатқан фибринозды экссудат.

Кеңірдек және көмекейдің кілегей қабығындағы қан құйылулар. Фибринозды экссудаттың жиналуы.

Кеңірдектің кілегей қабығындағы қан құйылулар.

Сау құстың бұлшық ет және безді қарны.

Безді қарындағы қан құйылулар

Ішектің кілегей қабығындағы қан құйылулар

Тік ішектегі қан құйылулар. .

Клоака. Кілегей қабығы гиперемия қан құйылулармен.

Соқыр ішектегі некроз

Ішектің кілегей қабығындағы ойық жаралар (бутондан)

7. Балау

Балау негізінен кешенді түрде қойылады

Түпкілікті балау зертханалық зерттеу арқылы ауру қоздырушысын бөліп алу, оның зардаптылығын және гемагглютинациялаушы қасиетін анықтау және құстың қанында өзіне тән бейтараптаушы антиденелердің барлығына көз жеткізу арқылы жүргізіледі.

Ажыратып балау.

Аурудың жұқпалы тұмау, жұқпалы ринотрахеиттен, жұқпалы бронхиттен, пастереллезден, уланудан сондай-ақ организімде витамин жетіспеушілігінен пайда болатын аурулардан ажырату керек.

8. Иммунитет

Ауырып жазылған және вакцина егілген құстардың бойында осы ауруға қарсы иммунитет пайда болады. Құсқа мұндай иммунитет беру үшін В1, Ла-Сота, Бор-74, Н штамдарынан даярланған вакциналар пайдаланылады.