Майлар энергетикалық функциясынан басқа

Орындаған: Кенжетаев Ә. С, Махал Ә. Ж. Роман Қ. Б, Сагалиева А. Н, Сейітқұлова Ә. Е. Топ: 236-ЖМ Тексерген: Нұрхан Б. К.

«Астана медицина университеті» АҚ

Жалпы және биологиялық химия кафедрасы

СӨЖ

Астана 2019

Тақырыбы:Метаболизмнің гормондармен

реттелуінің бұзылыстары.

Майлар алмасуы

жоспар

Кіріспе

Негізгі бөлім

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер

кіріспе

Тірі ағзаның негізгі энергетикалық ресурстары- органикалық қосылыстар болып табылады. Солардың бірі - майлар. Майлар алмасуы өнімдерінің биологиялық тотығуы процесінде синтезделген энергия АТФ фосфаттық байланыстардың химиялық энергиясына айналады.

Майлар "энергетикалық" функциясынан басқа

А, Д, Е, К дәрумендерінің еруіне және сіңірілуіне жағдай жасайды;

Жасуша мембранасы құрамына кіреді;

Көптеген ферменттердің белсенділігін, құрылымдық белоктардың жағдайын реттеуге қатысады, олардың фосфорлануын қамтамасыз етеді;

Эндогендік су көзі болып табылады және т. б. қызметтері.

ОЖЖ

ПЖЖ - симпатикалық және парасимпатикалық жүйке жүйесі

Эндокриндік жүйе

Гипоталамус

Гипофиз

СТГ АКТГ

Ұйқы безі

Инсулин Глюкагон

Жұлын

Катехоламиндер

қанға

Ағзадағы белсенді зат алмасуға қатысатын липидті субстраттар - бос май қышқылдары (МҚ), сондай-ақ кейбір тіндерде кетон денелері болып табылады.

Олардың көздері - ішектен сорылатын, мүшелерде бейтарап майлар түрінде депонирленген тағамдық өнімдер - майлар болып табылады. Депонирлеуші органдар - бауыр және май (адипозды) тіні.

Майларды жұмсалуының реттелуі жасушааралық өзара әрекеттесу деңгейінде болады. Майлар алмасуы көмірсулар алмасуымен байланысты.

Липидтік алмасудың гормоналды реттелуі

Липидтердің алмасуын реттейтін барлық

горомондарды 2 топқа бөлуге болады:

Липогенезді стимулдаушы гормондар

Гормон атауы

Әсер ету механизмі

Инсулин

Май тіндерінде гликолиздің белсенуі нйтижесінде ЖМҚ қордан шығуын (жұмсалуын) тежейді.

Жасушада цАМФ-пен гормонсезімтал липазаның мөлшерін төмендеуіне алып келетін цАМФ фосфодиэстеразаны белсендіреді.

Простагландиндер

Аналық жыныс гормондары

Аденилатциклазаны тежейді

Липолизді үдетуші гормондар

Гормон атауы

Әсер ету механизмі

СТГ

АКТГ

Аденилатциклазаның және гормонсезімтал ТГлипазаның синтезін үдетеді

Катехоламиндер,

тироксин,

глюкагон,

Глюкокортикоидтар(аз мөлшерде),

Аталық жыныс гормондары

Аденилатциклазаны белсендіреді

«Липолитикалық каскад» сызбанұсқасы (Стайнберг бойынша)

АКТГ, липотропин глюкагонға ұқсас әсер етеді. Тек АКТГ әсері тікелей емес: ол май тініне бүйрек үсті қабығының глюкокортикоидтарының өнімін ынталандыру арқылы әсер етеді.

Глюкагон мен адреналин әсерінен қандағы МҚ деңгейінің өсуінің латенттік кезеңі 10-20 мин құрайды, СТГ және кортикостероидтардың әсерімен - 1 сағат немесе одан да көп.

тұтас көрсеткішпен белгіленуі - ынталандыру, үзік - тежеу

Ағзадағы майлар алмасуы деңгейінің интегралды көрсеткіші қандағы МҚ концентрациясы болып табылады. Тыныштық жағдайында ол орта есеппен 500-600 мкмоль/100 мл плазманы құрайды.

Бұл параметр:

1) май тіндері мен бауырдағы липолиз және липосинтез жылдамдығының арақатынасына;

2) бұлшық ет пен басқа ұлпаларда энергия көзі ретінде бос май қышқылдарын тұтынуға байланысты .

Көмірсулар денеде триглицеридке қарағанда жеңіл және біркелкі қолданылады. Сондықтан қандағы глюкоза деңгейі МҚ концентрациясына қарағанда тұрақты. Егер қандағы глюкоза концентрациясы ± 30% өзгерсе, бос май қышқылдарының концентрациясы (аштық, қарқынды бұлшықет жүктемесі, күшті стресс) 500% - ға дейін артуы мүмкін.

Миокардта МҚ-кез келген жағдайда басты энергия көзі.

Моносахаридтерге қарағанда майды тұтыну жылдамдығы- барлық тіндердегі қандағы концентрациясына байланысты және жасушалық мембраналардың өткізгіштігіне байланысты емес .

Аштық немесе стресс жағдайында адипозды тіннің және бауырдағы липолиздің гормональды стимуляциясы және кейінгі гиперлипацидемия, сонымен қатар бұлшықеттерде және басқа да тіндерде көмірсуларды жұмсалуының тежелуіне әкеледі. Осылайша, глюкоза "ми үшін" сақталады.

Май тініндегі липолизді гормондармен айтарлықтай ынталандыру бауырдағы май қышқылдарынан кетон денелерінің түзілуін арттырады. Ацетосірке және оксимай қышқылдары мидағы тыныс алудың субстраттары.

Адамда көмірсулар мен май алмасуының бұзылуымен ауыр эндокриндік ауру-қант диабеті ауруымен байланысты. .

Қант диабеті кезінде май алмасуының бұзылыстары:

Липолиздің күшеюі;

Липогенездің тежелуі;

Қандағы бос МҚ құрамының артуы;

Олардың бауырда тотығуының жоғарылауы;

Кетон денелерінің жиналуы.

гиперлипемия

ауқаттық

тасымалдық

бөгелулік

Ашығу(инсулин, грелин)

Қантты диабет(инсулин)

Стресс(адреналин)

Атеросклероз

Қантты диабет

Невроз

Көп майлы тамақ

Ауқаттық гиперлипемия. Майлы тамақты көп ішкеннен кейін 2-3 сағаттан соң дамиды да, 4-6 сағаттан соң ең жоғары деңгейге көтеріледі. 9 сағаттан кейін қандағы май мөлшері қалыпты деңгейге жетеді. Ол көк бауыр алынып тасталғанда, гепариннің өндірілуі бұзылғанда ұзақ және жоғары деңгейдегі гиперлипемия байқалады. Ac тұзы, өт қышқылдары гиперлипемияның дамуына әкеледі.