Эксплуатациялық бедеулікті болдырмау

Қазақ Ұлттық Аграрлық Университеті

Орындаған:

Тексерген:

Сиыр мен құнажындардың бедеулігін болдырмау шаралары.

Жоспар

І. Кіріспе

II. Негізгі бөлім

1. 1 Бедеулік ұғымы

1. 2 Бедеулік түрлері

1. 3 Сиырлардын бедеулігін алдын алу, қолданылатын шаралар.

III Қорытынды

Ұрғашы малдың бедеулігін, қысыр қалуын, оның себептерін зерттейтін онымен күресу жолдарын қарастыратын ғылым саласын малдәрігерлік гинекология деп атайды.

Бедеулік дегеніміз- малдың төл беру қабілетінің әртүрлі себептерге байланысты уақытша немесе біржолата бұзылуы болып табылады.

Бедеуліктің себептері:

Әрбір құнажын физиологиялық жетілу мерзімінен бір ай өткен соң, әрбір сиыр бір ай өткен соң ұрықтанбайтын болатын болса онда оны бедеу мал деп есептейді.

Бедеулік ол ауру емес, ол аурудың немесе басқада бір құбылыстың, ұйымдастыру жұмысындағы кемшіліктердің белгісі.

Бедеулік-биологиялық ұғым. Ал қысыр қалу-экономикалық ұғым.

Бедеулікті кез келген кезде тексеріп анықтауға болады. Әрбір сиыр 330-345 кун сайын төл беріп отырса - ол бедеу емес.

Бедеуліктің жіктелуі.

Малдың бедеу қалуының себептері өте көп, оның ішінде қайсысы негізгі рол, қосалқы рол атқаратынын ажыратып айту оңай емес. Бедеулікке әкеліп соқтыратын факторлардың бәрі көп уақыт бұрын әсер еткен болып табылады.

Бедеуліктің жіктелуі. А. П. Студенцов бойынша

Гинекологиялық зерттеу әдістері.

1- бедеу малды тіркеу:арнайы кітапшаға, хаттамаға мал түрі, жынысыы, түсі, жасы лақабаты, мал иесі, мекен жайы т. б.

2- анамнез мәліметтері: соңғы рет қашан төлдеді, қалай төлдеді, төлдеген соң неше рет күйлегені, ұрықтандырғаны, аборт болды ма, рацон құрамы, немен азықтандырғаны, тұрған жері, сауу әдісі, санитарлық тазалық ережесі, дәрігерге көрсетудің себебін т. б.

3- клиникалық зерттеу: малдың сыртқы түріне, жүріс тұрысына көңіл бөледі, тыныс алу органдарына, жүрек-тамыр жүйесін, ас қорыту органдарын тексеріп, нәжіс бөліп зәршығару актісіне көңіл бөлеміз.

4- зертханалық зерттеу: жыныс органдарына рентгенография, эндоскопия, биопсия, қан, зәр, нәжісті биохимиялық зерттеуден өткізу жемшөп сапасын тексеру.

Туа біткен бедеулік алдын алу.

Туа біткен бедеулікпен күресудің негізгі шаралары селекциялық жұмысты дұрыс өткізу, буаз малдың бағып-күтіміне, азықтануна баса назар аударған жөн.

Кәріліктен болған бедеулік болдырмау.

Кәріліктен болған бедеулікте малды дер кезінде жарамсыз деп танып, орнын жас малмен толықтырса, бедеуліктің бұл түрімен күресу қиын емес. Малдың жем-шөбінің сапасына күнделікті серуенге шығуына, күйіттеуші аталық малмен қатынаста болуына көңіл аударып, тиісті жағдай туғызып отыру керек.

Климаттық бедеулікті болдырмау.

Малды күнделікті серуенге шығарып тұру, таза, күн көзі түсетін қора жай болу керек. Жылы қорада ауа алмасуы керек. Шілденің ыстығында көлеңке жерде, егер күн көзінде күні бойы жүргеннен малдың жыныстық қызметі бұзылады. Басқа жақтан әкелінген малдарды бастапқы әкелген тіршілігіне ұқсас режим жасауға тырысу.

Бұл түрімен күресу ең алдымен мал басын жылы қорамен қамтамасыз ету, қора ішіндегі микроклимат зоогигиеналық талптарға сай болу тиіс, қажет болса ультракүлгін шам сәулелеріне ұстайды. Күнделікті серуенге шығарады.

Алиментарлық бедеулікті болдырмау

Жем шөптің құнарлы және жеткілікті болуы, рационның құрамында май белок мөлшерінің қалыпты болуы, витаминдер, макор- микроэлементтердің, белок, көмірсудың арақатынасының тең болуын қадағалау керек. Жем-шөптіде көп беруге болмайды семіздіктен жыныс мүшелерін май басып кетуі мүмкін. Өйткені семіз малды қалпына келтіру, арық малды емдегеннен әлдеқайда қиын, әрі ұзақ уақытты қажет етеді.

Эксплуатациялық бедеулікті болдырмау

Буаз сиырды деркезінде суатпай туғанға жақындағанша сауу немесе жалпы лактация кезеңі асып кетенде мал организмндегі күрделі биологиялық, физиологиялық процестер бұзылып, оның ақыры бедеулікке ұшыратады.

лактация кезеңін ұзартпау, аналық малды дұрыс пайдалану, шем шөбін дұрыс беру.

Қорытынды

Мал денсаулығы мен өнімділігі оларды қалыпты жағдайда ұстау және азықтандырумен қатар шаруашылықтарды ветеринариялық-санитариялық шаралардың қатаң орындалуына тікелей байланысты. Жақсы жарықтандырылған қоралар аурулардан сақтандыру, сонымен бірге, малдың денсаулығын және өнімділігін сақтау шараларын қолдану керек.