ҚОҢЫРБАС ТАСҚОҢЫРБАС

Презентация қосу

Аққылтаң,
Тасқоңырбас,
Үйбидайық
туыстарының,
биоэкологиялық
шаруашылық
маңызы мен
таралуы
Дайындаған: Таштамирова Зухра
Жоспары:
1. Аққылтаң, Тасқоңырбас, Үйбидайық
туыстарының, биоэкологиялық
шаруашылық маңызы мен таралуы.
2. Астық тұқымдастардың өкілдері:
Аққылтаң, Тасқоңырбас, Үйбидайық
туыстарының систематикалық
орындары.
2. Аққылтаң өсімдігі және олардың
таралуы, түрлері
3. Қоңырбас тұқымдастарының
көптүрлілігі
4. Тасқоңырбас өсімдік түрінің таралуы
5. Аққылтаң, Тасқоңырбас
өсімдіктерінің шаруашылықта
қолданылуы
Систематикалық орны
Дүние/Regnum vegetabile: Өсімдіктер - Plantae.
Бөлім/Divisio: Дара жарнақтылар - Мonocotyledones
Класс/Classis: Астық тұқымдастар ( Қоңырбас туысы) -
Poaceae
Туыс/Familia: Аққылтан, Тасқоңырбас, Үйбидайық
(Nardus, Scleropoa Griseb, Lolium)
Түр/Species: Краузе, Әсем аққылтаң, Қатты тасқоңырбас,
Иран
үйбидайығы және т.б
Аққылтаң, Тасқоңырбас,
Үйбидайық өсімдіктерінің
систематикалық
Lolium L. Плевел
қатары.
Үйбидайық туысы
1. Lolium Опьяняющий Қыздырма үйбидайық
temulentum. плевел
2. Lolium Расставленный Бытыраңқы
remotum Shrenk. плевел үйбидайық
3. Lolium Иранский Иран үйбидайық
persicum Boiss.et плевел
Hoh.
4. Lolium Многоцветковы Көп гүлді үйбидайық
multiflorum Lam. й плевел
5. Lolium perenne Многолетний Көп жылдық
L. плевел үйбидайық
Қазақстанның оңтүстік
аймақтарында тау
Қазақстанда беткейлерінде, жазық
5 түрі бар. жерлерде, егістік арасында,
жол жиегінде, елді мекендер
маңында өсетін 5 түрі бар
Кең тарлаған.Жер
жүзінің барлық ҮЙБИДАЙЫҚ- Бұлардың биіктігі 20-
LOLIUM
жерінде өсе береді 80 см, сабақтары тік,
(Антарктидадан кейде иіле өседі.
бастап) Сонымен қатар Бір жылдық
қоңырбастыларға және
жататын 3 түрлі өсімдік көпжылдық
фотосинтез процесі өсімдік.
арқылы қоректеніп
тіршілігін ары қарай
жалғастырады.
ҮЙБИДАЙЫҚ ТҮРІ-ПЛЕВЕЛ
• бағалы мал азығы және көгалдық шөп — көпжылдық
үйбидайық (latin perenne);
• арамшөп — иран үйбидайығы (latin persіcum).
МНОГОЛЕТНИЙ ПЛЕВЕЛ-
КӨПЖЫЛДЫҚ ҮЙБИДАЙЫҚ

• Бір немесе бірнеше жыл
тіршілік етеді. Үйбидайық
түрінің ішіндегі кең
таралған түрлерінің бірі.
Көпжылдық үйбидайық
-Loliumperenne-
көпжылдық шөптесін
өсімдік, шырша секілді
қылтандар түзеді, ұзын
және түзу сабағының
болуымен ерекшеленетін
өсімдіктердің
бірі.Сабағының ұзындығы
15- 20 см, ал жапырағы 1-4
мм-ді құрайды. Олардың
жапырақтары тегіс,
МНОГОЛЕТНИЙ ПЛЕВЕЛ- жапырақтарының
қынаптық бөлімі тар, тегіс
КӨПЖЫЛДЫҚ ҮЙБИДАЙЫҚ
және тісшелері қысқа
болып келеді.
Көпгүлді үйбидайық
Тостағаншасында күлте саны көп болады, сондықтан көпгүлді
үйбидайық деп аталады. Тостағаншасы гүл табанымен
байланысқан, астық тұқымдастарының ішіндегі қоңырбас
туыстыларға жататын түрі. Үйбидайықтың түрі Орталық Азия,
Европа елдерінде көп дамыған.
ҮЙБИДАЙЫҚ
• Жапырақтары: Жіңішке таспа тәрізді, тықыр немесе
бұдырлы болып келеді кейбір түрлерінде кедір-бұдырлық
байқалмайды.
• Гүлшоғыры: қос қатар масақ. Көпгүлді масағы
бүйірінен қысыңқы, масақ қылтаны қатты, ұзынша келген,
жүйкелі болады.Төменгі гүл қылтаны жарғақ, оның үш
жағы үлпек тәрізді.
• Гүлдеп, жемістену мерзімі: Мамыр-шілде
айларында гүлдеп, жемістенеді. Кейбір түрлері қолдан
өсіріледі.
• Қолданылуы: Үйбидайықтың кейбір түрлері қолдан
өсіріледі. Үйбидайықтың дәнінде улы алкалойд –
темулин шығаратын Stromanitina temulenta
сағырауқұлағы дамиды. Үйбидайықтың арамшөптік
түрлерінен арылу үшін егістікке себілетін тұқымды
тазартып, сүдігерді ерте жырту керек.
ТАСҚОҢЫРБАСЫ ТУЫСЫНЫҢ СИСТЕМАТИКАЛЫҚ ТОБЫ
Биологиялық анықтасмасы
Көпжылдық, өте сирек түрлері біржылдық өсімдіктер, ұзындығы 10-120 (140-ге дейін).
Өсімдіктің гүлщоғыры қоңыр түсті болғандықтан қоңырбастылар деп аталады.
Сабақтар түзу, ұзын, жіңішке және сирек өрескел орналасқан. Қатты сабақты болып
келеді, қысқашаш секілді қабықшадан тұрады.
ҚОҢЫРБАС

ТАСҚОҢЫРБАС

ҚАТТЫ ТАСҚОҢЫРБАС
Scleropoa Griseb. Жесткомятлик Тасқоңырбас
туысы

1. Scleropoa Жесткомятлик Қатты
rigescens(Trih.) жестковатый тасқоңырбас
Grocch.
Тасқоңырбас-
Жесткомятлик

Өте сирек кездесетін
тасқоңырбас өсімдігінің бір
өкілі. Бұл өсімдіктер де басқа
тасқоңырбастар секілді сыртқы
құрылысы шашақ – бұталы
типтес болып келеді. Сабақтары
түзу және сыртқы құрылысы
жалаңаш, тегіс, мөлдір.
Аққылтаң (Nardurus krausei)
- басқаша «аққылтаң», «аққылтық»деп те
аталады. Орысша «белоусник» деп
аталады. Аққылтаң таулы аймақта өсетін,
астық тұқымдас, құнарлы (малазықтық)
көпжылдық шөп. Малдың бәрі сүйсініп
жейді (ФК,1, 268; Арыстанғалиев-1961,209)
1. Аққылтаң - лат. Nardurus
2. Краузе аққылтаңы (Nardurus krausei)
3. Батыстық аққылтаң (Nardurus
orientalis)
Аққылтаң (Nardurus krausei)
Гүлшоғыры –аққылтан өсімдігінде белгілі бір ретпен орналасқан
ұсақ гүлдер жиынтығы, масақ және масақ тәрізді құрылымдардан,
және кезектесе орналасқан масақтардан тұрады. Масақтары
бүйірінен қысыңқы, 3-6 гүлді, Масақ қабықтары 2, астыңғы жағы 1,
жоғарғы жағы 3. Төменгі масақ қабықшасы және сонымен қатар
жоғары масақ қабықшасы да болады.

Вульпия+белоусник =
Таралуы
Орта Азия, Еуропа елдерінде, Қазақстанда, Ресей,
Америка, Үндістан және т.б елдерде кездеседі. Аққылтаң
өсімдігінің барлығы дерлік мал-азық ретінде
шаруашылықта қолданылады.Кейбір түрлері әсемдік
бағытта қолданылады. Мысалы: әсем аққылтан және т.б.
Көпгүлді
үйбидайық (latin
multіflorum)
МАЛ-АЗЫҚ ГАЗОНҒА ШӨП
РЕТІНДЕ РЕТІНДЕ
ҚОЛДАНЫЛА ПАЙДАЛАНЫ
ДЫ, БАҒАЛЫ ЛАДЫ
МАЛ АЗЫҒЫ

БИОЛЭКОЛОГИ
ТҰРМЫСТЫҚ АҚҚЫЛТАҢ, ЯЛЫҚ ЖАҒЫ
ШАРУАШЫЛЫҒЫ ҮЙБИДАЙЫҚ
ЖАҒЫНАН
ТАСҚОҢЫРБАС
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!!!!

Ұқсас жұмыстар

Барсакелмес қорығы туралы

Астық тұқымдастардың көпшілігі азықтық өсімдіктер

ҚАРАҒАЙЛЫ ОРМАН

Тұқымның құрамы.Тұқымдардың алуантүрлілігі мен себу агротехникасы

Таулы алқаптың топырақтары

Жәндік Жануар Қосмекен тер ділер лар

АСТЫҚ ТҰҚЫМДАСТАР

Пампа түлкісі

Өркен және өркендер жүйесі

Орман өсімдіктері

Пәндер