Вирустар репродукциясы

Презентация қосу

Вирустар
репродукциясы

ВС-202
Дайындаған:Қайратова Ұ.Қ
Түбітбай А.С
Тексерген:б.ғ.к аға оқытушы
Бактыгалиева А.Т
Жоспары
1.Вирустар репродукциясы туралы тусінік
2.Вирустар репродукциясының негізгі кезеңдері
Қорытынды
Вирустардың жануарлардан, өсімдіктерден және
микробтардан айырмашылығы олар тек қана тірі
сезімтал клетканың ішінде дисьюниктивті жолымен
көбейеді. Вирустар өздерінің белоктерын және нуклеин
қышқылын синтездеу үшін, клетканың құрылысын
және зат алмасу процесін пайдалынылады. Вирус
жұққан клетка өзінің гентикалық және рибосомдық
аппаратымен вирусспецификалық нуклеин
қышқылдарының және белоктарының түзілуіне
мүмкіндік туғызады. Осы нуклеин қышқылдарынан,
белоктардан капсидтер, суперкапсидтер және
рецепторлық құрылымдар түзіледі. Сондықтан,
вирустар генетикалық паразиттер болып саналады.
Және де, вирус компоненттерінің синтезі бөлек-бөлек
жүргізіледі. Нуклеин қышқылдары цитоплазмада
немесе ядрода, ал вирус белоктары клеткалық
рибосомаларда жиналады және содан кейін барып олар
қосылып бүтін вирион құрылу процесі басталады.
Осындай көбею немесе репродукция әдісі,
дисьюниктивті немесе бөлектенген әдіс деп саналады.
Репродукцияның негізгі кезеңдері: сезімтал клетканың бетіне
вирус бөлшектерінің адсорбцилануы, вирус клетканың ішіне енуі,
оның шешінуі; транскрипция, трансляция және репликация;
вирус бөлшектерінің жиналуы және клеткадан шығуы.
1.Сезімтал клетка – нысана (мишень) бетіндегі рецепторларға вирустың
адсорбциясы. Макроорганизмнің әртүрлі тіндер вирустық инфекцияның
тропизмімен анықталады. Мысалы: тұмау вирусы – тек қана тыныс алу жолының
шырышты қабығының клеткаларына бекінеді, құтыру вирусы – нерв
клеткаларына, ЖИТС вирусы – лимфоциттерге бекінеді.

2. Вирустық бөлшектердің клеткаға енуі энергияға тәуелді процесс және екі
әдіспен іске асырылады:

А) пиноцитоз арқылы клетка қабығынан өтуі.

Ә) вирус қабығымен клеткалық мембрананың бірімен-бірі қосылу әдісімен енуі

Клетканың мембранасына сәйкес, вирустардың шешінуі әртүрлі болуы
мүмкін.Шешінудің мағынасы мынау: тек қана қабықтан босатылған вирус көбейе
алады, инфекция процесі сонда ғана дамиды.
3. а) транскрипция – бұл гентикалық коді заңы бойынша вирустық РНҚ немесе ДНҚ көшіріп жазылуымен
байланысты иРНҚ-ның пайда болуы.

б) трансляция – бұл иРНҚ-дағы гентикалық ақпаратты аминқышқылдарының
спецификалық жүйелілігі түріне көшіру процесі және вирусспецификалық белоктардың
синтезінің басталуы

в) репликация – бұл вирус нуклеин қышқылы молекуласының (ДНҚ
немесе РНҚ) синтезі. Вирусспецификалық белоктардың синтезі тек
қана клетка рибосомаларда жүрсе, ал вирустың нуклеин
қышқылының репликациясы ядрода (ұшық вирусы, аденовирустар)
немесецитоплазмада (шешек, құтыру, полимиелит вирустары) жүреді.

4. Вирус бөлшектерінің жинақталуының екі түрі
болады;

а) вириондардың
жинақталуыб) (толық
вирио
жетілуі) клетканың ішінде
нның
өтеді (аденовирустар,
жинақ
шешек, полимиелит
талуы
вирустары);
клетк
адан
шығу
мезгіл
інде
аяқта
лады
(тұмау
вирус
ы,
Вирустар бөлігінің жинақталу
процесі клетка мембраналарында
жүреді: ядро, цитоплазмалық,
эндоплазмалық мембраналарында
жүреді. Клетка ішінде вирустық
бөлшектердің жинақталу орны –
фабрикалар (вируспен Вирус бөлшектерінің клеткадан
зақымдалған клеткаларды шығу әдістері:
зерттегенде анықталады және
қосындылар деп аталады). Олар
цитоплазмада (құтыру
инфекциясы кезіндегі Бабеш-
Негри денешіктері) немесе ядрода
(ұшық инфекцияда) болуы мүмкін.

а) «жарылу» жолымен, кейде жиналған б) «бүршіктену» жолымен, кейде вирус
вирус бөлшектері бір мезгілде бөлшектері аздаған мөлшерде
клеткадан шыққанда оның бұзылып клеткадан шығады. Бұл әдіс құрылысы
жойылуына себеп болады. Бұл әдіс күрделі вирустарға тән (ұшық, тұмау
құрылыстары жай вирустарға тән вирустары). Клетка ұзақ уақыт
(полимиелит вирусы, аденовирустар); тіршілігін сақтайды.
Клетка дақылдары вирустарды өсіп -
өндіруге қолданылатын ең ыңғайлы моделі
болып есептеледі. Өйткені вирустардың
репродукциялануы табиғи жағдайдағыдай
болады. Мұндай дақылдарды адамдар мен
жануарлардың тканьдерінен
дайындайды.Организмінен бөлініп
алынып, жасанды жағдайда өзінің
тіршілігін сақтайтын клеткаларды жасуша
дақылдары деп атайды. Олар арнайы
қоректік ортасы бар пробиркаларда
әйнекшеге жабысып немесе суспензия
түрінде өседі. Егер де организмнен тыс
жағдайда көбейе алмаса, ондай
клеткаларды тіршілігін сақтаушы, ал өсіп -
өніп көбейетін болса - өсуші дақылдары
дейді. Вирусологияда өсуші дақылдар жиі
қолданылады. Оларды мынадай топтарға
бөледі: біріншілік, ауыспалы, жартылай
ауыспалы.
Жоғарыда қарастырылған вирус
репродукциясы негізінде жедел
және созылмалы инфекциялар
тудыратын вирустың клеткамен
қарым-қатынасын көрсетеді. Бұл
қарым-қатынас продуктивті тип
болып саналады. Вирустың
клеткамен қарым-қатынасының
екіншісі интегративтік тип болады.
Бұл типте репродукция жоқ, ал
вирус гендері клетка ДНҚ
құрылысына енеді. Бірақ клетканың
вируспен қарым-қатынасы тіндік
клетканың атиптік түріне айналу
қауіпін туғызуы мүмкін.
Назарларыңызға
рахмет

Ұқсас жұмыстар

Құрамында ДНҚ және РНҚ бар вирустар

Вирустардың клеткаға енуі

Вирустарды дақылдандыру

Дақылдандыру мен репродукциясы

Құрылысы және жіктелуі

Парамиксовирустардың әсерінен туындайтын аурулардың диагностикасы

Жасушалар мен тіндер дақылдары, вирусологиялық зерттеу әдістері

Жасушалардың культуралары

Вирус вирионның клеткамен әрекеттесуі

Вирусологиялық зерттеу әдістері

Пәндер