Демокриттің атомистік ілімі: атом, бос кеңістік және қозғалыс тұжырымдамасы

Қазақстан Республикасының Ғылым және Білім министірлігінің Семей қаласындағы Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

СӨЖ

Тақырыбы: Демократтың атомизмі

Орындаған: Есмухаметова А. Д.

Тобы: АГ-701

Тексерген: Абдикакимов М. Т.

Сабақ жоспары:

Атомистер мектебі

Демокрит тәжірибесі

Атомдардың мәңгілік қозғалысы

Демокриттің әлем туралы ойы

Демокриттің кеңістік туралы тұжырымдамаларыры

Атомистер мектебі: демокрит философиясы

АТОМИСТЕР ДҮНИЕ «АТОМ» ЖӘНЕ «БОС ҚУЫСТАН» ТҰРАДЫ ДЕДІ. АТОМДАР МАТЕРИЯНЫҢ БӨЛІНБЕЙТІН, ӨЗГЕРМЕЙТІН, МӘҢГІЛІК, ҮНЕМІ ҚОЗҒАЛЫСТА БОЛАТЫН БӨЛШЕКТЕРІ.

Демокриттің (б. з. д. 460-371 жж) элеаттардан айырмашылығы - екі бастама - болмыс пен бейболмысты мойындауы. Ол сезімдік тәжірибеге сүйеніп, дененің, кеңістіктің өмір сүретіні, кеңістіктің бір денені екіншіден бөліктейтіні туралы қорытынды шығарды.

Демокрит атомдардың мәңгілік қозғалысының үш түрін бөліктейді

Ұқсастың ұқсасқа тартылысы деп аталған атомдар қозғалысы арқылы белгілі бір заңдылық дүниеге келеді.

Демокрит әлемдегі болып жатқанның бәрінің өзіндік себебі бар, сондықтан кез келген құбылыс қажеттіліктен пайда болады деп есептеді.

« Ешбір зат себепсіз пайда болмайды, бәрі де белгілі бір негізде, қажеттіліктен туындайды» дегенге ол ерекше көңіл аударады.

«Болып жатқанның өз мәніндегі себебін табу- танымның басты мақсаты» деп көрсетеді . . . Таным, - дейді ол, - сезімнен ақыл-ойға өтеді. Ақыл - ой танымы - сезімдік танымның жалғасы. Ақыл - өте нәзік байқау мүшесі, сондықтан бұл - өзгеше « қисынды көру».

Демокриттің кеңістігі - заттарды ажырататын, бір- бірінен бөлектейтін құрал. Сондықтан ол күрделі заттардың ішкі құрамдас бөліктерін ( атомдарын) бір - бірінен ошаулаушы және олардың орналасатын кең ыдысы сияқты көзге түседі. Кеңістік заттарға және оның бөлшектерінің қозғалуына, орын ауыстыруларына мүмкіндік береді.

Кеңістіктің шектеулі - атомдардың (бөлінбейтін бөлшектердің) « кішілігі себебінен көрінбейтіндігінің» куәсі. Сондықтан олар сезіммен емес, ақыл - парасатпен ұғынылады.

Демокриттің ойынша, атом бөлінбейтін физикалық дене дегенмен де, ол математикалық шама есебіне бөлшектенеді.

Кеңістік - атомдар орналасатын шексіз кең ыдыс, оның шексіздігі сияқты атомдардың мөлшері де шексіз. Атомдарды ретті орналасуымен, түрімен, көлем айырмашылығымен салыстыруға болады.

Ұқсас жұмыстар

Онтология: болмыстың философиялық ілімі, түрлері және кеңістік пен уақыт

Тарих және кеңістік: Ежелгі Қазақстан халықтарының кеңістік пен уақыт туралы ұғымдары

Рекапитуляция ілімі және эволюциялық прогресс

Мәтіндегі уақыт пен кеңістік континуумы: қазақ ертегілері мен Абай шығармаларындағы көркемдік уақыт пен кеңістік

Векторлық кеңістік: анықтамалар, аксиомалар және қолданылуы

Материя ұғымының тарихы, негізгі қасиеттері және қозғалыс түрлері

Қазақ мәдениеті: көшпелілік кеңістік, экология және музыкалық дәстүрлер

Статистикалық термодинамика: фазалық кеңістік, микрокүйлер және Больцман теңдеуі

Бос уақыт мәдениеттілігі: теория, функциялар және Германия мен Ресей тәжірибесі

Қазақ мәдениетінің қалыптасуы: кеңістік, көшпелілік ерекшеліктері және музыкалық мұра

Пәндер