Платонның саяси - әлеуметтік концепциялары

Презентация қосу

Тақырыбы: Платонның саяси- әлеуметтік концепциялары
ЖОСПАР
1.Кіріспе
2.Негізгі бөлім
3. Қорытынды
4. Пайдаланылған
әдебиеттер
Платон (көне грекше: Πλάτων, б.з.д.
427 — 347) — ежелгі грек философы,
математик, Сократтың шәкірті,
еуропалық идеализм философиясының н
егізін салушы. Платон оның лақап аты
болып, жауырыны кең болғандықтан
"жалпақ", "кең" деген мағынада Платон
деп аталған. Платонның шын есімі —
Аристокл.
Πλάτων, б.з.д. 427 — 347 жж
Платон философиялық ізденістің алғашқы нұсқасының бірегей өкілі
болды. Әсіресе классикалық философия Платонды өз арқау дәстүрі етіп
қалыптасқаны белгілі. Платонның Афина қаласында
құрған Академиясы адамзат мәдениетіндегі ең алғашқы жоғары оқу
орынының таңдаулысы есептеледі. Платон және ұстазы Сократ және
шәкірті Аристотель үштігі шығыс (мұсылман әлемі) пен батыс (христиан
әлемі) тарихында философия мен ғылымның алғашқы негізін қалаған
ойшылдар есептеледі.
Платон өз шығармашылығында түрлі жазушылық үлгісін кең пайдаланған,
әсіресе ойшыл-ғұламалар ортасындағы философиялық сұхбатты негіз еткен
Платон диалогтары үлгісі негізгі орында тұрады. Платон
диалогтары философияны, этиканы, риториканы, дін және математиканы қа
мтыған ғылым-білім үйретудің және тәрбие берудің күрделі жүйесін
құрайды. Әдетте, Платонға қатысты "Платонша махаббат", "идея туралы
теория", "тума білім", "Платон коммунизмі" қатарлы ұғымдар көбірек
айтылады. Оның басты теориясы дерексіз объект - нақты өмір сүретін
нәрселердің артында тұратын біртұтас идеяның өзгеше шындығы туралы
болып, ол әдетте платонизм деген атаумен сипатталады.
Алғашқы өмірі

Платонның алғашқы өмірі мен тәрбиесі
туралы деректер жоқтың қасы. Тек бұл
философ Афинадағы өте бай саясаткер
отбасында туғаны
белгілі. Антикалық дереккөздер оның
үйренуге құштар, өте кішпейіл жас
болғанын сипаттайды. Оның әкесі баласына
өз заманындағы білімді ұстаздардан
грамматика, музыка, спорт және философия
салалары бойынша өте жақсы тәрбие алуға
жақсы мүмкіндік жасағаны байқалады.
Өзінің еңбектері мен шығармаларында ұлы
ойшыл абсолюттік идеализмді жақтады. Оның
айтуынша, әрбір идея жеке жеке заттың немесе
барша заттың абсолюттік мәнін білдіретін ерекше
идеялар әлемін құрайды, яғни идеялар
мәңгілік,олар жоғалып кетпейді, жаңадан пайда
болмайды.Бүкіл әлем, табиғат пен қоғам – сол
идеялардың жүзеге асқан бейнесі. Платон
идеалды мемлекет туралы еңбегінде әділдікті
әркәмнің өз ісімен айналысуынан және басқаның
ісіне араласпауынан көреді. Адамдардың
әлеуметтік топқа бөлінуі мен лоардың
арасындағы мүлік теңсіздігін қалыпты жағдай
ретінде қарастырады және олардың бір топтан
екінші топқа өту мүмкіндігін жоққа
шығармайды.
Платон иделды мемлекет құру туралы жобасында
аристократиялық мемлекеттік құрылымды жақтайды және өз
жобасының қиындықпен болса да жүзеге асатынына сенеді.
Идеалды мемлекеттің өзі де, адамдық қасиетке зорлық-зомбылық
қасиеттері де қосылды. Сондықтан да мемлекеттіак құрылым келеді.

Платон адамдардың жан дүниесіне мемлекеттік құрылымның бес
түрінің сәйкес келетіндігі туралы (аристократия, демократия,
олигархия, тимократия және тирания) айтады. Олардың әрқайсысы
биліктерін өз мүдделеріне қарай іске асырады. Тимократияда әскери
адамдар билікте болады, олар жиі соғысады, соғыс мемлекеттің
басты байлығы болып есептелінеді. Олигархияда байлар билікке ие
болғандықтан, өздеріне дұшпандық ниеттегі кедейлермен үнемі
қақтығыста болады. Бұл мемлекетте кедейлердің наразылығы
нәтижесінде кез-келген уақытта мемлекеттік төңкеріс болуы
мүмкін. Тирания – мемлекеттік құрылымның заңсыздық пен зорлық-
зомбылық үстемдік еткен ең нашар түрі.
Заң деген шығармасында Платон мемлекеттік
құрылымның екінші жобасын ұсынады. Екінші
мемлекеттің бірінші мемлекеттен басты
айырмашылығы оның 5040 азаматы жеребе бойынша
жер учаскелерін алады. Бұл дер оларға жеке меншік
түрінде емес, пайдалану құқығы ретінде ғана беріледі
де, мемлекеттің жалпы меншігі болып саналады.
Мүлік санына қарай барлық азаматтар тқрт топқа
бөлінеді. Қайыршылық пен байлықтың заң
шеңберіндегі шегі анықталады. Жеке меншік
иелерінің ешқайсысы да алтынға немесе күміске ие
бола алмайды. Азаматтар қатарына (5040) құлдар мен
шет елдіктер жатқызылмайды.
Платон мемлекеттің басында көп
сатылы сайлау жолымен сайланған 37
билеуші тұрды. Билеушілер жасы 50-
ден 70-ке дейін шектелді. Билік
басында бір билеушінің 20 жыл тұруға
мүмкіндігі болды. 360 мүшеден тұратын
(әр топтан 90 адамнан) сайланбалы
кеңес едәуір билікке ие бола алды.
Халық жиналысына бірінші және
екінші топ азаматтарының қатысыуы
міндетті еді, ал үшінші және төртінші
топ азаматтарының халық жиналысына
қатысуы міндетті болмады.
Заңдылықтың сақталуына әділ сот
жауап берді, жекелеген және қатал
заңдар азаматтарының бұқаралық және
жеке өмірін реттеп отырды. Сотта
қаралған істерді қорғау мүмкіндігі
қарастырылды.
Пайдаланылған
әдебиеттер
1. Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы,
2007.
2. Биекенов К., Садырова М.
Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі.
— Алматы: Сөздік-Словарь, 2007. —
344 бет.
3. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия /
Бас редактор Ә. Нысанбаев –
Алматы «Қазақ
энциклопедиясы» Бас редакциясы,
VII том
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!

Ұқсас жұмыстар

Платонның мемлекет туралы

Әлеуметтанудың қалыптасуындағы негізгі кезеңдер

Мемлекет және пайда болу теориялары

Тұлға саясат субъектісі

Даосизм - байырғы Қытай философиясындағы негізгі бір бағыт

Ежелгі Грек және Шығыс ойшылдарының саяси көзқарастары

Қазіргі жаратылыстану концепциялары пәні және оның әлеуметтік маңызы

Саяси билік

Платон еңбектері

Аристотель - саяси ғылымның негізін қалаушы

Пәндер