Зат алмасуға жалпы түсінік

Презентация қосу

« Астана медициналық университеті»АҚ
«Жалпы медицина» факультеті
«Молекулалық биология және медициналық генетика» кафедрасы

СӨЖ
Тақырыбы: Зат алмасу(Көмірсулар).

Орындаған:Рүстем А.А.
Тобы: 142 ЖМ
Тексерген: Кузенбаева А.Е
ЖОСПАР

1.Кіріспе
Зат алмасуға жалпы түсінік
2.Негізгі бөлім
Зат алмасу сатылары
Көмірсулар
Организмдегі көмірсу алмасуы
3.Қорытынды
4.Пайдаланылған әдебиеттер
Зат алмасу
• Зат алмасу - тірі организмдерге тән қасиет. Қоршаған ортамен
зат алмасу - барлық тірі организмдерге тән. Адам организмінің
жасушаларында бір зат түзіліп, басқа зат ыдырайтын күрделі
химиялық реакциялар үздіксіз жүреді. Мысалы, сыртқы ортадан
тамақпен бірге түскен күрделі органикалық қосылыстар ас
қорыту жолында жай қосылыстарға дейін ыдырайды.
Жасушаларда біздің организмімізге тән нәруыздар, майлар мен
көмірсулар биосинтезінің химиялық реакциялары жүреді. Осы
кезде биосинтезге күрделі органикалық қосылыстар
ыдырағанда бөлінетін энергия жұмсалады. Яғни, биосинтезбен
бірге бұрын синтезделген заттардың ыдырауы жүреді. Демек,
бір процесс барысында энергия жұмсалады және жинақталады,
ал басқа процесс барысында, керісінше бөлінеді.
Осылар қан Биосинтезге
мен лимфаға күрделі
өтіп, біздің органикалық
денеміздің қосылыстар
мүшелерінің ыдырағанда
барлық бөлінетін
жасушаларына энергия
жеткізіледі. жұмсалады.
Зат алмасу сатылары
• Зат алмасу-тірі ағзада өтетін барлық химиялық
реакциялардың жиынын айтамыз. Сыртқы ортадан
заттардың организмге енуінен бастап, ыдырау өнімдерін
қайта тысқа шығаруға дейінгі күрделі өзгеру тізбегін зат
алмасу деп атайды. Қоректенудің сатылары:
• Алғашқы сатысы-асқорыту процесі болып табылады.
• Екінші сатысы – сіңіру немесе сорылу, яғни қарапайым
заттардың қанға өтіп, организмнің клеткаларына
таралуы.
• Үшінші сатысы- аралық алмасу. Ол клеткаларда өтеді.

• Төртінші сатысы – сыртқа шығарылуы
Зат алмасу процесінің екі қыры
• Ассисмиляция – организмге • Диссимиляция –
сыртқы ортадан енген басқа организм
заттардан жасушаларында жасушаларындағы
өзіне тән заттардың түзілуі,
қарапайым ізашар
органикалық
молекулалардан нуклеин қосылыстардың
қышқылдары т.б. жасушаның энергияны босатып,
макромолекулалары шығара отырып ыдырауы
синтезделеді. мен тотығуын,
Организмнің дамуы, өсуі, т.б. метаболизм ал босап
заңдылықтарына
бағынады. Адамда метаболизм процесінің
шыққанауытқуы байқалса, адам
энергияны
ауруға шалдығады.Мысалы, диабет, семіздік, бүйрекке тас
тіршілік әрекетіне
байлану, атеросклероз. . Жасушадағы қандай да болса, бір заттың
пайдалануын
белгілі бір тәртіппен ферменттік айналуға айтады.
түсуін – метаболизмдік
жол, ал осы кезде пайда болатын аралық өнім – метаболиттер деп
аталады.
Көмірсулар Көмірсулар адам
организмге, негізінен,
өсімдіктекті Көмірсулар организмінде
глюкозаға дейін
тағамдармен, сондай- ыдырайды. Глюкоза
ақ аз мөлшерде қанға түседі де, бүкіл
жануартекті тағаммен организмге
түседі. Олар дене тасымалданады.
массасының 1-2%-ын Глюкозаның бір
құрайды.
бөлігі бауырда,
бұлшық етте, қорға
жиналады.

Қандағы глюкоза Бұл ұйқыбезден бөлінетін
мөлшері 0,08—0,12%- инсулин және глюкагон
дан аспайды. Қанда гормондарымен
глюкоза мөлшері реттеледі. Көмірсулар
төмендегенде, организмде, нәруыздар
мысалы, дене жұмысы мен майлардың ыдырау
кезінде гликоген өнімдерінен
бауырда глюкозаға синтезделеді. 1 г көмірсу
дейін ыдырайды да, ыдырағанда, 17,6 кДж
қанға түседі. энергия бөлінеді.
Көмірсулардың жіктелуі

Моносахаридтер Дисахаридтер Полисахаридтер
Қарапайым Құрамында Молекуласында
қанттар, екі моносахарид байланысқан 10-нан
көмірсулардың қалдығы артық моносахарид
негізгі тобы. Ең көп бар көмірсулар. қалдықтары бар
тарағандары— Ең көп тарағандары: көмірсулар. Ең көп
глюкоза, галактоза, сахароза, лактоза, тарағандары:крахмал,
фруктоза, ксилоза, мальтоза гликоген, пектинді
арабиноза заттар, клетчатка
Глюкоза

Г л ю к о з а - жеміс- жидектердің құрамында көп кездеседі және ағзада дисахаридтер мен крахмалдың ыдырауынан пайда
болады. Өсімдік жемістерінде және жануар организмдерінде болатын жүзім қанты.Глюкоза ағзада гликогеннің тез және
оңай пайда болуы үшін қолданылады, мидың ұлпаларының қоректенуіне, бұлшық еттердің қоректенуіне, оның ішінде жүрек

етінің, қанның құрамында канттың нормада болуына және бауырда гликогеннің қорының жиналуына әсерін тигізеді .

A.M. Бутлеров (1861 ж.)
формальдегидтен Сүт қышқылды Тотығуы Спирттік ашуы
синтездеді ашуы

С6Н12O6 + 6O2 → С6Н12O6 →
6СO2 + 6Н2O + Q 2С2Н5ОН + 2СO2
Галактоза
Галактоза - бос күйінде тағамдар
құрамында кездеспейді. Галактоза негізгі
көмірсу лактоза (сүт қанты) ыдырағанда
пайда болады. Тотығу кезінде галактон,
галактурон және шырышты қышқылдар
түзеді. L-галактоза қызыл балдырлар
полисахаридтерінің құрамына кіреді. D-
галактоза табиғатта кеңінен таралған,
олигосахаридтердің (мелибиоздар,
рафиноздар, стахиоздар), кейбір
гликозидтердің, жануарлар мен адам
организмінде және т.б. құрамына кіреді.
Гликолизге уридиндифосфат-в-глюкозо-4-
эпимеразаның қатысуымен қосылып,
глюкозо-1-фосфатқа айналады, ол сіңіріледі.
Адамда бұл ферменттің тұқым қуалайтын
болмауы лактозадан D-галактозаны кәдеге
жарату қабілетсіздігіне әкеледі және ауыр
ауру — галактоземияны тудырады.
Сахароза
Сахароза ( тәтті, шекер) - глюкоза мен фруктозадан тұратын дисахарид, оның
формуласы - C12H22O11. Сахароза ішекке түсіп, аш ішектің альфа-глюкозидазасы
глюкоза мен фруктозаға тез гидролизденеді, содан кейін қанға сіңеді. Альфа-
глюкозидазаның тежегіштері сахарозаның ыдырауы мен сіңірілуін, сондай-ақ альфа-
глюкозидазамен гидролизденетін басқа да көмірсуларды, атап айтқанда крахмалды
тежейді. Сахарозаның бір қатар теріс қасиеті бар. Оны көп мөлшерде қолдану
адамның тәуліктік рационының калориясын көбейтеді. Мына тағамдар сахароза көзі
болып саналады: қант қызылшасы, қант құрағы. Қант қызылшасы құрамындағы
сахароза мөлшері 14-18%, ал қантқұрағында 10-15%. Сахарозаның табиғи көзі болып
бақша өнімдері, банан, шабдалы, өрік, сәбіз, қара өрік саналады.

Сахароза гидролизі

C12H22O11+H2O=C6H12O6+C6H12O6
Лактоза
Лактоза (лат. lac "сүт")С12Н2O11- сүт және сүт өнімдерінде болады. Лактоза
глюкоза мен галактоза молекулаларының қалдықтарынан тұрады. Лактозаны
кейде сүт қанты деп атайды. . Лактозаның гидролизі ішекте өте жай жүретіндіктен,
ішектегі ашу процесін төмендетеді. Ішекте сүтқышқыл бактерияларының дамуына
әсер етіп, шіріткіш бактериялардың дамуын тежейді. Лактозаны әсіресе жасы
үлкен адамдар мен жас балалардың тағамының құрамына қолданған жөн.
Жануарлар сүтінде лактозаның мөлшері 4-6 % -ды құрайды. Жаңа өсіп келе жатқан
ми қабаттарының жұмысына көп энергия керек, ал ана сүтінде 7 пайызға дейін
лактоза болады.
Мальтоза
Мальтоза — екі глюкоза қалдығынан
құралған табиғи дисахарид; С12Н22О11. Ол
крахмалдың құрылымдық фрагменті. Бос
күйінде көптеген өсімдіктерде, әсіресе
өнген арпа құрамында кездеседі. Дәмі тәтті.
Мальтозаны синтетикалық жолмен D-
глюкозадан және крахмалға амилазамен
әсер ету арқылы алады.. Мальтоза адам
ағзасына оңай сіңеді. Мальтозаның
глюкозаның екі қалдығына дейін ыдырауы a-
глюкозидазаның немесе мальтаза
ферментінің жануарлардың және адамның
асқорыту шырындарында болады. Адам
ішегінің шырышты қабығында осы
ферменттің болмауы мальтозаның туа біткен
көтере алмаушылығына, тағамға мальтаза
ферментінің қосылуын талап ететін ауыр
ауруға әкеледі
Крахмал
Крахмал - негізгі тағамдық маңызы бар көмірсу. Тағамдар арқылы ағзаға түсетін
барлық көмірсулардың 80% - ын крахмал құрайды. Картоптың, бұршақ
тұқымдастардың, дәнді дақылдардың тағамдық маңызын крахмалдың көптігімен
байланысты. Крахмалдың екі фракциясы болады - амилоза және амилопектин,
олардың қасиеттері әр түрлі. Крахмал қантқа қарағанда өте жай сіңеді, сондықтан да
гипергликемия болмайды. Адам мен жануарлардың асқазан жолында крахмал
гидролизге ұшырайды және организммен сіңірілетін глюкозаға айналады. Крахмал
гидролизінің аралық өнімдері декстриндер болып табылады. Амилопектинге
қарағанда амилозасы көп өнімдер нашар қорытылады. Крахмалдың сіңірілуін
арттыру мақсатында оны термиялық өңдейді. Сондықтан адамдар от арқылы,
астықты және басқа да жоғары крахмал бар өнімдерді пайдаланбастан бұрын
ағзаның энергиясын алудың ең жақсы тәсілі.

Амилоза Амилопиктин
Қорытынды
Қорыта келе айтарым, қоршаған ортамен зат алмасу - барлық тірі
организмдерге тән негізгі қасиеттердің бірі. Адам организмінің
жасушаларында бір зат түзіліп, басқа зат ыдырайтын күрделі
химиялық реакциялар үздіксіз жүреді. Осы алмасу процесінде біздің
организміміз тіршілігімізге қажет энергияны органикалық
қосылыстардан алады. Бұл энергияның көп бөлігі біздің
организмімізге қажет күрделі заттардың түзілуіне жұмсалады, ал бір
бөлігі жылу түрінде қоршаған кеңістікке шығарылады. Азықтық тағам
құрамына кіретін көмірсулар адам организмінде глюкозаға дейін
ыдырайды. Глюкоза қанға түседі де, бүкіл организмге
тасымалданады. Глюкозаның бір бөлігі бауырда, бұлшық етте,
жануар крахмалы — гликоген түрінде қорға жиналады.Басқа бөлігі
жасуша ядросы мен цитоплазмасының құрамына кіреді және жүйке
жүйесінің (ми) қалыпты іс-әрекеті үшін маңызы зор. Жалпы зат
алмасудың және оның ішінде көмірсулар алмасуының адам
организімі үшін ,барлық тірі ағзалар үшін өте маңызды.
Назарларыңызға

ахмет

Ұқсас жұмыстар

Дәрумендер туралы жалпы түсінік

Ешкі сүті және ешкі сүтінің тағамдық құндылығы

Гидросфера - биосфераның элементі және жоғарғы сатысы ретінде

Ерекшеліктеріне байланысты қылтамырлардың бөлінуі

Қан туралы жалпы түсінік

Тироксин - зат алмасу реакциясын реттейтін гормон түрі

Бауырдың потологиялық физиологиясы

СТЕРОИДТЫ ГОРМОНДАРДЫҢ СИНТЕЗІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ МІНДЕТТЕРІ. МЕНСТРУАЛЬДЫ ФАЗАЛАР БОЙЫНША ЭСТРОГЕНДЕР МЕН ПРОГЕСТЕРОНДАР ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСЫ

Мал организмінде майда еритін витаминдердің биомедициналық қасиеттері

Дәрілік өсімдік шикізаттары

Пәндер