ОРТАЛЫҚ ЖҮЙКЕ ЖҮЙЕСІН ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ

Презентация қосу

«АСТАНА МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» АҚ
ҚАЛЫПТЫ ФИЗИОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ

ОРТАЛЫҚ ЖҮЙКЕ
ЖҮЙЕСІН ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ

ОРЫНДАҒАН: Қожахмет А.
Әліхан Ә.
ТОП: 132-ЖМ
ТЕКСЕРГЕН: ИБРАЕВА С.С.

2019
жыл

Орталық жүйке
жүйесінің функциясын
зерттеу әдістері
ОЖЖ - жүйке клеткалардың немесе нейрондардың жиынтығы.

Жүйке жүйесі екіге бөлінеді: орталық және шеткі. ОЖЖ жатады:
бас ми және жұлын. Шеткі жүйесі- түйіндер мен жүйке
талшықтары.

ОЖЖ маңызы:

Жеке организмнің сыртқы ортаға бейімделуін.
Организмнің қызметін үйлестіру, біріктіру.
Организмнің бағытталған іс-әрекетін қалыптастыру.
Түскен тітіркендірулерді талдауын, қорытуын өткізу
Эфференттік импульстарды қалыптастыру.
Организм жүйелерінің тонусын қамтамасыз ету.
Рефлекстік және өткізгіштік
Жүйке жүйесі (ОЖЖ) қызметін
зерттеу
әдістері:

1.Экспериментальдық:
1) Экстирпация, миды түрлі деңгейде кесу(айыру әдісі);
2) Модель жасау әдісі;
3) Стереотаксикалық әдіс;
4) Потенциалдарды қоздыру (тудыру) әдісі;
5) Шарты рефлекстер әдісі;
6) Биохимиялық әдістер.
2. Клиникалық :
1) Электроэнцефалография (ЭЭГ);
2) Мидың компьютерлік томографиясы (КТ);
3) Магнитті резонастық томография (МРТ);
4) Позитонды эмисоналдық томографиясы (ПЭТ);
5) Эхоэнцефалография;
6) Реоэнцефалография (РЭГ).
Экстирпация

Экстирпация (толық
немесе бөлшектеп алып
тастау), айыру (миды әр
түрлі деңгейде кесу). Егер
мидың екі жарты
шарларын бөлсе, оны
комиссуротомия дейді, ми
қыртысы мен төменгі
құрылымдарын айырса –
лоботомия дейді. Бұндай
әдіс кесуден төменгі
бөлімдердің қызметін
қызметін және алынып
тасталған жоғарғы
орталықтардың
функциялық мағынасын
Модель жасау
әдісі

Модель жасау әдісі
(физикалық,
математикалық,
концентуальдық). Қолдан
жасалған механизмдердің
қызметі мидың кейбір
қызметтеріне ұқсас
болады.
Рефлекс уақытын анықтау
аппараты
Жасанды (интеллект)
Олар көбіне компьютерлік
механизмдер.
Стереотаксикалық
әдіс

Стереотаксикалық әдіс.
Стереотаксикалық аспап
арқылы мидың түрлі
терең құрылымдарына
электродтарды
фронтальды, сагитальды,
вертикальды бағытта
енгізуге мүмкіндік береді.
Стереотаксис атластарын
қолданып, микроэлектрод
арқылы мидың
құрылымдарын
тітіркендіруге болады.
Потенциалдарды
қоздыру әдісі

Потенциалдарды қоздыру әдісі. Әдістің негізі
рецепторларды немесе афферентті жолдарды
тітіркендіргенде мидың электрлік белсенділігі
өзгереді. Клиникада потенциалдарды көру, есту
немесе басқа сезгіш рецепторлық тітіркендіргіштерді
қабылдайды.Көбінесе потенциалдарды қоздыруды
электроэнцефалограмманы жазғанда қабылдайды.
Потенциалдар үстіңгі бөлімдерінен де, терең
бөлімдеріненде тіркеуге болады. Қоздырғыш
потенциалдары ЭЭГ толқындары төмен болады. Бұл
әдіс мидың сезгіштік қызметтерін объективті түрде
зерттеуге арналған. Мыс: кейбір патологиялық
жағдайда (ісік п.б.) потенциалдар биіктігі, формасы
өзгереді.
Әдістер
Шартты рефлекстер
Биохимиялық әдістер. Мидағы үрдістердің
қалыптастыру әдісі. Бұл көбі макромолекулярлы заттар,
физиологялық белсенді заттар арқылы іске
әдіс жоғары жүйке жүйесі асады. Бәрімізге мәлім нейрондар арасында
қызметін зерттейтін негізгі синапстар болуы. Мидың құрылымдарында
әдіс болып табылады. Яғни көптеген қоздырушы, медиаторлар
мінез-құлықты тексерудің ашылған(дофамин, серотонин, γ-амино май
негізгі әдісі болып табылады. қышқылы, глицин). Мысалы зерде
теорияларын алсақ оның ішінде
Оны И.П. Павлов ұсынған.
биохимиялық теория бар(рибонуклеин
Шартты рефлекстер шартсыз қышқылы, белок). Соңғы кездерде миға
рефлекстердің негізінде эндорфин, энкефалин заттар әсері
жасалады. Мысалы: сілекей зерттелген. Олар адамның мінезқұлқына көп
бөлу шартсыз рефлекстердің әсер тигізеді(күлкі кезінде көп бөлінеді).
Биохимиялық әдіс - ми қызметі кезінде
негізінде шартты рефлекс
түзелетін биологиялық активті заттарды
жасалады. тіркеу. Қан және ликвордағы заттарды
тіркеу.
Электоэнцефалографи
я әдісі

Электоэнцефалография әдісі.
Мидағы жинақталған электрлік
потенциалдарды тіркеу. Мидағы
көптеген нейрондардың
активтілігін тіркеу(яғни олардың
әрекет потенциалдарынан пайда
болады). Әдістемесі: Басмқа
бірнеше электрод бекітеді.
Биполярлы - униполярлы әдіс. Ми
потенциалдары күшейіп, тіркеледі.
Электроэнцефалограмма
жазылады. ЭЭГ 4 негізгі ырғағы
болады: α, β, δ ритм. ЭЭГ мидың
көптеген патологиялық жағдайын
анықтауға анықталады. Мысалы
эпилепсия ауруын, сіреспе
қозғалыс (судорги), мидағы қан
айналымының бұзылуын көрсетеді.
Сол кезде ЭЭГ-да патологиялық
Мидың компьютерлік
томографиясы (КТ).

Мидың компьютерлік
томографиясы (КТ). КТ-рентген
сәулелерін қолдана мидың ішкі
құрылысы, ми сауытының сүйегі,
бастың басқа да тіндерін
зерттеледі. КТ арқылы мидың жұқа
кесінділері жасалып, математикалық
модель түрінде мидың ішкі
құрылысының суреттері жасалады.
Компьютерлік томография пациент
денесін айналып тұратын рентген
аппарат. Аппарат денені әр түрлі
бұрыштан түсіріп, математикалық
ккомпьютерлік өңдеуден өткізіп үш
өлшемді мидың моделін жасап
көрсетеді.
Магнитты резонансты
томография (МРТ)

Магнитты резонансты томография (МРТ) Қазіргі кездегі ми
құрылысын зерттеуге арналған ең көрненті, объективті әдіс. Бұл
әдісте рентген сәулелері қолданбайды, бұнда сутек атомдарының
магнитты резонансы қолданылады. МРТ- да организмге ешқандай
сәулелердің әсері болмайды (тек кардиостимуляторы бар адамға
істеу болмайды). МРТ арқылы мидың құрылысын зерттеу үшін
пациентті күшті магниттік өріс ішіне орналастырады. Адам
денесіндегі сутек атомдары магнитті өріске параллельді бағытта
сапқа тұрғандай орналасады. Сол кезде аппарат негізгі магнитті
өріске перпендикулярлы электромагнит сигналдарын жібереді. Сутек
атомдары қозып, жауап ретінде өз сигналдарын жібереді.
Сигналдарды аппарат қабылдайды. Әр түрлі тіндерде сутек
атомдарының саны әр түрлі, сондықтан олардың жауаптары әртүрлі
болады. МРТ - оларды танып, жіктеп, әр түрлі суреттер құрастырады.
МРТ кеңінен неврологияда, нейрохирургияда қолданады. Ми ісіктерін,
тұқым қуалайтын кемшіліктерді, мидағы қабыну процестерді,
шашыраңқы таралған склероз ауруларын және басқаны анықтайды.

Позитрондық
эмиссиондық
томография

Позитрондық эмиссиондық
томография. Мидың
құрылысын,мидағы патологиялық
үрдістерді изотоптар арқылы зерттеу.
Қан айналымына белгілі элементтердін
изотоптары (О 15,Т13,F18)
дезоксиглюкоза мен бірге енеді. Мидың
қай учаскесі белсенділігі жоғары
болса,соған радиоактивлігі глюкоза
көбірек сіңген болады. Яғни сол
бөлімінен келтін радиоактивті сәулелер
де көп болады. Детектор сол
сәулелерді қабылдап компьпютер
арқылы ми сүйектің кесінділерін
жасайды. Ми бөлімдерінің метаболиттік
белсенділігіне байланысты
изотоптардың орналасуы әртүрлі
болады.
Эхоэнцефалограф
ия

Эхоэнцефалография -
(миды УДЗ) Мидың
ультрадыбыстық зерттелуі.
Әдістің негізі - бастың әр
түрлі құрылымдарынан
ультрадыбыс жаңғыры әр
түрлі болады. Бастан
алынған ультрадыбыстық
сурет ми тіндерін, бас
сүйектің микворды, сонымен
бірге патологиялық
өзгерістерді көрсете алады.
Патологиялық –
анатомиялық әдіс

Патологиялық –
анатомиялық әдіс.
Науқас адам белгілі
аурудан қайтыс болғанда,
патоанатомиялық
зерттеуде, мидан
табылған өзгерістер
клиникалық белгілер
(симптомдармен)
салыстырылады. Қай
ауруда қандай өзгерістер
пайда болатыны
зерттеледі.
Реоэнцеолографи
я

Реоэнцеолография (РЭГ). Грек сөзінен аударғанда – реос-ағым,
энцеоралас-бас, графия-жазу. Мидың қанмен қамтамассыз етілуін
зерттейтін клиникалық әдіс. РЭГ аспабы реограф. Бастың терісіне
электродтар бекітіледі. Электрод арқылы жиі айнымалы
электримпульстері жіберіледі. Бас тіндерінің электрлік кедергісін
өлшейді. Қанның электрөткізгіштігі басқа тіндерге қарағанда
жоғары, сондықтан қан ағысына байланысты тіндерін электрлік
кедергісі өзгеріп тұрады. Соны аспап өлшеп,қисық сызық ретінде
көрсетеді. Реограмманы талдағанда оның пульстік толқындарын
қарастырады. Яғни толқындарының амплитудасын және
жылдамдығын салыстырады. Мидың әр түрлі бөлімдерінің
реограммасын жазуға болады. Бұл әдістің мидың қан тамырлар
ауруының диагностикасына қолданады. Бұл әдісті ми қан
тамырларының тонусын және серпімділігін анықтауға мүмкінкіншілік
береді және де бұл әдіс бас ауруының диагностикасында
қолданылады.
Реоэнцеолографи
я

Қорытынды

Орталық жүйке жүйесі ішкі және сыртқы
әсерлерді қабылдап, оған жауап беру
нәтижесінде организмді қоршаған ортаның
өзгерген жағдайларына бейімдейді.
Сонымен қатар, жүйке жүйесі әртүрлі
органдардың, ұлпалардың, торшалардың
қызметін реттеп, оларды өзара үйлестіріп,
организмнің біртұтастығын қамтамасыз
етеді. Демек, жүйке жүйесі жеке органдар
мен бүкіл организмнің күрделі әрекетін
басқарып, түрлі физиологиялық
процестердің үйлесімді жүруін қамтамасыз
Назарларыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Стереотаксикалық әдіс

Неврология аурулары, ауру симптомдары және жүйке жүйесінің диагностикасы

Неврологиядағы диагностика және емдеу әдістері

Әтүрлі органдардың электрлік белсенділігін зерттеу әдістері

Шартты рефлекстерді қалыптастыру

Физиология пәні

Шартты рефлекстің тежелуі

Гормондар туралы ақпарат

Жоғары жүйке әрекеті

ОЖЖ рефлекторлық қызметі. Физиологиялық қызметтің қалыптасуы мен реттелуінің негізгі қызметтің қалыптасуы мен реттелуінің негізгі принциптері. Рефлекс. Жүйке орталықтары принциптері. Рефлекс. Жүйке орталықтары және оның қасиеттері. ОЖЖ-нің үйлестіру және оның қасиеттері. ОЖЖ-нің үйлестіру және интегративті қызметтерінің және интегративті қызметтерінің механизмдері. ОЖЖ-гі тежелу механизмдері

Пәндер