Еуропаның саяси картасы мен аймақтары

Тараз химия технологиялық колледжі

Ашық сабақ

Тақырыбы: Еуропаның саяси картасы мен аймақтары. Табиғат

жағдайлары мен ресурстары

Елдер өзара тығыз көршілік қарым-қатынаста, ал Солтүстік Африка мен Оңтүстік Батыс Азия елдерімен шектесуі арзан шикізат қорын пайдалануға қолайлы жағдай жасайды.

2) Елдердің басым көпшілігі теңіз жағалауында орналасқан.

3) Жағалық сызығы өте күшті тілімденген, ол теңіз жолын барынша дамытуға мүмкіндік жасайды.

Саяси картасы мен мемлекеттер құрылымы

Гибралтар-Ұлыбританияның иелігінде.

Шпицберген аралы-Норвегияның

Әкімшілік округі.

Фарер аралдары-Дания

құрамындағы әкімшілік аумақ.

Еуропада 34 ел мемлекеттік

құрылымы жағынан республика.

Тарихи себептерге байланысты

12 мемлекетте монархиялық құрылым

сақталған

Барлық монархиялар(Ватиканнан басқасы) конституциялық монархия, олардың көпшілігінде мемлекет басшысы-король(королева) . Республикалардың басым көпшілігі унитарлы мемлекеттер.

Екінші дүние жүзілік соғыстан кейін тек Австрия мен

Швейцария ғана өздерінің бұрынғы шекарасын сақтап

Қалды.

Бельгия мен Испания федерациялық құрылымға көшті.

Саяси картадағы ең соңғы өзгерістер 1990 жылдары болды.

Чехословакия бейбіт жолмен екі республикаға бөлінді.

Германия біртұтас ел болды.

Югославия Федерациясы ыдырап, оның орнына Хорватия, Словения, Македония,

Босния және Герцеговина, Сербия және Черногория пайда болды.

КСРО құрамында болған еуропалық мемлекеттер егемендіктерін алды.

Еуропа жерінің басым көпшілігін жазықтар мен қыраттар алып жатыр. Биік таулары тек оңтүстікте шоғырланған.

Еуропаның теңіз деңгейінен

ең биік жері-4807м

Альпідегі (Монблан)

Теңіз деңгейінен төмен жері

Каспий теңізі -28м

10%-ы 500 м-ден 1000 м-ге дейінгі

Үстірттер мен таулы үстірттер,

Ал 6%-ы 1000 м-ден жоғары таулардың

үлесіне тиеді.

Еуропа жерінің 60% - ға жуығы теңіз

Деңгейінен 200 м -ге дейінгі ойпаттардан

24%-ы 200 м-ден 500 м- ге дейінгі

Қыраттардан тұрады.

Таскөмірдің ірі кен орындары

Рур көмір алабы

(Германия)

Жоғарғы Силезия

(Польша)

Саар (Германия)

Йоркшир(Германия)

Мұнай мен табиғи газ кен орындары Солтүстік теңіз бен Каспий теңізі қайрандары мен Карпат, Пиреней алды шеткі иіндерінен өндіріледі.

Карпат(Бельгия)

Каспий теңізі

Темір кен орындары ежелгі

іргетас (фундамент) таралған

ауданарда (Лотарингия, Карукаваре)

шоғырланған.

Түсті металдар

(мыс, кобальт, күміс және т. б. )

герциндік құрылымдар

таралған Орта

Еуропаның аласа тауларында,

Пиреней

түбегінде көптеп кездеседі.

Еуропа арктикалық және субтропиктік климаттық белдеулер аралығында орналасқан .

Еуропа жерінде тұщы судың мол қоры жинақталаған. Әсіресе Норвегияда 1 адамға 100 мың м3 -тен артық су қорының үлесі тән. Ұлыбритания, Франция, Испания, Италия, Балқан елдері, Австрия, Швейцария елдеріндегі су қоры әр адамға шаққанда 10 мыңнан 2, 5 мың м3 -ге дейін, Германия, Польша, Чехия, Словакия, Венгрия, Румыния, Болгарияда 2, 5мыңнан 1 мың м3 -ге дейін азаяды. Тұщы су қоры ең аз елдерге Бельгия мен Нидерланд жатады.

Еуропа жерінде гидроэнергетикалық ресурстар да жеткілікті. Скандинавияның батысында гидроэнергетикалық қор 202 млрд кВт/сағ, Альпіде 130 млрд кВт/сағ Балқан түбегінде 56млрд кВт/сағ Пиренейде 30 млрд кВт/сағ -қа жетеді. Бұл аймақтарда гидроэнергетикалық ресурстардың мол болуы биік таулы жер бедеріне, кристалдық жыныстардың басым таралуына, беткі ағын үлесін артуына және жылдық жауын- шашын мөлшерінің молболуына тікелей байланысты.

Еуропадаға жер ресурсының үлесі де қомақты, оның басым көпшілігі ежелден-ақ ауыл шаруашылығы мақсатында өңделіп келген.

Жер қорының 30% -дан астамы жыртылған жерлер,

18% - ы жайылымдар мен шабындықтар,

33% - ға жуығы орман,

19%- ы елді мекендер,

көлік жолдары, кеніштер мен жарамсыз жерлер үлесіне тиеді.

Соңғы кездері Еуропаның көптеген бөліктерінде табиғи ортадағы өзгерістер жиі байқалуда. Әсіресе жекеленген аудандарда топырақ, су, ауа және өсімдіктер мен жануарлар дүниесіндегі антропогендік ластану айрықша көзге түседі.