Авитаминоздар және гиповитаминоздар

Презентация қосу

Студенттің өзіндік жұмысы

Мамандығы: Жалпы медицина
Кафедра: Химиялық пәндер
Дисциплина: Биохимия
Курс: ІI

B1 Тақырыбы: Алиментарлы және екіншілік авитаминоздар
және гиповитаминоздар.Гипервитаминоздар.

A Құрастырған:
Тобы:
Тексерген:
ЖОСПАР
I.Кіріспе
•Дәрумендер маңызы
II.Негізгі бөлім
•Авитаминоздар және гиповитаминоздар
•Гипервитаминоздар
III.Қорытынды
IV.Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе:
Витаминдер тағам құрамында болатын, маңызы зор, өмірге
өте қажетті адам мен жануарлардың тіршілігіне, олардың
организміндегі зат алмасудың бірқалыпты болуы үшін аз
мөлшерде керекті төмен молекулалы органикалық заттар.Егер
бұл заттар адам организімінде жетіспесе не шамадан тыс
көбейіп кетсе,организде жүретін әртүрлі химиялық
реакциялар баяулап немесе жылдамдап, организмнің
қалыпты жұмысы бұзылады.Нәтижесінде әртүрлі
патологиялық аурулар пайда болады.Сондықтан
диагностикада ,ауруды анықтауда,витаминдердің
организмдегі белгілі мөлшерінен пайда болатын ауруларды
білу маңызды.
Витаминдер алмасуының бұзылысының
типтік формалары:

Витамин
бұзылысының
формалары
АВИТАМИНОЗ
Авитаминоз- тағамда витаминнің мүлде
болмауынан туындайтын паталогиялық күй.
Авитаминоздың пайда болу себептері:
Тағамда витаминнің смүлде болмауы;

Витаминдердің ішекте сіңірілуінің бұзылуы;

Витаминдердің тіндер мен органдарға
тасымалдануының бұзылуы;
гиповитаминоз
Бір мезгілде адам организміне бірнеше
витамин түспесе полиавитаминоз деп
аталады.
Адамда көбінесе витаминнің мүлде жоқ
болуынан басқа , оның жетіспеуі де кездеседі.
Оны гиповитаминоз деп атаймыз.
АВИТАМИНОЗ БЕН
ГИПОВИТАМИНОЗҒА ШАЛДЫҒУ
СЕБЕПТЕРІ
Тағам құрамында қажетті витаминдердің болмауы
алиментарлық бірінші реттік гиповитаминоз деп
аталады..Ал, ас қорыту жүйесінің қызметінің
бұзылуы кезінде немесе тағам құрамындағы
майлардың болмауында байқалған авитаминоз
ішек қуысында немесе гиповитаминоз екінші реттік
деп саналады.
В6 ВИТАМИНІНІҢ ЖЕТІСПЕУШІЛІГІ ЖАС
БАЛАЛАРДЫҢ БОЙЫНЫҢ ӨСУІН ТЕЖЕП, ҚАН АЗДЫҒЫ
МЕН СЕЗІМІНЕ ТЕЗ ҚОЗҒЫШТЫҒЫН ТУДЫРАДЫ, АЛ
ЕКІҚАБАТ ӘЙЕЛДЕРДІҢ БЕТІНДЕ ҚАРА ДАҚ ПАЙДА
БОЛАДЫ. В6 ВИТАМИНІ МАЛ ЕТІНДЕ, БАЛЫҚТА,
СҮТТЕ, ІРІ ҚАРА МАЛДЫҢ БАУЫРЫНДА,
АШЫТҚЫЛАРДА ЖӘНЕ КӨПТЕГЕН ӨСІМДІК
ӨНІМДЕРІНЕ БАР.
ГИПОВИТАМИНОЗ
Гиповитаминоз- организмге витаминнің аз мөлшерде болуы
немесе жетіспеуі салдарынан пайда болатын паталогиялық күй.
ТИАМИН ЖЕТІСПЕУШІЛІГІ (БЕРИ-БЕРИ
АУРУЫ)

Ересек адам күніне 1,4-2,4 мг B1 витаминін тұтыну қажет.
В1 витаминінің жеткіліксіздігінің негізгі белгісі –
полиневрит, яғни шеткі жүйке жүйесінде дегенеративті
өзгерістердің байқалуы. Алдымен жүйке бағанында
ауырсыну, содан кейін терінің сезімталдығы жойылып,
паралич (бери-бери) пайда болады. Аурудың екінші белгісі –
жүрек ырғағының бұзылуы және жүрек аймағында
ауырсынумен байқалатын жүрек қызметінің бұзылуы.
Сонымен қатар В1 витаминінің жеткіліксіздігі кезінде ас
қорыту жүйесінің секреторлық және моторлық бұзылыстары,
асқазан сөлі қышқылдылығының төмендеуі, тәбеттің
жойылуы, ішек атониясы байқалады.
ТИАМИН ЖЕТІСПЕУШІЛІГІ (БЕРИ-БЕРИ
АУРУЫ)
В2 ВИТАМИНІНІҢ ЖЕТКІЛІКСІЗДІГІ
В2 витаминінің жеткіліксіздігінің клиникалық
көріністері: жас организмнің өсуінің тежелуі, ауыз
қуысының кілегей қабатының қабынуы, еріннің
айналасында ұзақ уақыт жазылмайтын сызаттардың
пайда болуы. В2 витаминінің авитаминозы кезінде
көздің шырышты қабығының қабынуы:
конъюктивиттер (қарық), көздің қасаң қабығының
тамырлануы (васкуляризациясы), катаракта, сонымен
қатар бұлшық ет пен жүрек бұлшық етінің әлсіздігі
байқалады.
РР/В3 ВИТАМИНІ (НИКОТИН ҚЫШҚЫЛЫ,
НИКОТИНАМИД) ЖЕТІМСІЗДІГІ
РР витамині жеткіліксіздігі «пеллагра» ауруына
әкеледі. Бұл ауруға 3 белгі тән: дерматит, диарея,
деменция («3Д» ауруы). Пеллагра кезінде күн
сәулесінен қорғанбаған терінің симметриялы
аймақтарында дерматит, ас қорыту жолдарының
бұзылысы (диарея) және ауыз бен тілдің кілегейлі
қабықтарының қабынған түрдегі зақымдануы
байқалады. Пеллаграның ауыр көріністерінде
орталық жүйке жүйесінде бұзылыстар (деменция) –
есінен айрылу, галлюцинация және сандырақ
байқалады.
ПЕЛЛАГРА АУРУЫ
ГИПОВИТАМИНОЗ В6
Күнделікті тұтыну мөлшері тәулігіне - 1,5 -2,8 мг.
Балаларда В6 витаминінің жетіспеушілігі орталық жүйке

жүйесінде қозудың артуымен, шеткі жүйке жүйесінде
тырысып қалумен сипатталады, бұл тежеу медиаторы ГАМҚ
жеткіліксіз түзілуімен байланысты.
Ересектерде В6 гиповитаминозының белгілері
туберкулезды ұзақ уақыт бойы изониазид препаратымен
(В6 витаминінің антивитамині) емдегенде байқалады. Бұл
жағдайда жүйке жүйесінің зақымдануы (полиневриттер),
дерматиттер, стоматиттер және глоссит дамиды.
Клиникалық бақылаудың мәліметтері бойынша пиридоксаль
тапшылығы миокард инфарктына әкелуі мүмкін.
ФОЛЬ ҚЫШҚЫЛЫ (В9/ВС ВИТАМИНІ)
ЖЕТІМСІЗДІГІ
Фоль қышқылының авитаминозына тән
белгілер – қан жасалуының бұзылуы және
осымен байланыстықаназдықтың әр түрлі
түрлері (мегалобласттық, макроцитарлық
анемия), лейкопения дамиды, бой өсуі
тежеледі. Вс гиповитаминозы кезінде
эпителийдің регенерациясы тежеледі, бұл
үнемі бөлінетін кілегей қабықтарының
жасушаларындағы ДНҚ синтезіне керек
пуриндер мен пиримидиндердің
жеткіліксіздігіне байланысты, әсіресе ас
қорыту жолдарының бұзылыстары
байқалады.
В12 ВИТАМИНІ (КОБАЛАМИН,
АНТИАНЕМИЯЛЫҚ ВИТАМИН) ЖЕТІМСІЗДІГІ
Гиповитаминозының негізгі белгісі: моноцитарлық
(мегалобласттық) анемия. Бұл аурудың негізгі
белгілері: қанда үлкен эритроциттердің болуы,
эритроциттер санының азаюы, гемоглобин
концентрациясының төмендеуі. Қан
жасушаларының бұзылуы ең алдымен қан жасау
жүйесінің тез бөлінетін жасушаларындағы нуклеин
қышқылдарының алмасуының, соның ішінде ДНҚ
синтезінің бұзылуымен байланысты. В12 витаминінің
авитаминозына жүйке жүйесіндегі бұзылыстар тән,
бұл тақ санды көміртек атомы бар май қышқылдары
ыдыраған кезде жиналған метилмалонил
қышқылының улылығымен, тармақталған амин
қышқылы жиналуымен түсіндіруге болады.
С ВИТАМИНІ (АСКОРБИН ҚЫШҚЫЛЫ)
ЖЕТІМСІЗДІГІ
С витамині жетіспегенде тез шаршау, асқа
тәбеттің төмендеуі, жұқпалы ауруға
төзімділіктің төмендеуі, теріде көгерген
(қанталау) аймақтар пайда болады. Қызыл
иек қанауы – C витаминінің
гиповитаминозының асқынған белгісі, С
витаминінің мүлдем болмауы цинга (скорбут)
ауруына шалдықтырады. Цинганың негізгі
симптомы капиллярлардың өткізгіштігінің
бұзылуы бұл коллагендегі пролин және
лизиннің гидроксилденуінің жеткіліксіздігі
мен хондроитинсульфаттың синтезінің
бұзылуына байланысты.
ЦИНГА
D витаминінің жетіспеушілігі (Рахит)
Д витаминінің авитаминозы балаларда рахит
ауруына шалдықтырады. Бұл кальцийдің
жетіспеушілігінен жүзеге асады. Ең алдымен
остеогенез бұзылады: аяқ-қол сүйектерінің
(остеомаляция – сүйектің жұмсаруы нәтижесінде
қисаюы), бассүйектің (баланың еңбегінің бітпеуі)
және кеуде сүйегінің деформациясы, тіс жарудың
кешеуілдеуі байқалады. Бұлшық еттің
гипотониясы (іш ұлғаюы) дамиды, жүйке-бұлшық
еттік қозу (сәби басын көп қозғалтатындықтан,
желке тұсындағы шашы түсіп қалады) күшейеді,
сіреспе пайда болуы мүмкін.
Ересектерде кальцийдің жетіспеуі кариес және
остеомаляцияға, ал қарт кісілерде остеопороз
(остеосинтездің бұзылуына байланысты сүйек
тінінің тығыздығының төмендеуі) байқалады.
Сүйектің бейорганикалық матриксінің бұзылуы Д
витаминінің тапшылығы сүйек тінінен кальцийдің
шайылуының күшеюімен және бүйрек
каналдарында кальций реабсорбциясының
бұзылуымен түсіндіріледі.
А витаминінің жетіспеушілігі
oА витаминінің жетіспеушілігінің клиникалық
көріністері: кешқұрым көрудің бұзылуы
(гемералопия немесе ақшам соқырлық), қараңғыға
бейімделіктің күрт төмендеуі. А витаминінің
авитаминозына көз алмасының зақымдануы –
ксерофтальмия, яғни көз жиегі эпителий
қабатының қатпарланып, эпителийдің мүйізденуіне
байланысты көздің жас шығатын жолдарын жауып,
жас бөлінуіне кедергі болады. Бұл өз кезегінде
конъюктивиттің, көздің қасаң қабығының ісінуі,
кебуі және жұмсаруы, яғни кератомаляцияға
әкеледі. Егер дұрыс ем қолданбаса, адам соқыр
болып қалуы да мүмкін.
ГИПЕРВИТАМИНОЗ
Витаминдер организмге көп мөлшерде түссе
организм патологиялық жағдайда болады.Бұл
жағдай гипервитаминоз деп аталады.
Гипервитаминоз көбінесе майда еритін
витаминдерге тән. Себебі, олардың артығы зәрмен
керекті мөлшерімен сыртқа
шығарылады.Витаминдердің биологиялық
активтілігін төмендететін немесе толық жоятын
заттар антивитаминдер деп аталады.
ГИПЕРВИТАМИНОЗ D
Д витаминін шамадан тыс қолдану сүйектің
деминералдануына, олардың сынғыштығына
әкеледі. Қандағы кальций мөлшері артады. Бұл
жұмсақ тіндердің, әсіресе бүйректің
кальцийленуіне (бүйректе тастың пайда болуына,
бүйрек қызметінің жеткіліксіздігіне) әкеледі.
Сонымен қатар өкпе, жүрек, қан тамырларының
қабырғаларында артық мөлшерде жиналуы
байқалады.
ГИПЕРВИТАМИНОЗ D
ГИПЕРВИТАМИНОЗ А
А витаминінің гипервитаминозы витаминді
және балық майын шамадан тыс
қолданғанда байқалуы мүмкін. А
витаминінің гипервитаминозының
симптомдары: көздің қасаң қабығының
қабынуы, гиперкератоз, тәбеттің
жойылуы, жүрек айну (құсу), іш өту,
бастың ауыруы, буындардың ауыруы,
бауырдың үлкеюі, организмнің
титықтауы.
ҚОРЫТЫНДЫ
Қорыта келе, витаминдер адам ағзасы үшін маңызды орын
алады.Ағзаның дұрыс өсіп дамуы үшін, әр түрлі аурулардың
алдын алу үшін күнделікті тағамдық рационымызда ағзаға
жеткілікті мөлшерде болатындай витаминдер болуы қажет.Біз
денсаулығымыз жайында көбірек ойлауымыз керек. Рухани
тәрбиенің орны бөлек. Ал денсаулығына тікелей әсер ететін
жәй – дұрыс тамақтануы, жеміс-жидекке үйір болуы, дәріге
емес, дәруменге, яғни, витаминдерге, онда да жасандысына
емес, табиғиларына жақын жүруі.
Пайдаланған әдебиеттер:

•Е.С.Северин А.Ж.Сейтембетова БИОХИМИЯ
•З.С.Сеитов БИОХИМИЯ
•Сейтембетов Т.С.,Төлеуов Б.И.,Сейтембетова А.Ж.
•БИОЛОГИЯЛЫҚ ХИМИЯ
Рефератты бағалау критерийлері (бағалау парағы)

Орындау критерийі 0-0,1 0,2-0,3 0,4-0,5
Рефератты рәсімдеу
Рефераттың жоспары
Иллюстративті материал
Өзектілігі
Мазмұны
Қорытынды/ұсыныстар
Әдебиеттер
СӨЖ кестесіне сай тапсырылуы
Қорытынды

0-0,1 критерий орындалмаған
0,2-0,3 критерий ескертулер мен орындалған
0,4-0,5 критерий орындалған

Ұқсас жұмыстар

Заттар алмасуына кіріспе.Витаминдердің биохимиясы.Дәрументәрізді заттар.Алиментарлы және екіншілік авитаминоздар мен гиповитаминоздар.Гипервитаминоздар

МАЙДАН АШЫҒУ

Филлохинон тапшылығы

Адам тағамының құрамы

Тағамдық заттардың қызметі

Қоректік заттар қатабализмінің жалпы жолдары

Органикалық және минералды компаненттер

Балалардағы гиповитаминоз

Витамин тәрізді заттар. Алиментарлы, екіншілік авитаминоз жане гиповитаминоздар. Гипервитаминоздар

Гипотрофияның III - дәрежесі

Пәндер