Сананың философиялық тұжырымдамасы мен адам психикасының ерекшеліктері

Марат Оспанов атындағы БҚММУ

Факультет: Жалпы медицина

Кафедра: Психология және педагогика

Студенттің өзіндік жұмысы

Тақырыбы: Сананың философиялық тұжырымдамасы

Орындаған: Ыбыраева Н. Ядгарова К.

Группа: 112“А”

Тексерген: Ертукешова Г.

Ақтөбе 2011 жыл

Жоспары:

1. Жануарлар мен адам психикасындағы айырмашылықтар.

2. Еңбек және саналы іс-әрекет.

3. Тіл және адам санасы.

4. Сана және бейсана.

5. Өзіндік сана.

Жануар мен адам психикасын-дағы айырмашылықтар

Жануарлар әрекет-қылығы-ның адам іс-әрекетінің биоло-гиялық, табиғи сипатымен ажыратылады.

Жануарлар үшін қоршаған ортаның барша заттары инс-тинктік аймағында танылады.

Тіршіліктің дамуы коршаған болмыс, дуниені бейнелеуді қамтамасыз етуге арналған жа-нуарлардың тән құрылымын пайда етіп, сол қызметке қажетті ағзаларды жікке салды.

Тіршілік жағдайының өзгермелілігіне жауап бере отырып жануардың дене құ-рылысы мен әрекеті де өзгеріске ұшырады.

Адамның саналы әрекетінің үш айрықша белгісі бар. Олар:

1. Адам кейбір жағдайларда биоло-гиялық қажеттікке бой ұсынбай, оған қарсы шығады.

2. Адам нақты көрнекіліктен абс-тракттық бейнелеуге өтіп объек-тілердің заңдылықтарын тануға ұмтылады.

3. Адам иелігіндегі әрекет-қылық тәсілдері оның өз тәжірибесінің өнімі емес, өткен әулеттің тарихи-қоғамдық іс-әрекетін игеруден басталады.

Адамның саналы әрекетін қалыптыстыратын шарттар:

1. Тіршіліктің әлеумет-тік-тарихи сипаты.

2. Өмірдің қоғамдық ең-бекпен байланысы.

3. Еңбек құралдарын да-йындап, пайдалана білу.

4. Тілдік қатынастың пайда болуы

Сана - адамның барша психикалық қызметіне ортақ қасиетті бейнелеудің ерекше формасы.

Өзіндік сана - сезім - сананың өзіңді білу мен өзіне қатынастың бірлігі ретінде көрінетін бір түрі. Өзіндік сана - сезім сыртқы ортаны және өзіңді өзің танудың бейнеленуінен біртін-деп қалыптасады.

Адамның жануарлардан айырмашылығы - ол өзін танитын және білетін, өзін түзетіп және жетіл-діріп отыруға қабілетті тіршілік иесі.

Сана құрылымында төрт негізгі сипат байқалады:

1. Сана қоршаған дүние жөніндегі білімдердің жи-ынтығы, құрамына барша танымдық процестер енеді: түйсік, қабылдау, ес, ойлау, қиял.

2. Санада субъекті мен объектінің айырмашылықта-ры бар. Адам психика әрекетінің бағытын бұруға қабілетті.

3. Мақсат болжастыру әрекетін қамтамасыз ете алады.

4. Адам санасы міндетті түрде өз ішіне күрделі объектив, ең алдымен адам қатысқан қоғамдық қа-тынастарды бейнелейтін сезімдер жүйесін қамти-ды.

«Баланың өзін - өзі аңғаруынан кейін, есейген соң өз санасының актілеріне сын көзбен қарауға, яғни өзінің бүкіл ішкі дүниесін сырттан келіп қосы-латын барша құбылыстардан бөліп қарауға, оны талдауға және сыртқы-мен салыстыруға, бір сөзбен айтқан-да, өз санасының актін зерттеуге мүмкіндік беретін өзіндік сана - се-зім туады» - деп, И. М. Сеченев дәріп-теген.