Цитокиндердің әсерлері

Презентация қосу

ЦИТОКИНДЕРДІҢ
АНЫҚТАМАСЫ,НЕГІЗГІ
СИПАТТАМАЛАРЫ.ИММУНДЫҚ
ЖАУАПТЫҢ ДАМУЫ МЕН РЕТТЕЛУІНДЕ
ЦИТОКИНДЕРДІҢ РӨЛІ
Орындаған: Нурсейтова Роза, 303
Факултет: Стоматология

Тексерген: Мусабаева Сара Жакашевна
ЖОСПАРЫ:
1. Цитокиндер туралы түсінік.
2. Цитокиндер жіктелісі.
3. Цитокиндердің клиникада
қолданылуы.
Цитокиндер-бұл гармон тарізді
белоктармен пептидтерге
жатады.Цитокиндер секреті және
синтезі иммунды жүйе
клеткаларында жүзеге асады.
Қызметі мен құрылымына
байланысты үш топтың цитокиндерін
ажыратамыз.
Цитокиндер қан клеткаларының
өсуін және дифференцировкасын
қадағалайды.
Спецификалық емес қорғаныс
реакциясына қатысады.
Иммунды жүйенің бірқалыпты
дамуына және иммунды жүйенің ішкі
ЦИТОКИНДЕР - ИММУНДЫҚ
ЖҮЙЕНІҢ ЖАСУШАЛАРЫНЫҢ
ӘРЕКЕТТЕСУІНІҢ
ГУМОРАЛЬДЫҚ
ҚҰРАСТЫРУШЫСЫ.
Цитокиндер –
интерлейкиндерді,лимфакиндер
ді,
монокиндерді,хемокиндерді,инт
ерферондарды іске қосады.
Цитоеиндер құрылысы жағынан
гармондарға өте құсас.
Гармондардан айырмашылығы
цитокиндер бағана клеткасының
көп бөлігін реттеп отырады.
Цитокиндер- түрлі антигендерге
қарсы иммундық жауапта және
арнайы емес қорғаныста орын
алатын иммундық жүйенің
жасушаларының арасындағы
кең және күрделі ара-
қатынастарды қамтамасыз
ететін, иммундық жүйенің
белсенді жасушаларының
нәруызды немесе полипептидті
өнімдері болып табылатын
медиаторлар.
Цитокиндердің
әсерлері

Эндокринді Паракринді Аутокринді
/айналымдағы /бір жасушадан /жасушаның өзі
қанға/ басқа жасушаға/ өзіне/
Цитокиндер Иммундық
маңызы жауапқа

Ағзаның
жүйелік
Қан түзуге
серпіністерін
қамтамасыз етеді

Қабынуға
ЦИТОКИНДЕРДІ ӨНДІРЕТІН ЖАСУШАЛАРДЫҢ НЕГІЗГІ ТҮРЛЕРІ
Өндіруші Цитокиндердің Өндірілу Өндірілетін
жасушалар қоздырғыштары кинетикасы цитокиндер

Стромалық Тікелей түйісу, Бір сағаттың ішінде ГМ-КСФ, Г-КСФ, М-
бактериалдық мРНК түзіледі, 6-14 КСФ, IFN-B, ИЛ-6,
жасушалар сағаттан кейін
өнімдер ИЛ-7, ИЛ-8
секрецияның ең
жоғары деңгейі

Моноциттер Бактериялар және Бір сағаттың ішінде ИЛ-1, ИЛ-10, ГМ-
олардың өнімдері, мРНК түзіледі, 6-14 КСФ, Г-КСФ, М-
/макрофагтар/ сағаттан кейін
полиэлектролит КСФ, хемокиндер
секрецияның ең
эфирлер жоғары деңгейі

Т-хелперлер 1 Антиген /митогенді 5-8 сағаттан кейін ИЛ-2, ИЛ-3, ГМ-
ТКР-СД3/ мРНК түзіледі, 10-48 КСФ, МТФ,
СД28+ИЛ-12 сағаттан кейінгі хемокиндер
цитокиндердің
арқылы секрециясының ең
байланыстыру жоғары деңгейі

Т-хелперлер 2 Антиген /митогенді 5-8 сағаттан кейін ИЛ-3, 4, 5, 6, 9, 10,
+ИЛ-4/ арқылы мРНК түзіледі, 24-48 13, ГМ-КСФ,
байланыстыру сағаттан кейін хемокиндер
цитокиндердің
секрециясының ең
жоғары деңгейі
ЦИТОКИНДЕРДІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Бір цитокин жасушалардың
бірнеше түрімен өндіріле алады;
Бір жасуша бірнеше цитокиндерді
өндіреді;
Бір цитокин бірнеше түрлі
жасушаларға әсер ете алады;
Әртүрлі цитокиндер белгілі бір
жасушаның белгілі бір қызметін
шақырады;
ЦИТОКИНДЕРДІҢ
ЖІКТЕЛІСТЕРІНЕ ТҮСІНІК.
ИНТЕРЛЕЙКИНДЕР
ИНТЕРЛЕЙКИН-1 1972 ж төменгі
концентрациядағы митогендермен
әсерлесіп тимоциттердің көбейін қоздыруға
қабілетті фактор ретінде табылған. ИЛ-1дің
негізгі өндірушілері- моноциттер мен
макрофагтар. ИЛ-1дің биологиялық
эффектілері: иммунологиялық, қабынулық,
қан түзулік және жүйе аралық.
ИНТЕРЛЕЙКИН-2 1976 ж Т-жасушалардың
өсу факторы ретінде табылған. СД4
лимфоциттердің ішінде 90%, ал СД8
жасушаларының 10% ИЛ-2 өндіреді. Т-
лимфоциттерге көрсететін басты әсері-
митогендік әсер, яғни лимфоциттердің
көбеюін және пісіп жетілуін қамтамасыз
ИНТЕРЛЕЙКИН-3 1981 ж Т- жасушаларды
пісіп жеткізу факторы ретінде
бейнеленген. Кейінірек ол гемопоэздің
бастапқы сатыларын қоздыратын фактор
екендігі дәлелденді. ИЛ-3тің өндіруші
жасушалары- арнаулы антигендермен
белсендірілген Тх1 мен Тх2. ИЛ-3-
гемопоэздың бастапқы сатыларына әсер
ететін, оны жедел реттейтін белсендірілген
Т- лимфоциттің өнімі. Ол мес
жасушаларының дамуына қатысады және
NK- жасушаларының қалыптасуын
тежейді.
ИНТЕРЛЕЙКИН-4 1981 ж В- лимфоциттерді
белсендіру факторы ретінде ретінде
бейнеленген. ИЛ-4ті Тх2- лер өндіреді.
Макрофагтардың қызметін басып,
Ісік некроздаушы факторлар.

1975 ж M. bovisпен қоздырылған және
ЛПС егілген тышқандардың қан
сарысуында гуморалдық факторлардың
жинағы табылды. Бұл фактор егілген
ісіктің ыдырауын шақырып ЛПС егілген
орында геморрагиялық некрозды
дамытады. Осы әсерге жауапты цитокин
ісік некроздаушы фактор деп аталады.
Нысана жасушалары мен биологиялық
эффектілер бойынша ІНФ-ға ИЛ-1 мен
ИЛ-6 жақын. ІНФ макрофагтарға, Т-, В-
және NK- жасушаларына, қан түзуге,
мес, шеміршектің, сүйек жасушаларына
Колониябелсендіруші факторлар.

Бұл цитокиндердің аталуы себебі- олар
дақылда сүйек кемігінің бағаналы
жасушаларынан қан жасушаларының
белгілі түрінің колонияларының өсіп өнуін
шақыра алады. Гемопоэтиндер иммцндық
жауап және арнайы емес қабыну кезіндегі
жергілікті қабыну реакцияларында қанның
жетілген жасушаларының сақталуы мен
қызмет етуіне әсер келтіреді. Бұл топқа
миелоидтық және моноцитарлық
тізбектердің колонияларының қалыптасуын
сүйемелдейтін 3 фактор кіреді: ГМ-КСФ, Г-
КСФ, М-КСФ.
ҚАН ТҮЗУ ҮРДІСТЕРІНІҢ ЦИТОКИНДЕРМЕН
РЕТТЕЛУІНІҢ ҚАҒИДАЛАРЫ:
Жасушалардың жетілу сатылары
кофакторлардың реттелуімен өтеді.
Қан түзу жасушаларының пісіп жетілу кезінде
басты факторлар келесі кезекпен ауысып
тұрады: ИЛ-3 және бағаналы жасушалардың
әсері, ГМ-КСФ әсері және ИЛ-7 әсері.
Арнайы цитокиндер белсендірілген
жасушалардың лайықты тізбектеріне әсер
етеді.
Цитокиндердің қан түзу жасушаларына
көрсететін әсері олардың апоптоз
бағдарламасын тежеу арқылы сақталып
қалуын демеуде және жасушалардың көбеюін
қамтамасыз етуде.
Цитокиндер қабыну серпілісінің
дамуында аса маңызды.
Бұл серпілістің басталып кетуі,
көбінесе, макрофагтар және басқа
жергілікті жасушалық элементтер мен
эндотелий жасушаларының
цитокиндерді өндіруімен байланысты.
Жергілікті қабыну үрдісінің ары қарай
дамуы қаннан лейкоциттердің
ауысуына, олардың активациясына
және цитокиндерді өндіруіне
байланысты. Цитокиндер қабыну
кезіндегі тіндік үрдістердің үшеуінің де-
экссудация, альтерация және
пролиферация медиаторлары болып
қызмет етеді.
ИММУНДЫ ЖҮЙЕНІҢ ЖАСУШАЛАРЫНЫҢ ӨНІМІ
БОЛҒАНДЫҚТАН, ЦИТОКИНДЕРДІҢ ИММУНДЫ
ЖАУАПТА ЗОР МАҢЫЗЫ БАР:
Т- лимфоциттерге антигенді
презентациялайтын МНС молекулаларының
экспрессиясын жоғарылатып, антигенді
танып алуға көмектеседі.
Цитокиндер жасушааралық
арақатынастарға жауапты адгезия
молекулаларының иммунды
жасушалардың бетіне экспрессиялануына
себепкер болады.
Кейбір цитокиндер иммунокомпонентті
жасушалардың миграциясына әсер
келтіреді.
Цитокиндер лимфоциттердің активациясы
мен кейінгі пролиферациясында кофактор
ретінде қызмет етеді.
Цитокиндер цитотоксикалық
жасушалардың пісіп жетілуін негіздейді.
Цитокиндерді клиникада қолдануы
Цитокиндік және антицитокиндік терапия
онкологиялық, аутоиммундық, аллергиялық
және жұқпалы аурулардың ем шарасы
ретінде және трансплантация кезінде
қолданылады.
Цитокиндер препараттары мүшелер мен
тіндердің трансплантациясы кезінде де
қолданыла алады. Бұл салада ИЛ-1, ИЛ-2
рецепторларымен байланысу қабілеті бар,
бірақ оның биологиялық белсенділінен
ажыратылған мутанттық аалогтары
қолданылады.
Қазіргі таңда цитокиндік терапияның ең
дамыған тәжірибесі рак иммунотерапиясы
саласында жинақталған. Ісік жасушалары
ЦИТОКИНДЕРМЕН ЕМДЕУ ӘДІСІ ТЕК ҚАНА ЖҮЙЕ КӨЛЕМІНДЕ ЕМЕС, ЖЕРГІЛІКТІ ТҮРДЕ ДЕ ҚОЛДАНЫЛАДЫ /ТІНДЕРДІҢ ЭКЗОГЕНДІК ЗАҚЫМДАЛУЫНДА: ЖАРАҚАТТАНУ, КҮЮ, ТРОФИКАЛЫҚ ОЙЫҚ ЖАРАЛАР, НЕКРОЗДАР, ЖОҒАРЫ ҚАУІПТІ ТОПТАРҒА ЖАТАТЫНДАРДЫҢ ЖАРАЛАРЫНЫҢ БІТУІ НАШАРЛАҒАНДА, АУЫЗ
ҚУЫСЫНЫҢ, АСҚОРЫТУ ЖОЛДАРЫНЫҢ, ЖОҒАРЫ ТЫНЫС АЛУ ЖОЛДАРЫНЫҢ, НЕСЕП ЖЫНЫСТЫҚ АҒЗАЛАРДЫҢ ШЫРЫШТЫ ҚАБАТТАРЫНЫҢ, СҮЙЕКТІҢ, ТЕРІНІҢ ҚАБЫНУ АУРУЛАРЫ КЕЗІНДЕ/.
ЦИТОКИНДІК ТЕРАПИЯ ҚОЛДАНУ ШЕКТЕЛУІ

Қысқа мерзімде Көп қайтара
элиминациялануы инъекция кезінде
Жоғары асқынудың пайда
жергілікті болуы
концентрацияны Түререкшелігі
қалыптастыруын Әсерлері
ың қиын болуы цитокиннің
Терапевтикалық мөлшеріне
концентрацияны тұрақты болмауы
сақтау үшін жиі Цитокиндік
инъекциялардың терапияның ағзаға
қажеттігі әсерінің
Әсерлердің бақылауының
плейотроптығы қиын болуы
Нәтижелерінің
болжамсыз болуы
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ТІЗІМІ:

1.Ісікке қарсы иммунитет.Алматы 2004
2.Калиакбарова Г.Т.,Кожанова
С.В.,Шортанбаев А.А:
3.Личиницер М.Р.,Степанова Е.В. Новые
противоопухолевые препараты на основе
моноклональных антител.
4.Ярилин А.А. Основы иммунологии:Учебник
для студентов мед.вузов
ШОРТАНБАЕВА Ә.Ә.,КОЖАНОВА С.В.

“ЖАЛПЫ ИММУНОЛОГИЯ” АЛМАТЫ
2008Ж

Ұқсас жұмыстар

Цитокиндер

Қабыну процесстерінің биохимиясы

Сепсис патофизиологиясы

Короновирустық инфекция

Шеткі қан тамырларының бұзылыстары

Пәндер