HLA жүйесінің құрылымы, аллельдік әртүрлілігі және клиникалық ассоциациялары: B27 және бронх демікпесі

Негізгі гистосәйкестік комплекс барлық сүт қоректілерде және құстарда табылған. Тышқандарда бұл комплекс H2 антигендер, адамдарда HLA жүйесі кіреді. 1958 жылы шеткері қанның лейкоциттерінде осы антигендерді бірінші ашқан француз ғалымы Ж. Доссе.

HLA жүйесі адамның 6 хромосомасының қысқа иығында орналасқан және оған 5 локус кіреді: A, B, C, D, DR. Хромосоманың центромерасынан бастап локустар орналасуы: D(DP, DQ), DR, B, C, A. Әр локусқа гендердің өте көп аллельдік варианттары кіреді, оларды арнайылықтары деп атайды және арабша цифрлармен белгілейді.

Дүние жүзілік ДСҰ мәліметтері бойынша, көптеген аурулар кезіндегі HLA антигендерінің арасында байланысы бар, олар: ревматоидты, эндокринді, тері, гематологиялық, аллергиялық, неврологиялық, инфекциялық аурулар, қатерлі ісіктер және т. б. HLA антигендерінің таралуы географиялық, этникалық, расалық т. б. Факторларға байланысты болады .

Ең маңызды корреляция ол HLA В27 антигеннің анкилозды спондилоартритпен /Бахтерев ауруы/ байланысы. Бұл антигеннің жоғары болуы барлық этникалық топтарға тән болып шыққан. Көптеген зерттеушілердің айтуы бойынша, бұл антиген анкилозды спондилоартритпен ауыратын науқастардың 67-94% кездеседі.

Қорытынды;

HLA В27 ревматоидты артрит, сакроилеит, атипиялық қабыну артритінде, артропатия кезінде де кездеседі. Аурудың “шартты қауіп қатер” деген түсінік медицинаға HLA антигендерінің ауруға бейімділігімен немесе тұрақтылығымен ассоциациялық деңгейін белгілеу үшін енгізілген. Соңғы жылдары, генотиптеуге өтудің нәтижесінде, DR4 нәруыздарды кодтаушы әртүрлі аллельдер өздерінің қарама қарсы көрінісімен көрінеді:аллельдің бір бөлігі ауру дамуының ассоциациясының жоғары дәрежесін игереді, ал басқасы болса протективті болады. Нәтижесінде бейімделу аллельдермен ассоциацияланған салыстырмалы қауіпті 7ге дейін өсті.

HLA антигендерімен бронх демікпе арасындағы байланысқа арналған зерттеулер өте көп. Кейбір авторларының айтуы бойынша HLA А3 антигендерінің кездесу жиілігі жоғары, ал жас кезінде пайда болатын демікпеде HLA B35 жиілігі төмен болған. Сонымен қатар, бронх демікпесімен ауыратын адамдарда HLA-A9, B5, B40 антигендерінің жиілігі жоғары екені анықталды