Кәсіптік іріктеу

Презентация қосу

Кәсіптік іріктеу. Принциптер мен критерийлер
Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік
медицина университеті
Факультет: Стоматология
Дисциплина: Еңбекті қорғау

Студенттің өзіндік
жұмысы
Тақырыбы: Кәсіптік іріктеу. Принциптер мен
критерийлер

Орындаған: Нурсейтова Роза
Тексерген: Куспангалиева Г.С.
Тобы: 303

Ақтөбе – 2017
Жоспары:
І.Кіріспе
Кәсіптік іріктеуге сипаттама
ІІ.Негізгі бөлім
1.Кәсіптік іріктеу критерийлері
2.Кәсіптік іріктеу принциптері
ІІІ. Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Кәсіптік іріктеу дегеніміз – қоғамға
қажет, пайдалы, тапшы болған
мамандықтарды көбейту мен саны жыл
сайын арта түсетін мамандықтардың
арасындағы тепе-теңдікті сақтау
шараларына жасалған іріктеу болып
табылады. Педагогтардың,
психологтардың, дәрігерлердің және басқа
да қызметкерлердің қоғамның
қажеттілігіне қарай әрбір оқушының
қабілеттілігі мен бейімділігін ескере
отырып, кәсіптік қызығуы мен
қабілеттілігін қалыптастыруға және
Негізгі бөлім
Мамандық туралы жеткіліксіз білу — мамандық
таңдауда кездейсоқтыққа әкеліп соңтырады. Мамандық
таңдауда қателесу сайып келгенде, таңдаған мамандығын
жек көріп, жұмыс орнын жиі өзгертуге себепші болады.
Мектептегі кәсіптік бағдар беру жұмысының негізгі
міндеттері төмендегідей:
— оқушыларды көпшілік мамандықтар туралы түсінікпен
қаруландыру;
— кәсіптік қызығуы мен бейімділігін, қабілеттілігін
қалыптастыру және дамыту мақсатында оқушылардың
дара ерекшеліктерін зерттеу;
— мектеп бітірушілерге мамандық таңдауға көмектесу;
— оқушыларды белгілі мамандықтың түрін меңгеруге
бейімдеу.
Кәсіптік бағдар беру жүйесінің құрамды
бөліктеріне (компоненттерге), кәсіптік
ақпарат, кәсіптік ағарту жұмысы, кәсіптік
ақыл-кеңес және кәсіптік іріктеу
(профотбор), кәсіптік бейімделу жатады.
Кәсіптік ақпарат — орта мектептегі кәсіптік
бағдар берудің ең негізгі нысандарының бірі.
Кәсіптік ақпарат арқылы оқушылар әр түрлі
мамандықтардың маңызы мен мәні туралы
түсініктер алады. Мамандық бойынша адамға
қойылатын талаптармен таныстырылады.
Мамандықтың ерекшелігі, оның қоғамда
алатын орны туралы түсініктер беріледі.
Кәсіптік ақпарат өте қиын, жан-жақты жұмыс. Ол
әрбір экономикалық ауданның мамандарға қажеттілігі
мен оның даму келешегі ескеріле отырып жүргізіледі.
Кәсіптік ақпараттың мазмұны, ұйымдастыру мен әдістері
әр жас кезеңінде әр түрлі болады. Сондықтан да мектеп
оқушыларының жас ерекшеліктерін ескере отырып
жүргізу керек. Мәселен, бастауыш класта мамандық
таңдау емес, еңбекті сүю,құрметтеу бағытында жүргізілу
керек. 5-8 сыныптарда оқушылардың политехникалық
ой-өрісін кеңейту, оларды сол экоиомикалық ауданға
қажетті кең тараған мамандықтың түрлерімен
таныстыру керек. Ал 9-11 сыныптарда әрбір мамандықты
терең оқытуға көңіл бөлініп, белгілі бір кәсіпке
қызықтыру қабілеттілігін дамыту керек болып табылады.
Бұл кездегі оқушылармен жұмыстың негізгі түрлері-
факультативтер, техникалық үйірмелер, әр — түрлі
мамандық таңдауға бағытталған клубтар, т.б.
Кәсіптік ақпараттың өте көп тараған түрлерінің бірі —
өндіріске саяхат жасау, әр түрлі мамандық иелерімен
кездесу және кештер өткізу, жоғары сынып оқушылары мен
өндіріс ұжымдары және кәсіптік-техникалық мектептердің
оқушыларымен бірік-кен конференциялар, кәсіптік бағдар
беру университеттерін ұйымдастыру, т.б. болып табылады.
Мектептегі кәсіптік бағдар беру жұмысының ішінде
кәсіптік ақыл-кеңес ерекше орын алады. Негізгі мақсаты —
балалардың денсаулық, анатомиялық-физиологиялық және
әлеуметтік психологиялық жағдайын талдау негізінде
жоғары сынып оқушыларының назарына кәсіптік топтар мен
мамандықтарды ұсыну. Кәсіптік ақыл-кеңес жұмысына ата-
аналар құрамынан, шефтік мекемелер мен өндіріс
орындарынан қызметкер мамандар тартылады. Кей
жағдайда кәсіптік ақыл-кеңес жұмысы өндіріс
орындарында, кәсіптік техникалық училищелерде өндірістік
оқу цехтарында, кәсіптік бағдар беру кабинеттерінде
жүргізіледі.
Кәсіптік іріктеу — (профотбор) мамандықты
меңгеруге жарамдылығын арнаулы әдістеме арқылы
анықтауға бағытталған зерттеу процесі. Қоғамда
кәсіптік іріктеу белгілі бір мамандықтың түріне
зорлықпен жүргізілетін «бейімдеушілік» түрінде болса,
кәсіп-тік іріктеудің (профотбор) негізіне оның
гуманистік, тәрбиелік мәні, жастардың жаңа жағдайда
жұмысқа «үйренуі» жатады.
Кәсіптік бейімделу (профадаптация) жұмыс
орнында, тәжірибелік еңбек әрекетінде іске асады.
Кәсіптік бейімделу дегеніміз — мамандыққа жаңа
жағдайда бейімделу. Онда жастардың алғашқы
әсерлері, олардың еңбек әрекетінің мақсатын саналы
түсінуі мен сезінуі және мамандыққа қызығуын
қанағаттандыруының мөні ерекше. Кәсіптік
бейімделудің тиімділігі тек қана нақтылы еңбек
нәтижелерінен көрінбейді, ол сонымен қатар өндіріс
ұжымында, еңбекке жаңл араласқан жастармен
жүргізілетін жүйелі жұмыстың нәтижесінде іске асады.
А.С.Макаренко тәрбиенің осы сияқты кейбір күрделі
мәселелерін педагогикалық теорема деп атады. Мұндай
теорияның қатарында «үш күш одағы»- мектепті,
үйелменді, жұртшылықты жатқызуға болады. Мектеп
оқушыларға кәсіптік бағдар беру жұмысын
ұйымдастырушы және үйлестіруші орталық. Мектепте
кәсіптік бағдар беру жұмысын ұйымдастыратын-мұғалім,
сынып жетекшісі, еңбек сабағының оқытушысы,
сыныптан және мектептен тыс тәрбие жұмысын
ұйымдастырушы, яғни, бүкіл педагогикалық ұжым.
Сынып жетекшісі барлық бағдар беру жұмысын
басқарады. Оқушыларды белгілі мамандықты тыңдауға
даярлайды. Сынып жетекшісі кәсіптік бағдар беру
жүйесінің құрылымына сүйеніп, оқу-тәрбие жұмысы
жоспарында негізгі бағыттарды белгілейді. Мысалы:
кәсіптік ақпаратты ұйымдастыру, кәсіптік ақыл-кеңес
беруге көмектесу, мектеп бітірушілерді жұмысқа
орналастыру, т.б.
Қорытынды
Қорыта айтқанда, кәсіптік іріктеу
қоғамда тепе-теңдік болуы үшін
маңызды.Мамандықтар арасы тым көбейсе
оларға сұраныс азаяды, тым артып кетсе
сұраныс өседі.Осыны орташа шамада ұстап
тұру үшін кәсіптік іріктеуді білген, оны іс
жүзінде қолдана білген өте маңызды.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1.Еңбек гигиенасы. Н.Ф.Измерова,
В.Ф.Кириллова, 2008 ж.
2.Руководство по гигиене труда (под
ред.В.Ф.Кириллова) 2001 г.
3.Интернет ақпараттары

Презентацияны бағалау критерилері (бағалау парағы)

№ Орындау критериі 0-0,1 0,2-0,3 0,4-0,5
1 Презентацияны рәсімдеу
2 Презентацияның 4 компоненті
3 СӨЖ тақырыбына мақсаттың адекваттылығы

4 Мазмұны
5 Қорытынды / ұсыныстар
6 Әдебиеттер
7 Материалды игеруі және регламентті сақтау
8 СӨЖ кестесіне сай тапсырылу дер кезінде
тапсырылуы
Қорытынды

0-0,1 критерий орындалмаған
0,2-0,3 критерий ескертулермен
орындалған
0,4-0,5 критерий орындалған

Ұқсас жұмыстар

Басшылық, адамдарды және топтарды басқару

Кадрларды дайындау

Музыкалық-педагогикалық әрекет ізденістері

Мұғалімнің жеке тұлғасы-оның кәсіби қызметінің негізгі өзегі туралы ақпарат

Персоналды іріктеу

Кадрларды іріктеу және бағалау тәсілдері

Қызметкерлерді жинау және басқару

Қазақтың тәлім - тәрбиесі

Менеджменттің мәні, әдістері мен функциялары

Мемлекеттік стандарттар

Пәндер