Қазақстанның пайдалы қазбалары

Презентация қосу

НУО Казахстанско-Российский медицинский университет
Кафедра иностранных языков с курсами

Қазақстанның пайдалы қазбалары

Орындаған: Винокурова В 1курс
Қазақстанның кен ресурстары
• Қазақстан өзінің жер қойнауының байлығымен әйгілі. Бұл Жер
қыртысының геологиялық құрылысы мен даму ерекшеліктеріне
байланысты. Тау түзілу, магмалық жыныстардың енуі және метаморфизм
(өзгеріске ұшыраған), яғни эндогендік процестердің әртүрлілігі, солармен
байланысты тау жыныстарының құрылымында, минералдық және
химиялық құрылысында болған қандай да бір өзгерістер түрлі пайдалы
қазбаларды түзеді.

• Пайдалы қазбалар деп, қазіргі техниканың даму деңгейінде, табиғи
түрінде немесе өңделгеннен кейін шаруашылықта пайдалануға болатын
минералдар мен тау жыныстарын айтады. Әдетте, таулы аймақтарда
(қатпарлы және қатпарлы-жақпарлы аудандарда) және шөгінді
қабығынан айырылған платформаларда рудалы қазбалар кені көптеп
кездеседі.

• Ал шөгінді түріндегі пайдалы қазбаларды (мұнай, газ, көмір, уран және
т.б.) шөгінді қабығы бар платформаларда (жазықтарда) кездестіруге
болады.

• 1919—1923 жылдардың өзінде Қарағанды тас көмір алабының
өнеркәсіптік мүмкіндіктері анықталды. Содан бері Қазақстанда
геологиялық пайдалы кендер ашылып, жоспарлы зерттеу жұмыстары
жүйелі түрде жүргізіліп келеді.
Қазақстан минералдық ресурстарға өте бай.
Қазақстан дүние жүзінің 186 елінің ішінде :
• вольфрам,қорғасын,барий
• хромит, күміс және цинк
• марганец және молибден
• мыс
• уран
• алтын
• темір кені
• қалайы мен никель
• көмір мен табиғи газ
• мұнай
Қазір Қазақстан көмірсулардың қоры
бойынша дүние жүзіндегі ірі елдердің бірі
больш табылады. Мұнайдың барланған
қорының көлемі бойынша 12-орында, газ
бен газды конденсат — 15-ші, мұнай өндіру —
23 орында. Қазақстанның үлесіне барланған
мұнай қорының 2%-на дейін (Каспий
шельфін қоспағанда) келеді. 200-ден астам
мұнай мен кен орындарының өндірілетін
қоры 2,2 млрд. тонна, конденсат — шамамен
700 млн. тоннаны құрайды. Еліміздің
болжанып отырған мұнай ресурстары
шамамен 13 млрд. тонна.
Қазақстанда барланған тас көмір
және қоңыр көмірдің қоры 200 Қазақстанның жер қыртысы
млрд. тоннадан астам. Көмір мұнаймен табиғи газдарға бай.
бассейндеріне Қарағанды, Каспий маңы ойпаты, Каспий
Екібастүз, теңізінің жағалауын қоса
Майкөбен, Обаған, Жіліншік, алғанда мұнай қоры 7 млрд.
Теңіз-Қорғалжын, Шу, Іле , тонна. Қарашығанақ кен
Төменгі Іле және Орал-Каспий орнындағы табиғи газ қоры 1,3
жатады триллион куб метрді құрайды.

Темір кендерінің қоры 8 млрд. Алатау темір марганец
тоннадан астам. Оның 80% Торғай бассейнінде шамамен 500-
темір кен бассейнінде дей
орналасқан. кен орындары мен металл
Бассейннің ірі кен орындарына
іздері
Соколов Сарыбай, Қашар, Лисаков
және Аят кен орындары жатады. табылган. Бассейндегі темір
Металлургиялық процесте темір кендерінің қоры 500 млн.
кенінен басқа ванадий, алюминий тонна және марганецті
оксиді, фосфаттық шлактар кендер
алынады. — 80 млн. тоннаны құрайды.
Титан кендері Хромит кендері негізінен Ақтөбеде табылған.
Қостанайда, Көкшетауда, Кемпірсай массивінде шамамен 30 кен орындары
Ақмола мен Ақтөбе бар. Кендегі хром тотығының мөлшері 20-дан 60%
облыстарында барланған. ға дейін. Бұл кен орнына дүние жүзінде тең
Ұлытау, Оңтүстік Алтайда келетін кең орны жоқ. Хромит кенін өндіру
ойынша Қазақстан дүние жүзінде бірінші орынға
және Жезқазған
шықты.
облысындағы қоры
белгілі

Ванадий кендері Қаратау мен Жабағылтауда табылған.
Кендегітванадийдің мөлшері шамамен 1% және молибден 0,22 %.
Кеннің сапасы жоғары емес. Ванадий бар кендер Шыңғыс
тауларында, Бетпақдалада, Кіндіктаста, Теріскй Алатауы мен
Жезқазған аймағында кездеседі.
Кадмий Кенді Алтайда, Сарыарқа мен Қаратауда
таралған. Оның қоры қорғасынды-мырышты,
мысты кен орындарында орналасқан. Кадмийді
концентраттардан өндіреді.
Галий Амангелді және Торғай бокситінде,
Алтайдың полиметалл кендерінде кездеседі.
Индий Мырғалымсай, Текелі, Майқайыңның
полиметалл кендерінен алынады.
Рений Жезқазғанның мыс кендерінен табылған.
Талий Алтай кендерінен (Лениногорск,
Зыряноск, Ертіс маңы), Сарыарқа (Жайрем,
Ақжал, Ұзынжал, Қарағайлы), Жезқазған және
Қоңырат кен орындарынан алынады
• Полиметаллдар

• Полиметалл кенінде қорғасын, мырыш, мыс
қоспалары, алтын, күміс тағы басқа металдар
болады. Қорғасын мен мырыштың ең бай кен
орындары -Кенді Алатайдағы Риддер, Зырян және
басқа да жерлер. Мұндағы кендерде металл көп.
Полиметалл кен орын-дары Жоңғар Алатауындағы
Текелі және Қаратаудағы Ащысай мен Мырғалым
сайдабар. Соңғы жылдарда қор-ғасынның бай кен
орындары Орталық Қазақстанда (Қызылеспе,
Қасқайғыр және басқа жерлерде) барланды.
Ac тұзы 20 көл мен 2 кен орнында ндіріледі. Қазақстанда жылына 1 млн.
тоннаға жуық тұз өндіріледі. Ол Қазақстанның, Орта Азия
республикаларының және Батыс Сібірдің сұранысын толық қамтамасыз
етеді. Индердің тастұзы, Жамантұз және Тайқоңырдың тұздары сода
өнеркәсібінде қолданылады.

Синтетикалық каучук, кальций карбидін өндіру әктастың есебінен жүзеге
асырылады.

Жетіқара асбест кен орны Қазақстандағы ірі кен орындарына жатады.
Асбест талшығының қоры Хантау және Ешкіөлмес кен орындарында
бірнеше миллион тоннадан асады.

Каолин кен орындары Ақмолада, Қаражігіт, Қордай, Алексеевка, Елтай және
т.б. жерлерде. Олардың негізінде Алексеев каолин комбинаты жұмыс
істейді.

ЬІстыққа төзімді саз Амангелді, Арқалық, Май кен орындарында өндіріледі.

Кварциттер Ерейментау, Тектұрмас, Мұғалжар, Жаңа Осакаровск кен
орындарында өндіріледі.

Ұқсас жұмыстар

Тас көмір Калий тұзы

Сарыарқа туралы ақпарат

Пайдалы қазбалары

Қазақстанның жалпы көмір қоры

Қазақстан Республикасының пайдалы қазбалары

КЕНДІ ПАЙДАЛЫ ҚАЗБАЛАР

Аустралия материгінің пайдалы қазбалары

Сарыарқа

Жанатын пайдалы қазбалар

Қазақстанның негізгі пайдалы қазбалары

Пәндер