Аниондардың жіктелуі

Презентация қосу

ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕДИЦИНА АКАДЕМИЯСЫ
Химиялық пәндер кафедрасы

Презентация
Тақырыбы: Аниондардың жіктелуі

Орындаған: Аймахан Н.Ә.
Қабылдаған:
• Жоспар
І. Кіріспе
1. Аниондар
ІІ. Негізгі бөлім
1. Аниондардың жіктелуі
2. Тотықтыру – тотықсыздандыру
қасиеттеріне орай аниондардың бөлінуі
3. Бақылау сұрақтары
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер
• Анион – бір немесе бірнеше атомнан тұратын
теріс зарядты бөлшектер . Аниондар химиялық
реакцияларда катализатор рөлін
атқарады, электр өрісінде электр тогын оң
электродқа қарай тасымалдайды. Соңғы
құбылыс ерітінділердің электролизі кезінде де
байқалады. Аниондар геохимияда, технология
және тірі организмде болатын процестерде
үлкен маңыз атқарады. Анион — теріс
зарядталған, сондықтан электролиз
жағдайында оң зарядталған электрод не анод
төңірегінде шоғырланатын ион.
• Аниондар негізінен периодтық системадағы
4,5,6,7 топтық элементтерін түзеді. Яғни
бүл элементтерге: С,
N,O,F,CI,J,Si,S,P,Cr,Mn,As,V,Se т.б. жатады.
Жалпы және бейорганикалық химия
курсынан бүл элементтердің периодтық
системадағы түратын орнына, сыртқы
электрон қабатының орналасуына, атом
радиусын т.б. қасиеттеріне байланысты
түрлі аниондар түзетіндігі белгілі.
• Бір элементтің өзі бірнеше аниондар бере
алады. Мысалы, күкірт элементі сульфид (S2-),
сульфит(SO3 2-), сульфат (SO4 2-) аниондары
түрінде кездеседі. Аниондар жай және күрделі
аниондар болып бөлінеді. Мысалы, хлорид-
ионы (CI- ) - жай анионға, ал гипохлорид (CIO-
), перхлорат (CIO4 - ), хлорат (CIO3 - )
аниондары күрделі аниондарға жатады.
Барлық аниондар қышкылдардың немесе
түздардың қүрамына кіретіндіктен олардың
қасиеттері әртүрлі болады.
• Бір элементтің анионы белгілі жағдайдың
өзгеруіне байланысты басқа анионға немесе
қосылысқа айналуы мүмкін. Мысалы,
сульфит-ион концентрлі минералды
қышқылдардың ерітіндісіне тотығу-
тотықсыздану реакциясы нәтижесінде
күкірттің диоксидіне дейін
тотықсызданады.
• Кейбір аниондардың түрақтылғы
ерітіндінің ортасына (рН) байланысты
өзгереді. Мысалы, карбонаттарды
сілтілерде ерітсе, оның қүрамындағы (CO3
2-)-анионы өзгермей сол күйінде қалады, ал
қышқылдарда ерітсе, бүл анион қөміртегі
диоксиді (CO2) түрінде бөлініп шығады
CO3 2- + 2H+ = CO2 + H2O
• Аниондарды жіктеу барий мен күмістің
олармен суда ерімейтін тұздар түзуіне
негізделген. Осы жіктеу бойынша
аниондарды үш топқа бөледі.
№ Аниондар Топтық реагент Тұнба құрамы және
топтық қасиеттері

1 SO4 2- - сульфатті-ион BaCI2 нейтрал,я Суда және қышкылда
SO3 2- - сульфитті болмаса әлсіз ерімейді. Барий
-ион
S2O3 2- -тиосульфатті- сілтілік ортада түздары түнбаға
ион түседі: BaSO4,
CO3 2- - карбонатті – BaSO3, BaCO3,
ион BaS2O3, BaSiO3,
PO4 3- - фосфатті -ион Ba3(PO4)2, BaC2O4
SiO3 2- - силикатті
-ион
C2O4 2- - оксалатті –
ион
B4O7 2- - тетраборат
AsO3 3- - арсенит
AsO4 3- - арсенат
CrO4 2- - хромат
F- - фторид
Cr2O7 2- - дихромат
№ Аниондар Топтық реагент Тұнба құрамы және
топтық қасиеттері

2 CI- - хлориді – ион AgNO3 азотты Суда және сүйытылған
Br- - бромиді—ион қышқылдық ортада азот қышқылда ерімейтін
J - - иодиді-ион Күміс түздары түнбаға
S 2- - сульфиді-ион түседі: AgCI, AgBr, AgI,
SCN- - роданиді -ион Ag2S, Ag JO3
CN- - цианиді-ион
BrO 3- - бромат-ион
[Fe(CN)6] 4- -
ферроцианидіион
[Fe(CN)6] 3- -
феррицианидіион
ClO4 - - гипохлорит
JO3 - - йодат
№ Аниондар Топтық реагент Тұнба құрамы және
топтық қасиеттері
3 NO3 - - нитраты -ион - -
NO2 - - нитриты -ион
MnO4 - - пермангататі
-ион
CH3COO- - ацетаті-ион
ClO3 - - перхлорат
• Бірінші топқа қышқылдарда ерімейтін
барий сульфатын есепке алмағанда, суда
барий тұздарының тұнбасын түзетін
қышқылдар анионы кіреді. Сондықтан І ші
топ аниондарының тұнбаға түсу реакциясы
бейтарап немесе әлсіз сілтілік ортада
жүргізіледі. Бұларға: күкірттің, көміртектің,
кремнийдің, фосфордың, йодтың,
мышьяктың, хромның, бордың оттекті
қышқылдары мен органикалық қышқылдар
жатады.
Екінші топ аниондарынан айырмашылығы –
олардың бәрі(Ғ – тен басқа) азот
қышқылында еритін күміс тұзы тұнбасын
түзеді. Олардың қорғасын тұздары да суда
ерімейді.
ІІІ топқа азот және галогендердің оттекті
қышқылдарының аниондары енеді,
олардың барий және күміс тұздары суда
ерігіш. Бұл аниондардың топтық реактиві
жоқ. ІІІ ші топ аниондары түссіз.
• Бунзен барлық аниондардың жеті топқа
бөлінуін ұсынған.
• Аниондардың медицина мен фармацияда
қолданылуы.
Органикалық және бейорганикалық
қышқылдар мен олардың тұздары медицина
және фармацияда кеңінен қолданылады.
Күкірт қышқылының тұздарынан дәрілік
препараттар ретінде MgSO4 , BaSO4
қолданылады. Көптеген органикалық
негіздер медицинада күкірт қышқылының
тұздары түрінде қолданылады.
• Na2CO3 жеңіл тотығатын қосылыстардың
стабилизаторы ретінде пайдаланылады.
CaCO3, NaHCO3 қосылыстары азқазан
ауруларын емдеуге қолданылады.
• Фосфор қышқылының органикалық
негіздері – антибиотиктермен
алкалоидтермен түзетін тұздар әртүрлі
ауруларды емдеуге қолданылады.
• Натрий, калий , кальций хлоридтері
иньекциялық ерітінділер түрінде әртүрлі
ауруға кеңінен қолданылады. Калий,
натрий, аммоний бромидтері орталық
жүйке жүйесінің қызметін реттеуіш және
тыныштандырғыш ретінде топса түрінде
қолданылады. Натрий, калий йодидтерін
қалқанша безін, бронхиалдық астма,
саңырауқұлақ ауруларына, қабыну
процестеріне қолданады.
Бақылау сұрақтары
1. Аниондарға жалпы сипаттама беріңіз.
2. Аниондардың үш топтық жіктеуін
түсіндіріңіз.
3. Тотығу-тотықсыздану және бейтарап
аниондар туралы айтыңыз.
• Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Ә.К. Патсаев, С.Ж. Жайлау, Ш.С.
Шыназбекова, Б.Қ. Махатов.
Аналитикалық химия 2007. Шымкент
2. https://ru.wikipedia.org/wiki/%
D0%90%D0%BD%D0%B8%D0%BE%D0%BD

Ұқсас жұмыстар

АНИОНДАРДЫҢ САПАЛЫҚ РЕАКЦИЯЛАРЫ

Реакция теңдеуін жазыңдар

Кешенді қосылыстар

Ковалентті байланыс

Комплексті қосылыстардың құрылысы

Комплексті қосылыстардың маңызы

Жоспар жасау Тарау бойынша тест тапсырмаларын дайындау

ДӘРІЛІК ЗАТТАРДЫ САПАЛЫҚ АНЫҚТАУДЫҢ ХИМИЯЛЫҚ ӘДІСТЕРІ

Ерітіндінің нормальді концентрациясын есептеу

Қос электрлік қабат

Пәндер