Тұндыру титрлеу әдісі

Презентация қосу

Оңтүстік Қазақстан Медицина академиясы

Химиялық пәндер кафедрасы

ПРЕЗЕНТАЦИЯ
Такырыбы: Тұндыру титрлеу әдісі. Аргентометриялық,
тиоцианометриялық, меркурометриялық және
сульфатометриялық титрлеу әдістері.

Орындаған:
Тобы 202ФКБ
Қабылдаған:Рысымбетова Ж.
Шымкент-2018
Титрант пен анықталатын компонент
арасындағы ион-алмасу реакциялары
нәтижесінде нашар еритін қосылыстар
түзілу процестеріне негізделген
тәсілдер тұндырудың титриметриялық
әдістері деп аталады. Бұл реакциялар
бөлме температурасында тез және
қайтымсыз өтеді. Тұнбаның түзілуі оның
ерігіштігіне байланысты болады, ал ол
ерігіштік көбейтіндісімен анықталады.
Егер анықталатын заттың
концентрациясы 1моль/л болса және ол
99,99% титрантпен байланысса, онда
тек 1.10-4 моль/л зат қалады, яғни
0,01%.
Титриметриялық тәсілде титрант (тұнбаға
түсіруші реагент) дәл, яғни эквивалентті
мөлшерде қосылады (ал гравиметриялық
тәсілде – тұнбаға түсіруші реагент артық
мөлшерде қосылады). Титрлеудің соңғы
нүктесін анықтау үшін индикатор
пайдаланылады. Индикатордың табиғаты
және әсер ету механизмі әр түрлі болуы
мүмкін, оларды титрлеу қисықтарына
негізделіп таңдайды.
Титрлеу қисығы рА (рВ) − титрант көлемі (V)
координатасында салынады.
Егер тұндырудың титриметриялық әдісінде реакция
мына теңдеумен жүрсе:
А+В→АВ↓ және А затының концентрациясын С А деп,
титрант В затының концентрациясы С В деп белгіленсе,
рА мәнін титрлеу кезінде мына формуламен есептейді:

Титрлеу
э.н.-ге дейін э.н. кезінде э.н. -ден соң

[A] = CA(1-Р) [A] = √ ЕКАВ [A] = ЕКАВ/СВ (P-1)

рА = рСА- lg (1-P) рА = 1/2 рЕКАВ рА= рЕКАВ-рСВ+lg(P-1)
Титриметрияда пайдаланылатын реакциялар
жоғары жылдамдықпен және толық жүруі,
титрлеу жағдайында ерімеуі тиіс. Титрлеу
нәтижесіне адсорбция және ілесе тұнбаға түсу
процестері әсер етпеуі қажет. Тұнбаға толық
түсу процесі қосылыстың ерігіштігіне тәуелді,
сондықтан титриметрияда пайдаланылатын
қосылыстардың ерігіштігі 10-4 – 10-5моль/л
мәнінен төмен болмауы қажет. Бірақ бұл
қойылатын шартқа байланысты тұндыру
тәсілімен титрлеуде пайдаланылатын
реакциялардың саны азаяды.
Аргентометрияда – хлоридтер, бромидтер, йодидтер
анықталады, титрант – AgNO3 ерітіндісі;
Роданометрия (тиоцианометрия) − тура титрлеу
тәсілімен күміс тұздары немесе кері титрлеу тәсілімен
галогенидтер анықталады, титрант – NH 4SCN
ерітіндісі;
Меркурометрия – галогенидтер анықталады, титрант
– Hg2(NO3)2 ерітіндісі;
Сульфатометрия – барий-, сульфат- иондары
анықталады, титрант BaCl2 немесе H2SO4 ерітінділері.
Барлық жағдайда да тирлеу нәтижесінде тұнба
түзіледі.
Аргентометрия – бұл тұнбаға түсіру
тәсілімен титрлеу, титрант ретінде 0,1н; 0,05н,
сирек 0,02н және 0,01н AgNO 3 ерітіндісі
қолданылады, оның титрін NaCl (стандартты
ерітінді) арқылы анықтайды. Тәсілдің негізгі
химиялық теңдеуі:
HaI- + AgNO3 ↔ AgHaI ↓ + NO3–, мысалы NaCl + AgNO3 =
AgCl↓ +NaNO3
Бұл теңдеуде NaCl эквиваленттік факторы 1
тең, соңдықтан эквиваленттің молярлы
массасы М(f экв(NaCl)) = М(1NaCl) = 1×58,5
г/моль.
Титрлеудің соңғы нүктесін анықтауға
байланысты аргентометрияны топтарға
бөледі:
Мор тәсілі – хлоридтерді, бромидтерді
(йодидтер мен роданидтер
анықталмайды) анықтайды, индикатор
K2CrO4, NaCl ерітіндісі арқылы
AgNO3 ерітіндісінің титрін және
нормальды концентрациясын
анықтайды.
Титрлеу барысында ақ тұнба түзіледі
(AgCI), эквивалент нүктеде тұнба түзілу
процесі аяқталады. Индикатор ретінде
K2CrO4 ерітіндісі пайдаланылады. AgCl
тұнбасы түзілу процесі тоқталғанда,
AgNO3 ерітіндісінің артық мөлшері
қосылғанда қызыл-қоныр түсті тұнба
түзіледі:
K2CrO4 + 2AgNO3 =Ag2CrO4 ↓ қызыл-қоныр + 2КNO3
Титрлеуді ерітіндінің сары түсі қызғылт
түске ауысқанша жүргізеді, ерітіндінің
түсі AgNO3 –тің 1 тамшысынан өзгеруі
тиіс.
Титрлеу колбасында – NaCl ерітіндісі
және индикатор, ал бюреткада – 0,05н
AgNO3 ерітіндісі болады.
Фаянс тәсілі – адсорбциялық
индикаторлар (флуоресцеин, эозин т.б.)
пайдаланылады, йодидтерді,
хлоридтерді, бромидтерді анықтайды.
Гей-Люссак тәсілі – индикаторсыз
тәсіл, галогенидтерді анықтайды, қазір
өте сирек қолданылады,
себебі жұмысты өте дәл орындау керек.
Тиоцианатометрия, Фольгард тәсілі – титрант ретінде
аммоний тиоцианаты пайдаланады (0,1н не 0,05н).
Күміс иондарын анықтайды. Тәсілдің негізгі химиялық
теңдеуі:
Ag+ + NH4SCN ⇔ AgSCN↓ + NH4+
Индикатор ретінде азот қышқылы қосылған темір-
аммоний ашудасы NН4Fe(SO4)2∙12H2O немесе темір(III)
тұздары ерітіндісі пайдаланылады (гидролиздену
процесін болдырмау үшін азот қышқылын қосады). Сол
себепті, Фольгард тәсілінде зерттелетін ерітіндінің
ортасы – қышқыл (Мор тәсілінде – нейтрал орта).
Сондықтан, роданометрия тәсілінде Ba2+, Pb2+, Bi3+, т.б.
иондар анықтауға кедергі жасамайды.
Сонымен қатар Фольгардтың кері титрлеу
тәсілі де бар. Бұл тәсілмен галогенидтерді және
тиоцианаттарды анықтайды. Зерттелетін
ерітіндіге титрі анықталған AgNO 3 ерітіндісінің
белгілі көлемі қосылады (артық мөлшерде),
әрекеттеспей қалған AgNO3 артық мөлшерін
Fe(III)-иондарының қатысында және қышқыл
ортада NH4SCN ерітіндісімен титрлейді, ерітінді
қызғылт түске боялғанша: Fe 3+ + 3SCN- =
Fe(SCN)3, титрлейтін колбада – AgNO3 ерітіндісі
және Fe(III), не темір-аммоний ашудасын құяды,
ал бюреткада – 0,05н NH4SCN ерітіндісі болады.
Йодид-иондары анықталған жағдайда жанама процестер
жүруі мүмкін, себебі I- (йодид-ионы)
Fe3+ ионымен әрекеттесіп, дербес I2 бөлінеді, ал йодтың
түсі титрлеудің соңғы нүктесін анықтауға кедергі
жасайды. Сондықтан бұл жағдайда индикаторды
титрлеудің соңында қосады. Тұндырудың
титриметриялық әдісінде индикаторлық қатені э.н.-ден
соң титранттың артық мөлшеріне СВ(VА+V В)
байланысты анықтайды:
СВ∙(VА+VВ)
% қате = ─────── .100%;
СВ . VВ
СВ = ЕКВInd /[Ind]; СВ = [ВInd]∙ Кт/[Ind].
Сонымен, индикаторлық қате мәні ЕКВInd, КВInd және
индикатордың концентрациясына байланысты.
Мысалы, 100мл 0,1н NaCI ерітіндісін 0,1н
AgNO3 ерітіндісімен титрлегенде, К2СгО4 индикатор
ретінде қолдануға болатынын анықтау керек.
рСI есептеуді жүргізсе:
Жағдайл 0,1н AgNO3 рCI Жағдайла 0,1н рCI
ар қосыл- р AgNO3
уы,мл қосылуы,
мл
Титрлеу 0,0 -lg0,1=1 э.н.кезін- 100,0 - lg√ 10-
ге дейін 90,0 1-lg(1- де 100,1 10
=5
[CI-]= 99,0 0,9) = 2 э.н.-ден 101,0 10-
CNaCI, 99,9 1-lg(1- соң 110,0 1+ lg(1,00
э.н.-ге 0,99) = 3 200,0 1-1) = 6
дейін 1-lg(1- 10-
0,999)= 4 1+ lg(1,01
-1)=7
10-
1+ lg(1,1-
1)=8
Титрлеу қисығынан рСI=4-6 екенін
анықтауға болады. Эквивалент
нүктеде: [Ag+]=[CI-]=√ ЕК =√ 10-10=10-
моль/л.
ЕКAg2СгО4 = [Ag+]2 . [CгО42-],
ЕК 10-12
одан [CгО42-] = ──── = ────── = 10-
моль/л
[Ag+]2 (10-5)2
К2СгО4 ерітіндісінің концентрациясы 0,01М
болуы керек. AgCI толық тұнбаға түскен
соң, Ag2СгО4 тұнбаға түсе бастайды,
сондықтан К2СгО4 э.н. анықтауға қолдануға
болады. Индикаторлық қате былай
есептеледі:
1.10-5 ∙(100+100) .100%
% қате = ──────────── = 2 . 10-2 = 0,02%
0,1 . 100
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Құлажанов Қ.С. Аналитикалық химия Алматы Білім 1994.

2. Цитович И.К. Курс аналитической химии. М., 2004.

3. Васильев В.П. Аналитическая химия. кн. 1,2. М., Дрофа, 2003.

4. Кельнер Р., Мерме Ж.М., Отто М., Видмер Г.М.
Аналитическая химия. т. 1, 2. Перевод с англ. яз. М., Мир, 2004.

5. Отто М. Современные методы аналитической химии т.1,2. М.,
Техносфера, 2003.

6. Пономарев В.Д. Аналитическая химия, ч. 1, 2. М., ВШ, 1982.

Ұқсас жұмыстар

Эквиваленттік нүктеде неғұрлым ерігіштігі төмен қосылыс түзілсе, соғұрлым титрлеу қисығында секіріс

Титриметрлік талдау

Тұндыру және таза тұндыру әдістері

Титрлеу түрлері

Оптикалық талдау әдістері

Тура потенциометрия Потенциометриялық титрлеу

Тәсілдің негізгі химиялық теңдеуі

Ерітіндінің нормальді концентрациясын есептеу

Полярографиялық және амперметрлік талдау әдістері

Атропин сульфаты

Пәндер