Фармацевтикалық кеңес беру

Презентация қосу

Оңтүстік Қазақстан Медицина
академиясы “АҚ”
Химиялық пәндер кафедрасы

ПРЕЗЕНТАЦИЯ
Такырыбы: Фармацевтердің кәсіптік қызмет кезіндегі
қателіктері

Орындаған: Аймахан Н
Тобы 202ФКБ
Қабылдаған:Намазбай Г. Ә..
Шымкент-2018
• Жоспар:
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
2.1 Фармацевтикалық кеңес беру
2.2 Фармацевттің міндеттері
2.3 Фармацевттің жіберуге болмайтын
қателіктері
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер
• Кіріспе
• Фармацевтика нарығында билік жүргізетін және
пациенттер өз бетінше емделу мәселелерін шешу үшін
көмек және кеңес сұрайтын, фармацевтикалық көмек
көрсететін субъектілерге ерекше көңіл бөлінеді.
• Фармацевтикалық кеңес беру және ақпараттық қызмет
фармацевтикалық көмек құрылымының құрамы болып
табылады және фармацевт пен провизордан әдістерді
және кеңес беру тәсілдерін терең білуді талап етеді. Мұны
фармацевтикалық қызметкердің әлеуметтік статусы-оның
кәсіптік, экономикалық ерекше белгілерімен халық
денсаулығын сақтау жүйесіндегі ұстанымы талап етеді.
• 2009 жылғы наурызда Нижний Новгород дәріханаларында
жүргізілген зерттеулер нәтижесінде тұтынушылардың дәрілік
құралдарға пікірін бейнелейтін мәліметтер алында: олардың
57%-да созылмалы аурулар бар, 48%-дәрілік құралдарды
жедел ауруларды емдеу үшін сатып алады, 30%-созылмалы
ауруларды емдеу үшін, 22%-маусымдық аурулардың алдын-
алу үшін сатып алады.
• Көп жағдайда дәрілік құралдарды дәрігердің
тағайындауынсыз суық тиіп ауырғанда және бас ауруында
(75%), шаршағанда (53%), іш өту (47%), ашушаңдық және
ұйқысыздықты (42%) пайдаланады.
• Ауру пайда болған жағдайда пациенттер 57% жағдайда дәрілік
құралдармен өз бетінше дәрілік құралдарды ББҚ бірге (4%),
дәрілік құралдарды халық емімен бірге (29%), дәрілік
құралдарды ББҚ (2%) емделеді.
• Негізгі бөлім
• Дәрігердің тағайындауынсыз дәрілік құрал сатып алған
кезде пациенттердің 61% фармацевтикалық қызметкердің
кеңесіне, 48%-өз тәжірибесіне, 29%-бағасының қол
жетімділігіне, 33%-өз бетінше алған біліміне сүйенеді.
• Зерттеу нәтижелері бойынша 95% жағдайда дәріхана
ұйымына келушілерге түрлі сұрақтар бойынша
провизордың (фармацевтің) кеңесі (ақпараты) қажет
болады.Бұл жағдайда тұтынушыға кеңес беру-ақпарат
қызметі провизорының (фармацевтінің) әсері артады және
ақпараттың, кеңес берудің тиімділігін қамтамасыз ету
мақсатында байланыстар алгоритмін жетілдіруге,
нормативтік құқықтың базаға сай бұл жұмыста дағды мен
білім маманнан талап етіледі.
• Кеңес беру мәселесі фармацевтикалық қызметкерлер
тұрғысынан да зерттелді. Бұл зерттеулер мамандардың
халықтың дәрілік құралдар бойынша 83%-на, ББҚ бойынша
(58%), ИМН бойынша (35%), ауруға күтім жасау бұйымдары
бойынша (30%), ауруды емдеу бойынша (11%), дәрілік
өсімдік шикізаты бойынша (46%), бірінші дәрігерге дейінгі
көмек көрсету бойынша (30%) кеңес беретінін көрсетті.
Кеңес беру процесінде, жасқа дәрілік құралды қабылдау
тәсілі мен дозасына (79-84%),бұдан басқа қарсы
көрсетілімдері мен жанама реакцияларға (76%), және 20-
26%жағдайда тұтынушы жарамдылық мерзіміне, үй
жағдайында дәрілік құралдарды сақтау ережелеріне көңіл
аударады. Кеңес беру процесінде мамандардың 72% өз
білімі мен тәжірибесіне, 31% жағдайда әріптесінің кеңесіне
сүйенетіндігі анықталады.
• Тұтынушылардың өзінің бағалауы бойынша, олар дәрілік
құралдарды дәрігердің рецептісіз сатып алады (74%).
Қызметкерлердің бағалауы бойынша пациенттердің тек 6%
дәріханаға барлық уақытта рецептпен, ал 11% жағдайда-
әрбір екінші, 14%-әрбір үшінші, 20%-әрбір төртінші, 44%-
әрбір бесінші адам рецептпен келеді. Келтірілген
мәліметтер фармацевтикалық қызметкерлердің пациенттің
өз бетінше емделгені үшін жауапкершілікті өзіне
алатынына және бұл кезде патологиялық физиологоя
(50%), физиология бойынша (26%), фармакология бойынша
(46%), медициналық және фармацевтикалық тауартану
бойынша (13%) өз білімдерінің жеткіліксіздігін байқайды
деген қорытынды жасауға мүмкіндік береді, онсыз кеңес
беру толық, объективті, қауіпсіз, мақсатты бола алмайды.
• Мұндай жағдайда провизорлар (фармацевтер) халықты оның
денсаулығын, өз қауіпсіздігін, тұтынушыларды дәрілік
құралдармен өз бетінше емделуге және басқа
фармацевтикалық тауарларға жауапкершілік мәдениетінің
дамуын қамтамасыз ету мақсатында халыққа кеңес беру
құралдары, әдістері және формаларын зерттеу кіретін, арнайы
дайындалған бағдарлама бойынша оқытылуы қажет саналады.
Ол үшін провизор мен фармацевт фармацевтикалық
анықтамаға, фармацевтикалық белсенділік және
фармацевтикалық интелектке сәйкес, фармацевтиканы
меңгерудің жоғары дәрежесіне ие болуы қажет. Бұл өте қажет,
өйткені өз бетінше емделуге әсер ету денсаулықты нығайту
және салауатты өмір салтын қалыптастыру, дәрілік құралдарды
жеткізу мен пайдалану, дәрілік құралдарды тағайындау мен
қолдану әсерімен қатар дәріхана тәжірибесіне қарасты негізгі
элементтерінің бірі болып табылады.
• Дәріханаға келушіліердің көпшілігі маманның
кеңесіне зәру, демек фармацевтикалық кеңес,
пациентпен жұмыс істейтін фармацевтің маңызды
қызметтерінің бірі болып табылады. Бүгінгі таңда
көптеген азаматтар дәріхана қызметкерлерінің
бақылауымен өз бетінше емделеді, тек бес
пациенттің біреуі ғана дәріханаға дәрігердің
рецептімен келеді. Өз бетінше емделудің себептері
көп, олардың бірі-поликлиникадағы кезектің
үлкендігі. Бұл жағдайда бірінші үстел қызметкерінің
жауапкершілік дәрежесі өте жоғары. Фармацевтің
міндеті ақпараттық және кеңес беру қызметі арқылы
өз бетінше емделу мәдениетіне әсер етуден тұрады.
• Дәріханалық мекемелердің әрқайсысы өндірістік қызметтер мен
айналыспайды немесе прокаттау пункті жоқ, ал алғашқы медициналық
дәріхананың негізгі міндеті болып табылмайды. Сондықтан дәріхана
қызметкерлері жұмысындағы приоритетті орнына қою, қоғамдағы
денсаулық сақтау жүйесіндегі мамандықтың алатын орны мен ролін
түсіну үшін, бірінші кезекте провизор (немесе фармацевт) дәрілік
құралдарды және басқа дәріхана тауарларын қолдану бойынша атап
айтқанда оларды босатқан кезде (сату) кәсіби кеңес беретін, дипломды
дәрі сатушы немесе сертификаты бар маман болып табылады ма деген
сұраққа жауап беру қажет. Басқаша айтқанда, дәріхана қызметкері
қандай дәрежеде кеңесші және қандай дәрежеде сатушы мен кәсіптік
міндеті мен қазіргі жағдайда дәріхана мекемесіне артылған қоғамдық
тапсырма тұрғысынан алғанда қайсысы бірінші орында тұратынын түсіну
маңызды. Бұл дәріханалық ұйымды дәрілік препараттарды сату
бойынша сауда кәсіпорыны ретінде, немесе халықты дәрі-дәрмекпен
қамтамасыз ету мақсатында басқалармен қатар сауда қызметтерін
орындайтын денсаулық сақтау жүйесі мекемесі ретінде қабылдау қандай
болатынын анықтауға көмектеседі.
• Күнделікті тәжірибеге қатысты дәріхана кәсіпорынның негізгі
міндеттерінің бірі ретінде кәсіби кеңес беруге ерекше көңіл
бөлінуі қажеттігін дәріхана желілері және дәріхана
басшыларының көпшілігі түсінеді. Жарнамалық текстерде,
дәріханалық web – сайттарда (оның ішінде интернет –
дәріханаларда), ақпараттық стендтер мен кестелерде,
дәріхананың өзінде «фармацевт-кеңесші», «дәрігер-кеңесші»,
«сатушы-кеңесші», сөз тіркестерін жиі кездестіруге
болады.Әрине, ондай жарнамалық стратегия бірінші кезекте
алушылар үшін заманауи және ыңғайлы түр беру, кеңес беру
қызметінің сапасын арттыру есебінен келушілер санын қосымша
тартуға мүмкіндік беретін маркетингтік жүріс болып табылады.
Бұдан басқа, көптеген дәріханалық кәсіпорындар өте қарқынды
ритмде жұмыс істейді және сатып алушыларға жедел қызмет
көрсету қажеттігі көп жағдайда кеңес беру қызметінің сапасының
төмендеуіне алып келеді.
• Кассалық аппаратта тұрған провизорға (фармацевтке)
келушілердің ағылып келу жағдайында сатып алушымен
тыныш, сенімді әңгімелесу, оған сауатты және білікті
кеңес беру қиын болады. Сондықтан дәріхана
кәсіпорыны штатындағы «босатылған» фармацевт-
кеңесші халықпен жұмыс істеуді үйлестіруге мүмкіндік
береді. Кеңесші өзіне келген сатып алушымен және
әңгіме жүргізеді, оны тыңдайды дәрігерге қаралуы керек
екендігін шешеді, қажет болған жағдайда нақты дәрілік
препаратты таңдау жасауға көмектеседі, оны сақтау мен
қолдануға қатысты қажетті ақпаратты ұсынады (келушіні
өз бетінше емделуге жауапкершілігі аясында қызмет
көрсетеді) – бұл уақытта басқа фармацевт кассалық
аппаратта сауда жасау міндеттерін орындайды.
• Бірақ кеңес беру қызметін көрсету әдістері
мен жекелеген түрлері фармацевтің кәсіби
статусының төмендеуіне олардың
жұмысының сауда қызметі аясында
шектелуіне мүмкіндік береді. Бұл жерде
кейбір дәріханалық кәсіпорындарда пайда
болған «дәрігер-кеңесші» лауазымын еске
алуға тұрады.
• Бір жағынан келушілермен тіл табысқа
алатын және кеңес беру процесінде
медициналық тәжірибесі мен жинақталған
білімін пайдаланатын, сауатты және білікті
дәрігер (терапевт, педиатор) сөзсіз дәріхана
үшін құнды болып табылады және дәріхана
ұжымында ондай маманның болуын қолдау
қажет. Бірақ мәселе мынада, заңға сәйкес
дәріханалық ұйымда жұмыс істейтін дәрігер
келушілерге тек фармацевт-кеңесші кеңес
беретін шеңберде ғана кеңес беруге құқылы.
• Дәрігер-кеңесші дәріханалық кәсіпорына келушілермен
жұмыс жасай отырып, медициналық қызметкер ретінде
біліктілігі бар (пациентті қарау, қысымды, температураны
өлшеу, басқа диагностикалық құралдарды пайдалану
және т.б) кәсіби әрекет жасауға құығы жоқ, өйткені ол
үшін сәйкес лицензия талап етіледі. Сонымен дәрігердің
дәріханаға келуі, сәтті маркетингтік жүріс болып
табылғанымен, дәріхана қызметі спектірінің нақты
кеңеюіне алып келмейді, бірақ сатып алушылардың
қосымша санын тартуға мүмкіндік береді. Дәрігер-
кеңесші (немесе заң шеңберінде орындауы қажет)
дәріханада, оның орнында болса фармацевт-кеңесші
орындайтын жұмысты мүмкін оның кәсіби тәжірибесі
мен білімін ескере отырып аздап басқаша орындайды.
• Жоғарыда баяндалғандарды ескере отырып
біздің елде күнделікті дәріханалық
тәжірибе, дәріханалық мекемелердің сауда
қызметтері бірінші орынға шығатынын және
фармацевт сатушы өкінішке орай қайтадан
кеңесші болатыны анықталды. Ондай ағым
Дүние жүзілік денсаулық сақтау ұйымы,
халықаралық фармацевтикалық ұйымдар,
ғылыми мекемелер үгіттеп, дамытқан
дәріхана қызметкері мамандығына қарама-
қайшылықта болады.
Маманның жіберуге болмайтын қателіктері:
• өз білімі мен мүмкіндігін адамгершілікке жатпайтын мақсаттарда
қолдануға;
• жеткіліксіз негіздерсіз медициналық шараларды қолдануға немесе
орындамауға
• пациентті жазалау мақсатында, және де үшінші тұлғалардың мүддесі үшін
оған медициналық әсер ету тәсілдерін қолдануға;
• пациентке өзінің философиялық, діни және саяси көзқарастарын ұстануға
мәжбүрлеуге;
• пациентке әдейі, ұқыпсыз немесе әрекетсіз дене, адамгершілік немесе
материалдық шығындарды, сондай-ақ аталған зияндарды келтіретін үшінші
тұлғалар әрекеттері салдарын болдыртпау керек.
• медицина қызметкерінің жеке ұғымдары және басқа да кәсібилікке
жатпайтын дәлелдері диагностика мен емдеуге әсерін тигізуге;
• пациенттің ұсынылған ақылы медициналық қызметтерден бас тартуы оған
Қазақстан Республикасының заңнамаларымен белгіленген, мемлекетік
кепілдендірілген тегін медициналық қызмет көрсету аясында көрсетіліп
жатқан медициналық көмектің сапасы мен қол жетімділігінің төмендеу,
түрлері және көлемінің азаю себебі болмауы тиіс;
• науқастардан көрсеткен қызметі үшін сыйлық және пациентке сыйлық
беру өте орынсыз, себебі сыйлық бермеген және алмаған пациенттерге
аз қамқорлық көрсетілетіндей әсер қалдыру мүмкін. Сыйлықтар
көрсетілген қызметтері үшін беріліп, қабылданбау тиіс. Ақша күйіндегі
және бағалы сыйлықтарды қабылдауға тыйым салынады;
• медицина қызметкері дәрілік заттарды шығарушы фирмалардың және
таратушылардың ұсынылған дәрілерін тағайындағаны үшін ынталандыру
сыйлықтарын, медициналық ұйым аумағында компания логотипі немесе
сауда атауы бар дәрілік препараттың, медициналық өнім құралдарын
қолдануға;
• медицина қызметкері өз қызмет бабын, пациенттің эмиоциональды
жағдайын пайдаланып, онымен жеке меншік келісімдерін жасауға, оның
еңбегін жеке мақсатында қолдануға, және де оны бопсалауға және пара
алуға;
• медицина қызметкері емдеу курсын тағайындау кезінде пациентке
пайдаланылған дәрілік препараттар, медициналық өнімдер туралы
дәйексіз, толық емес немесе бұрмаланған ақпаратты беруге, соның
ішінде пациентке арзан бағалы дәрілік препараттардың, медицналық
өнімдердің барлығы туралы ақпаратты жасыруға.
• Қорытынды
• Фармацевтикалық қызметкер жұмысы шеңбері мен
тапсырмасы дәріханалық мекеме төңірегінде шектелмейді:
оның жұмысы дәрілік құралдар бойынша маман ретінде
қазіргі заманғы контексте неғұрлым кең қарастырылады –
аурудан сақтандыру және емдеу, денсаулық сақтау
мақсатында дәрілік препараттар туралы білікті ақпарат беру
және оны қолдану бойынша кәсіби ұсыныс талап етіледі.
Сондықтан мамандық жауапкершілігі шеңберіне тек халықты
емес, түрлі мекемелер мен қызметтерді (бірінші кезекте
медицина, сондай-ақ оқыту, әлеуметтік қамтамасыз ету және
т.б) ақпараттандыру және кеңес беру тұтастай кіреді. Қазіргі
жағдайда емдеу-сауықтыру мекемелері алдында тұрған
міндеттерді тиімді және жедел шешу, фармацевтикалық
қызметкердің кәсіби қатысуын талап етіледі.
• Пайдаланылған әдебиеттер
1. http://kaz2.docdat.com/docs/index-136876.
html?page=10
2. http://www.gp23.kz/kz/b%D1%96zder-turaly
/etika-kodeks%D1%96
3. https://baribar.kz/student/22373/farmatsevti
kalyq-etika/

Ұқсас жұмыстар

Дәрілік заттар айналымында фармацевттің рөлі

Фармацевтикалық көмек жүйесі

Фармацевтикалық көмек тұжырымдамасы

Дәрілік заттардың тағайындалуына және пайдалануына әсері

Ұлттық GPP стандарты (тиісті дәріханалық тәжірибе) және оны тәжірибелік қолданылуы

Тиісті реттеу практикасы

Фармацевтикалық білім

Химфарм компаниясының кәсіпкерлік қызметі

Фармациядағы шаруашылық субъектілерге банктік қызмет көрсету

Кәсіби этика және фармацевтикалық деонтология

Пәндер