Дене сегменттерінің саны тұрақсыз

Презентация қосу

Тақырып
ШАЯНТӘРІЗДІЛЕР КЛАСЫ - CRUSTACEA
ШАЯНТӘРІЗДІЛЕР КЛАСЫ - CRUSTACEA

Шаянтәрізділердің 30000-ға жуық түрі белгілі, негізінен тұщы су
қоймаларында, теңіздерде кең тараған. Олардың арасында бентосты (су
түбінде мекендейтін), планктонды, паразитті және құрлықта тіршілік ететін
түрлері бар. Құрлықта тіршілік ететін шаянтәрізділер ылғалды жерлерде,
дымқыл ортада мекендейді және желбезекпен тыныс алады, осы белгілері
оларды суда тіршілік ететін формалардан шыққандығын дәлелдейді.
Денелерінің ұзындығы 1-2 мм-ден 80 см-re дейін. Шаянтәрізділер басқа
буынаяқтылардан аса айрықша белгілерімен ерекше. Біріншіден, оларда екі
жұп мұртшалары: акронның өсінділері - антеннулалары (antennula) және
денесінің бірінші сегментінің түрі өзгерген аяқтары - антенналары (antenna)
болады. Соған орай оларды антенна I және антенна II деп атайды. Екіншіден,
тек шаянтәрізділерде ғана аяқтарының қарапайым екі бұтақты құрылысы
сақталған. Мұндай аяқ екі буыннан протоподит (protopodit) пен базиподит
(basipodit) және екі буындалған бұтақтан - экзоподит (exopodit) және
эндоподиттен (endopodit) тұрады. Сонымен қатар, протоподитте тыныс алу
қызметін атқаратын ерекше өсінділері преэпиподиттері (epipodit) бар
ШАЯНТӘРІЗДІЛЕР КЛАСЫ
- CRUSTACEA.

Желбезека
яқтылар –
Branchiopo Цефалока
da ридалар-
Cephalocar Максилло
ida подалар –
Maxillopod Бақалшақ
a ты
шаяндар- Жоғарғы
Ostracoda сатыдағы
шаяндар-
Malacostra
ca
Шаянтәрізділер (А) мен трилобиттің (Б) аяқтарының құрылысы
Шаянтәрізділердің кеуде аяқтары
негізінде қозғалыс (локомоторлық)
мүшелері, сондай-ақ қорегін ұстау,
тыныс алу процесіне де қатысады.
Аяқтарының атқаратын қызметіне
байланысты, олар түрліше құрылған.
Мысалы, өзен шаянында кеуде
аяқтарының үш жұбы жақаяққа,
төртінші жұбы жемтігін қысып ұстайтын
күшті мүшеге - қысқышқа айналған,
қалғандары жүру аяқтары
Құрсақ аяқтары тек жоғарғы сатыдағы
шаянтәрізділерге ғана (класс тармағы -
Malacostraca) тән және олар екі бұтақты,
аталықтарында түтікше тәрізді шағылыс
ал аналықтарында жұмыртқаларын
құрсағына жинап, бекітіп қоятын мүшеге
айналған. Онаяқты шаяндарда (Decapod
отряды) құрсақ аяқтарының соңғы жұбы
Өзен шаяны (Potamobius astacus): A - аяқтарының тельсонмен байланысты және артымен
құрылысы; 1 - антеннула, 2 - антенна, 3 - мандибула, 4 - алға қарай қозғалыста маңызды роль
максилла-І, 5 - максилла-П, 6-8 - жақаяқтары, 9-13 атқаратын күшті тақталы құйрық
-жүру аяқтары (9 - қысқышы), 14-18 - құрсақ аяқтары, аяқтарына - уроподаларға айналған.
19 - жүзу тақтасы
Баскеуде Құрсақ
Шаянтәрізділердің денесі негізінен бас (cephalon), кеуде (thorax) және
құрсақ (abdomen) бөлімдерінен тұрады, бірақ бас бөлімі келесі кеуде
бөлімімен бірігіп кетіп баскеуде (cephalothorax) бөліміне айналған.
Сондықтан шаянтәрізділердің басым көпшілігінде денесі нақты
дифференцияланған екі бөлімнен құралған: баскеуде және құрсақ.
Шаянтәрізділердің бүкіл денесі сыртқы қанқа түзетін хитинді кутикуламен
қапталған. Кутикуланың астында гиподермальды эпителий қабаты және базальды
мембрана жатады. Төменгі сатыдағы шаянтәрізділерде хитинді кутикуласы жұмсақ
әрі мөлдір, ал жоғарғыларында құрамында СаСО 3 тұзының көптігінен ол қалың,
қатты және мықты. Суда тіршілік ететіндіктен шаянтәрізділерде денеде ылғалды
сақтап тұратын кутикуланың ең сыртқы қабаты - эпикутикуласы дамымаған. Осы
ерекшелігі құрлықта тіршілік ететін шаянтәрізділерде де сақталған. Сондықтан олар
ылғалы мол жерлерде ғана тіршілік етеді.
Кутикула қабаты сыртқы қаңқаның қызметін атқарады, жануарды сыртқы
әсерлерден сақтайды және әр түрлі бұлшықет тіреулерінің негізгі нүктелері болып
келеді.
Асқорыту жүйесі
Шаянтәрізділердің аc қорыту жүйесі жақсы жетілген. Ішегі тік немесе
аздап иілген түтік түрінде болып, алдыңғы, ортаңғы және артқы
ішектерден тұрады. Аналь тесігі тельсонның құрсақ бөлімінде
орналасқан.
Жоғарғы сатыдағы шаянтәрізділердің (Decapoda - отряды) алдыңғы
ішегі кеңейіп қарынға айналған. Ол кардиальды немесе шайнағыш және
пилорикалық бөлімдерге ажыраған. Қарынның кардиальды бөлімінің
арқа және бүйір қабырғаларындағы кутикуласы қалындап, ізбест сіңген
шеті үшкірленген үш күшті шайнағыш тақталарына айналған. Солар
арқылы ас үгітіледі. Ал пилорикалық бөліміндегі жіңішке кутикулярлы
өскіндер ұсақталған қоректік заттарды нығыздап (престеп) және сүзіп
келесі ортаңғы ішекке шығарады.
Ортаңғы ішегі түтік тәрізді, оның екі жақ бүйірінде төмпешіктері
немесе өсінділері болады. Осы өсінділерден ас қорыту ферменттері
бөлініп, сұйық ас ботқасы қорытылады. Бұларды бауыр қосалқысы деп
те атайды. Ортаңғы ішек артқы ішекке жалғасады, ол түзу түтік тәрізді,
аналь тесігімен аяқталады
Кейбір паразиттік тіршілік ететін шаяндарда, мысалы,
Sacculina-ның ішегі толығымен жойылған.
Өзен шаянының қан айналу жүйесі: 1 - жүрек, 2 - остия, 3 - перикардия, 4 - көз
артериясы, 5 - антеннальды артерия, 6 - құрсақ вена синусы, 7 - желбезек қан
тамырлары, 8 - кеуде артериясы, 9 - жоғарғы құрсақ артериясы, 10 - жүрек қан
тамырлары
Тыныс алу жүйесі Polychaeta класындағыдай аяқтарымен тығыз
байланыста. Көптеген ұсақ шаянтәрізділерде арнайы тыныс алу мүшелері
жок. (Ostracoda, Maxillopoda класс тармағы) - олар бүкіл денесімен тыныс
алады. Басқаларында тыныс алу мүшесі желбезектер. Олар аяқтардың
протоподиттерінен басталатын тақталы немесе бұтақталған жұқа
қабырғалы өсінділері - эпиподиттер. Негізінен олар (Amphipoda отряды)
кеуде аяқтарында дамыған.
Шаянтәрізділердің зәр шығару
жүйесі екі жүп безді мүшеден
тұрады: антеннальды және
максиллярлы. Антеннальды бездер
жоғарғы сатыдағы (Malacostraca
класс тармағы) шаяндарда болады,
ал қалғандарында - максиллярлы,
тек Leptostraca отрядының
өкілдерінде зәр шығару бездерінің
екеуі де болады. Безді мүшелер
түрі өзгерген целомодукталар.
Антеннальды және максиллярлы
зәр шығару жүйесінің құрылысы
ұқсас. Әр мүше қапшықтан және
одан басталатын, безді
қабырғалары бар, иілген
түтікшеден тұрады. Түтік бірнеше
1 Қуық , 2 Зәр шығару тесігі , 3 Зәр иірім жасап кеңейген қуысқа -
шығару өзегі , 4 5 Жасыл без , 6 Целом қуыққа ашылады Қуық қысқа
қапшығы өзегімен антенналарының түбінде
түбіңде ашылады.
Шаянтәрізділердің көру мүшелері: А - желбезекаяқтылардың күрделі көзінің құрылысы; 1 - көз
бұршақ конустары, 2 - ретинальды және пигментті клеткалар қабаты, 3 - нерв талшықтары, 4 -
бұлшықет, 5 - нерв клеткаларының түйінді шоғыры; Б - күрделі көздің кесіндісі; 1 - хитинді
мөлдір кутикула, 2 - көз бұршақ конусы, 3 - ретинальды клеткалардың дистальды бөлігі, 4 -
ретинальды клеткалар, 5 - базальды жарғақ, 6 - нерв талшықтары, 7 - омматидилердің
арасындағы пигмент жолақтары
Шаянтәрізділердің жыныс жүйесі және личинкалары: I - жыныс жүйесінің құрылысы, А -
аталығының; 1 - тұқым безі, 2 - тұқым шығарғыш жолы, 3 - жыныс тесігі; Б - аналығының; 1 -
аналық без, 2 - жұмыртқа жолы, 3 - жыныс тесігі; II - личинкалары, А - науплиус; 1 - антенна, 2 -
мандибула, 3 - антеннула, 4 - науплиус көзі, 5 - антеннальды без, 6 - ішек; Б - Зоеа; 1 - күрделі
көзі, 2 - антеннула, 3 - антенна, 4,5 - жақаяқтары, 6 - кеуде аяқтарының бастамалары, 7 - құрсақ
сегменттері, 8 - құрсақ аяғы
Шаянтәрізділердің нерв жүйесі
Шаянтәрізділердің нерв жүйесі көпқылтанды буылтық
құрттардыкіне ұқсас. Ол жұп мидан, жұтқыншақ асты
ганглиясынан, жұтқыншақ маңындағы сақина -
коннективадан және құрсақ нерв тізбегінен құралған.
Төменгі сатыдағы (желбезекаяқтылар - Branchiopoda
класс тармағы) түрлерінің құрсағында екі нерв бағанасы
болады, олардың ганглиялары бір-бірімен көлденең
комиссурамен жалғасқан сатылы нерв тізбегін құрайды
ал жоғарғы сатыдағыларда екі нерв бағаналары,
сонымен қатар ганглиялары да бір-бірімен қосылып,
құрсақ нерв тізбегіне айналған, тек көрші ганглилердегі
(сегменттердің арасындағы) ұзына бойы
коннективтердің жұптығы сақталады да, құрсақ нерв
тамырының бастапқыда жұп екендігін көрсетеді
ЖЕЛБЕЗЕКАЯҚТЫЛАР КЛАСС ТАРМАҒЫ -
BRANCHIOPODA
700-ге жуық түрі бар. Дене сегменттерінің саны тұрақсыз.
Бас бөлімі (протоцефалон) және кеуде бөлімдерінің
сегменттері тұтасып бірікпеген, фасеттік және науплиус
көздері бар. Жапырақтәрізді кеуде аяқтарымен жылжиды,
тыныс алады әрі қорегін аузына жеткізеді. Құрсағында
аяқтары жоқ, соңғы бөлігі ашалы (furca). Дамуы метаморфоз
жолымен өтеді, личинкалары - науплиус, метанауплиус.
Желбезекаяқтылар класс
тармағы – Branchiopoda

Желбезекаяқты Жапырақаяқты
шаяндар шаяндар отряды
отряды– – Phyllopoda
Anostraca
Желбезекаяқты шаяндар отряды -
Anostraca
Желбезекаяқты шаяндар отряды -
Anostraca

Денелері ұзын, гомономды сегменттелген, басы - протоцефалон
құрылысты (акрон және антеннальді сегмент), жак сегменттері
тұтас бірікпеген, науплиальді және фасеттік көздері бар қарапайым
шаянтәрізділер, 11-19 сегментті кеудесінің әрқайсысында
орналасқан екі тарамды жапырақтәрізді аяқтарымен қозғалады,
тыныс алады және қорегін аузына жеткізеді. Құрсағы 8 - сегментті,
аяқтары жоқ, жақсы дамыған айыршамен (furca) аяқталады. Жүрегі
ұзын, көп камералы. Желбезекаяқтылардың 180-ге жуық түрлерінің
басым көпшілігі тұщы суларда мекендейді. Негізгі туыстары:
Branchipus, Pristocephalus, егістік алқаптарда қар ерігеннен кейін
қалатын уакытша су қоймаларында жиі кездеседі. Тек Artemia
salina ғана дала және шөлейіт зоналарының ащыланған түзды су
қоймалары - лиман, ащы көлдерде мекендейді.
Branchipus Artemia salina
Жапырақаяқты шаяндар отряды -
Phyllopoda
Жапырақаяқты шаяндар отряды -
Phyllopoda
Жалпы құрылысы жағынан желбезекаяқты шаяндарға ұқсас, тек
бас сегменттері тұтасып біріккен және денесін түгел, не жартылай
жауып жатқан жалпақ шатыр немесе қосжақтаулы берік бас
қалқаншасы - карапакстың дамуымен ерекше. Кеуде бөлімі көп
сегментті, жапырақтәрізді екі тарамды аяқтары тек кеудесінде
дамыған, солармен жүзеді, тыныс алады, қорегін аузына қарай
жылжытады. Құрсақ сегменттері редукцияға бағытталған,
науплиус және фасеттік көздері болады.
ЦЕФАЛОКАРИДАЛАР КЛАСС ТАРМАҒЫ -
CEPHALOCARIDA
ЦЕФАЛОКАРИДАЛАР КЛАСС ТАРМАҒЫ -
CEPHALOCARIDA
Цефалокаридалар шаянтәрізділердің ерекше алғашқы қарапайы
тобын құрайтын, теңіз түбіндегі шөгіндіде тіршілік ететін
жануарлар. Ұзындығы 2,8-3 мм., созылыңқы денесі бас
бөлімінен, аяқтары бар 10 сегментті кеудесінен және аяқтары
жоқ 9 сегментті құрсағынан тұрады. Құрсағының соңында 2
ұзын қылтандардан құралған айыршасы бар. Шөгіндіде көміліп
тіршілік етуіне байланысты көздері жоқ. Ең негізгі қарапайым
белгілері: антенналары ауыздың артқы жағында орналасқан
мандибулалары дамымаған, Аналығы жұмыртқаларын кеуде
сегменттерінің ең соңғысындағы жұмыртқа қапшығына салады.
Жұмыртқалардан науплиус личинкалары шығып, тек 18 рет
түлеуден кейін ересек түріне айналады.
Цефалокаридалар 1957 жылы ғана ашылған, қазіргі кезде 3
туысқа жататын 9 түрі белгілі.
МАКСИЛЛОПОДАЛАР НЕМЕСЕ ЖАҚАЯҚТЫ ШАЯНДАР
КЛАСС ТАРМАҒЫ - MAXILLOPODA
МАКСИЛЛОПОДАЛАР НЕМЕСЕ ЖАҚАЯҚТЫ ШАЯНДАР
КЛАСС ТАРМАҒЫ - MAXILLOPODA
Бұлар еркін немесе субстратқа бекініп және паразиттік тіршілік ететін
шаянтәрізділер. Ауыз аяқтары жақсы жетілген, қорегін судан сүзіп алуына
бейімделген. Кеуде бөлімі 6, кейде 5 не 4 сегментті. Кеуде аяқтары қозғалу
немесе қорек заттарды ауыз тесігіне апару және су ағындарының қозғалысын
реттеу қызметін атқарады. Олар ешқашан тыныс алуға қатыспайды және де
шайнағыш өсінділері болмайды. Құрсақ аяқтары жоқ.
Максиллоподалар класс тармағы 5 отрядқа бөлінеді: миста-кокаридалар -
Mystacocarida, ескекаяқты шаяндар - Copepoda, тұқы балық биттер -
Branchiura, мұртаяқты шаяндар - Cirripedia, қапкеуделі шаяндар -
Ascothoracida.
Ескекаяқты шаяндар - Copepoda
БАҚАЛШАҚТЫ ШАЯНДАР КЛАСС
ТАРМАҒЫ - OSTRACODA
БАҚАЛШАҚТЫ ШАЯНДАР КЛАСС
ТАРМАҒЫ - OSTRACODA
Бұлар тұщы суларда және теңіздерде, планктон қабатында жүзіп, су түбінде
жорғалап, не шөгіндіде көміліп тіршілік ететін өте ұсақ, микроскоп арқылы
көрінетін шаянтәрізділер. Ұзындығы 0,2-23 мм-ге дейін теңіз формаларында, ал
тұщы судағылардікі - 0,3-7,3 мм. Негізгі ерекшеліктері: карапаксы денесін толық
жауып тұратын қосжақтаулы бақалшақ түрінде дамыған (класс тармақтың аты да
осыдан), дене сегменттерінің саны азайып, сегменттелу іздері жоғалған. Басында
науплиальды көзі (күрделі көздері жоқ), сонымен қатар антеннулалары,
антенналары, мандибулалары және максилла I, максилла ІІ-шісі орналасады. Екі
жұп кеуде аяқтары және бір жұп "тазартқышы" (түрі өзгерген аяғы) болады.
Антенналарымен жүзеді, кейде оған антеннулалары да қатысады. Кеуде аяқтары
арқылы жорғалап жылжиды. Аяғында желбезек өсінділері дамымаған, бүкіл
денесімен тыныс алады. Жүрегі де жоқ. Жұмыртқадан қосжақтаулы бақалшағы
бар науплиус личинкасы дамиды. Науплиустың және ересек түрлерінің
бақалшағының ішкі қабаты хитиннен, сыртқысы - ізбестен тұрады. Екі жақтауы
арқа жағында иілімді буда немесе тісшелерінің көмегімен бір-біріне ұласады.
Дененің ортаңғы жағында екі жақтауын мықтап ұстайтын күшті тұйықтағыш
бұлшықеті бар.
Ostracoda - класс тармағында дәл осы атты бір ғана отряд бар.
Түрлері 2000-ға жуық
ЖОҒАРҒЫ САТЫДАҒЫ ШАЯНДАР КЛАСС
ТАРМАҒЫ - MALACOSTRACA
Теңіздерде, тұщы суларда кең тараған, сонымен қатар құрлықта және
паразиттік тіршілік ететін түрлері де бар. Басқа класс тармақтарына
қарағанда құрылыс деңгейі жоғары, сезім мүшелері күшті дамыған және
соған сай іс-әрекетгері де күрделі, ірі шаяндар. Бұлардың басты ерекшелігі:
дене сегменттерінің саны тұрақты, басы (акрон және 4 сегмент), 8 кеуде және
6 құрсақ сегмештері болады Ересек түрлерінде антеннальды бездер зәр
шығарады. Жыныс тесіктері аналығының 6-шы, аталығының 8-ші кеуде
сегментерінде ашылады. Дамуы метаморфоз жолымен немесе тура
(эпиморфоз). 19000-нан аса түрі бар. Жоғарғы сатыдағы шаяндар класс
тармағы 14 отрядқа бөлінеді, солардың ішінде ең көп тараған әрі маңызды
отрядтарды қарастырамыз: жұқасауытгы шаяндар - Leptostraca, ауызаяқты
шаяндар - Stomatopoda, мизидалар - Mysidacea, эуфаузиялар - Euphausiacea,
теңаяқты шаяндар - Isopoda, бүйірімен жүзуші шаяндар немесе амфиподалар
- Amphipoda, онаяқты шаяндар - Decapoda.
Ауызаяқты шаяндар отряды -
Stomatopoda
Жылы теңіздерде, су түбінде көмшіп тіршілік ететін шаяндар. Денесі
созылыңқы (34 см-ге дейін), құрсағы өте ұзын және мықты, аяқтары екі
бұтақты, жүзуге және тыныс алуға бейімделген. Басы протоцефалон, онда
қозғалмалы әрі сабақшалы фасеттік көздері мен екі жұп мұршалары
орналасқан. Кеуденің алдыңғы 4 сегменттері жақкеуде құрамына кіреді. Кеуде
аяқтарының алғашкы 5 жұбы (әсіресе 2-ші жұбы) ұстағыш аяқтарына
айналған, 2-ші жұп аяғының соңғы буыны екі бүйірінен кетік ұстараның жүзі
сияқты қабыстырылған және бәкі пышақ тәрізді өзінің алдыңғы буынының
арнайы ойысына (науа) салынады.
Желбезектері кеуде және құрсақ аяқтарында дамыған. Жүрегі ұзын, түтікті.
Дамуы метаморфозбен өтеді, личинкалары планктонды. 200-ге жуық. түрі
бар. Негізгі өкілі дәуіт-шаян - (Sguilla oratoria), ұзындығы 20 см. Жерорта
теңізінде, сонымен қатар Тынық және Үнді мұхиттарында тамаққа
қолданылатын кейбір ірі ауызаяқты шаяндарды аулау кәсібі дамыған.
Ауызаяқты шаяндар отряды -
Stomatopoda
Теңаяқты шаяндар отряды – Isopoda
Бұлар теңіздерде, тұщы суларда, құрлықта мекендейтін және паразиттік тіршілік
ететін шаянтәрізділер. 4500-ге жуық түрі бар, ұзындығы 1 мм-ден 5 см-ге дейін, ал
теңіздің терең қабаттарында мекендейтін Bathynomus giganteus-тың ұзындығы 37 см.
Денелері дорзовентральды бағытта жалпайған. Бас құрылысы күрделі, оған акрон
және 4 сегменттен басқа кеуденің 1-2 сегменттері қосылады. Соңғыларының аяқтары
жақаяқтарға айналған. Фасетті көздері жақсы дамыған. Карапаксы жоқ, кеуде
сегменттерінде бір бұтақты жүру аяқтары бар, кейде олардың 1-3-ші алдыңғы
жұптары-ұстағыш ілмекпен жабдықталған. Құрсағы кеудесінен қысқа, көп жағдайда
барлық не біраз құрсақ сегменттері жарты шеңбер, не ұшбұрыш тәрізді аналь
қалқанымен қосылған. Құрсақ аяқтарының алдыңғы 5 жұбымен тыныс алады.
Негізгі өкілдері, кәдімгі есекқұрт (Oniscus asellus), погребті есекқұрт (Porcellio scaber)
ылғалды жерлерде тіршілік етеді. Орта Азия мен Қазақстанның шөл даласында
Hemilepistus туысының өкілдері кездеседі. Н. cristatus 1 метрдей терендікке ін қазып,
оны арқасындағы қалқанымен жауып жатады (бүктеліп жатып). Әрқайсысында 53-ке
дейін особьтары болады.
Тұщы суларда тіршілік ететін су есекқұрты (Asellus aquaticus), ұзындығы 12-20 мм.
Ақпайтын тұщы су және баяу ағатын су қоймалардың жағалауларында кең тараған.
Детрит және су бетіне түскен шіріген жапырақтарды жеп, суқоймаларды тазартады
Теңаяқты шаяндар (Jsopoda): А-жылбысқа (Porcellio); Б-су есекқүрты (Asellus)
Теңаяқты шаяндар:Isopoda
Онаяқты шаяндар отряды – Decapoda
Шаянтәрізділердің ішіндегі жоғары дәрежелі және ең үлкен отряд. 8500-ден
астам түрі бар, ұзындығы бірнеше сантиметрден 80 см-ге дейін (Astacoides
туысы). Басым көпшілігі теңіз бен мұхиттардың барлық тереңдікгерінде,
әсіресе, тропикалық теңіздердің литоральды аймақтарында кең тараған.
Өзен шаяндары (Potamobius), кейбір крабтар (Cancer), креветкалар (Crangon,
Pandalus) тұщы суларда ал кейбір тақуа шаяндар (Coenobita) және қарақшы
крабтар (Birgus) құрлықта тіршілік етуге бейімделген.
Онаяқтылардың алғашқы басы - протоцефалоны жақсы дамыған, онда жұп
фасеттік көздері және екі жұп мұртшалары (антеннула және антенна) бар.
Барлық кеуде сегменттері бастың жақ сегменттерімен бірігіп жақкеуде
(гнатоторакс) бөлімін түзеп, ортақ карапакспен жабылған. Карапакстың
бүйір қатпарлары кеуде аяқтарындағы желбезектерді жауып тұрады. Кеуде
аяқтарының алдыңғы 3 жұбы - жақаяқтары, ал қалған 5 жұбы - жүру
аяқтары
Онаяқты шаяндар отряды – Decapoda
Онаяқты шаяндар: A - кәдімгі креветка (Crangon crangon); Б - Норвеж омары
(Nephros norvegicus); В - тақуа шаян (Pagurus setosus) актинияларды арқасына
қондырған; Г - тақуа шаян (Pagurus setosus); Д - тас крабы (Cancer pagurus) жатады.
•Табиғатта желбезекаяқтылардың 73 мыңан
астам түрі кездеседі
•. Шаянтәрізділердің шаяндар мен лобстерлерден
айырмашылығы зақымданған дене бөлігі жаңадан өсіруге
қабілетті
Ең үлкен Тасмания гигантының мөлшері 5 кг
ұзындығыц 80 сантиметр
•.Ең кішкентай шаянтәрізділер суда тіршілік етеді Оларды теңіз
бүргесі немесе дафниялар деп атайды Бұл шаянтәрізді планктонның
дене молшері 2 ден 6мм ге дейін. Бұл шаянтәрізділер біржасушалы
бактериялармен және балдырлармен қоректенеді
•Шаянтәрізділер суды тазартуға қызмет етеді Олар балық өлекселері және
жануарлардың қалдықтарымен қоректенеді Олардың арқасында судың түбі
таза болады Ол басқа жануарлар үшін пайдалы
•Қара теңіздің жағалауында 500 ге жуық шаянтәрізді тіршілік етеді
Олар теңізшаяны , асшаяны және омар оларды тамақ өнеркәсібінде
пайдаланады олардың еті ақуыздармен микроэлементтерге бай Олар
диеталық тағам болып есептеледі

Ұқсас жұмыстар

ЖҰЛЫН ЖҮЙКЕЛЕРІ

Бронхоэктаз ауруы

Адамның қозғалу механикасы заңдылықтарын биомеханика

Құрттар бөлімі

Кәсіпорында маркетингті басқару процессі

Модельдеу объектісі

Жануарлардан және минералдардан дайындалатын дәрілік заттар

Қойдың дене бітімі, сыртқы пішіні, ішкі құрылысы, биологиялық және өнімдік ерекшеліктері

Туризмнің сипаттамасы мен ерекшеліктері

Жорғалаушылар - құрлықта тіршілік ететін алғашқы омыртқалы жануарлар

Пәндер