Санитарлы микробиологиялық зертеу жүргізудің принциптері

Презентация қосу

Санитарлы микробиологиялық
зертеу жүргізудің принциптері

ҚАМЗАНОВА Н.М
ПБ -1
Жоспары
1.Санитарлық микробиология
2. Микробиологияда зерт. обьектілерді
санитарлы-эпидемиологиялық
бағалаудың 2 əдісі қолданылады
3.Патогенді микроорганизмдерді тікелей
анықтау əдісі.
4. Патогенді микроорганизмдерді жанама
анықтау əдісі.
5. Санитарлы-микробиологиялық
зерттеулердің принциптері.
Санитарлық микробиология – қоршаған орта
объектілерінің (су, ауа, топырақ, сонымен қатар
тағамдық өнімдер) микрофлорасын жəне оның адам
денсаулығына əсерін зерттейді. Бұл ғылым
медициналық микробиологияның эпидемиология мен
гигиена салаларының аралас шектерін қамтитын
саласы. Санитарлы – микробиологияның негізгі
əдістеріне оригинальді осы саланың əдістері мен қатар
жалпы жəне медициналық микробиологияның əдістері
жатады. Бұл əдістер зерттелетін объектілерде жалпы
микробтық санды(ЖМС), санитарлы - көрсеткіш
микроорганизмдерді (СКМ) анықтауға, патогенді
микроорганиздерді анықтау жəне олардың
метоболиттерін табуға жəне сапасыздығын (зер.
обектілеріндің микроорганизмдермен көп мөлшерде
ластануы – сапасыздық деп алынды) анықтауға
Микробиологияда зерт.
обьектілерді санитарлы-
эпидемиологиялық бағалаудың 2
əдісі қолданылады:

Патогенді
микроорган Патогенді
микрооргани
измдерді
змдерді
тікелей жанама
анықтау анықтау əдісі
əдісі
Патогенді микроорганизмдерді тікелей анықтау
əдіс – салыстырмалы дəл, сенімді көп еңбекті талап
етеді. Тікелей əдіс зерттелетін материалды қоректік
ортаға егу арқылы бактериологиялық зерттеу,
нуклеин қышқылдарының гибридизациясы,
полимеразалық тізбекті реакция, серологоиялық,
биологиялық т.б. əдістер. Дегенмен, тікелей
анықтау əдісі нəтижесіне келесі факторлар əсер
етеді:
1.Қоршаған ортада патогенді микроорганизмдердің
қоршаған орта микрофлорасының 1/30 000 ғана
құрайды. Сонымен патогенді микрофлора қоршаған
ортада біркелкі таралмаған, сондықтан белгілі бір
периодтық динамикада қажетті сериялық зерттеу
жүргізіп отырады.
2.Бір қоздырғышты бөліп алу, басқа патогенді
Патогенді микроорганизмдерді жанама анықтау əдіс (жалпы микробтық
сан, санитарлы көрсеткіш микроорганизмдер саны) – бұл қоршаған
ортада қоздырғыштың болу мүмкіндігін жанама түрде анықтау.
Жанама анықтау əдісінде 2 көрсеткіш қолданылады:
1. Жалпы микробтық сан – ЖМС –
2. Санитарлы - көрсеткіш микроорганизмдер саны – СКМ
1. Жалпы микробтық сан – 1 г. немесе 1 мл. субстраттағы микробтардың
жалпы саны. Петри табақшадағы қатты қоректі орталарда өсіп шыққан
колония түзі бірліктердің жалпы саны. Зерттелетін объектідегі
мезофильді аэробты факультативті анаэробты микроорганиздердің
саны (МАФАнМ) анықталады. Органикалық заттармен ластанған
орталарда ЖМС жоғары болады немесе ЖМС – ның жоғары мəні
ортаның органикалық ластанғандығын көрсетеді яғни мұндай
орталарда патогенді микроорганизмдердің болу ықтималдығы
жоғарылайды. ЖМС жылдам анықта үшін микроскоп арқылы немесе
арнайы электорндық есептегіштермен тікелій санауғу болады.
2. Санитарлы - көрсеткіш микроорганизмдер саны – СКМ – санитарлық
микробиологияның өзіндік əдісі. Қоршаған ортаның əрбір объектісіне
тəн санитарлы - көрсеткіш микроорганизмдер бар.Санитарлы -
көрсеткіш микроорганизмдерге адам организмі мен жылы қанды
жануарлардың асқазан ішек жолдары мен жоғары тыныс алу
СКМ – ге қойылатын талаптар:
• адам организмі мен жылы қанды
жануарлардың бөлінділерінде əрдайым болу

.
жəне қоршаған ортаға көп мөлшерде бөліну;
• адам организмі мен жылы қанды
жануарлардан басқа табиғи резервуарлары
болмауы қажет;
• қоршаған орта объектілерінде белсенді
көбеюге қабілетсіз (тағамдық өнімдерден
басқа);
• патогенді микроорганизмдерге қарағанда,
қоршаған ортада ұзағырақ тіршілік ету;
• қоршаған ортада сыңарлары мен аналогтары
жоқ;
• қоршаған ортада биологиялық қасиеттерін
өзгертпейді немесе салыстырмалы аз
өзгергіштік тəн;
• қоректік орталарда басқа
микроорганизмдердің əсеріне тəуелсіз өсу
қабілеті;
• қоршаған орта объектілерінде мүмкіндігінше
Санитарлы-микробиологиялық зерттеулердің
принциптері.
Санитарлы- микробиологиялық зерттеулердің
нəтижесіне əртүрлі факторлар əсер етуі мүмкін,
сондықтан келесідей шарттарды орындау қажет:
үлгілерді дұрыс алду; жүргізілетін анализдердің
қайталану жиілігі; зерттеудің тек ғана
станджартты жəне унифицирленген əдістерін
қолдану; тестерді (тікелей жəне жанама)
комплекті түрде қолдану; объектілерді бағалауды
алынған нəтижелерді жинақтай отырып, жүргізу
(органолептикалық, химиялық, физикалық жəне
басқада əдістер арқылы алынған нəтижелерді
Санитарлы-
микробиологиялық
зерттеулердің принциптері.

ЕКІНШІ ПРИНПИП - ҮШІНШІ ПРИННИП -
ТӨРТІНШІ
қатарынан бірнеше қайтадан сынама алу ПРИНПИП —
анализ жүргізу, ол принципі, бұл сапалы, стандартты
БІРІНШІ ПРИНЦИП тексерілетін объектінің және
нақты қорытынды алу
-азыктан дұрыс ерекшелігін тексереді, үшін керек. Бұл унифицирлен
сынама алу. яғни су, ауа және әртүрлі тексерілетін объектілердің
микроорганизмдер
ген тексеру
Санитарлык- барлық жағдайына (су, әдісі,
микробиологиялык болатын жерлер ауа) байланысты
тексеріледі, олар әр жерде бекітілген
зерттеуде ен микрофлоралар уақытқа
әртүрлі тараған, сонымен және кеңістікте өзгеріп ГОСТ-лер мен
керектісі, ол катаң қатар микроорганизмдер инструкцияға
тексерумен, отырады. Қоршаған
бір бірімен ортаға зардапты сай
залалсыз- биоценотикалық лабораторияд
микроорганизмдер аз
дандырумен байланыста болады, бұл мөлшерде түседі және онда а
сипатталады кейбіреулерінің өлуіне бірдей тегіс таралмайды.
және басқаларының
салыстырмал
Сондықтан сынамаларды ы түрде
активті көбеюіне әкеп екінші алу сыртқы орта
соғады. алынады.
обьектілерінің биологи-
ялық контаминациясын
анықтауға қажет.
Санитарлы-
микробиологиялық
БЕСІНШІ
зерттеулердің
ПРИНПИП -
принциптері.
АЛТЫНШЫ
ЖЕТІНШІ ПРИНЦИП
комплекс тестілер арқылы ПРИНЦИП -
- санитарлық
зерттелетін обьектілерге зерттелетін
дәрігердің
әртүрлі санитарлық- обьектілерге
жауапкершілігі
микробиологиялық санитарлық-
негізгі зерттелетін
сипаттама беріп және оған микробиологиялық
обьектілерге дұрыс
баға беру үшін қолданылады. тестілерді
қорытынды және
Зардапты гигиеналық
тұжырымдау дәлдігі.
микроорганизмдерді көрсеткіштермен
Санитарлық-
тексерудін тікелей және бірге есептей
микробиологиялық
жанама әдістері бар, кейінгі отырып, алынған
зерттеудің
әдіспен адам мен малдардын нөтижелерді
арқасында тағамдық
нәжісі арқылы сыртқы жинақтап, баға беру
өнімдердің бұзылу
ортаның обьектілерінің ГОСТ-лар « мен
дәрежесін,
ластануын анықтайды. нормативтерге
пайдалануға болама,
Жанама тестілерге (органолептикалық,
пайдаланған
микробтардың жалпы санын, химиялық,
жағдайда халықтың
санитарлық көрсеткіш физикалық және
денсаулығына
ретінде пайдаланатын тағы басқалар) сай
қауіпті емес екендігі
микроорганизмдердің санын келуі керек.
анықталады..
және олардың құрамын
Сүт және оның ластану көздері.

• Сүт – сүт қоректілердің сүт безінен бөлетін секреті.
Оны қанның құрамдас бөлігінен альвеолалардың
эпителиалдық жасушалары синтездейді.
Альвеолалар сүт шығару өзектері, сүт цистернасы
және емізік каналы арқылы сыртқы ортамен
байланыста болатындықтан, оған микробтар енуі
мүмкін. Олардың кейбіреулері үшін сүт қолайлы
қоректік орта болып саналынады. Сүттің
құрамында май қышқылдары, амин қышқылдары,
дәрумендер, лактоза (сүт қанты), минералдық
заттар және көп мөлшерде ферменттер бар.
• Микробтардың мөлшері әдетте емізік каналы мен
сүт цистернасында көбірек болады. Микробтардың
біраз бөлігі бактерицидтік заттардың әсерінен
өлсе, осы әсерлерге төзімдірек микрококкалар мен
өздерінің қасиеттері жағынан ішектің сүт
қышқылды стрептококкаларына жақын
стрептококкалар тірі қалады.
• Микробтар емізік каналында
жинақталынады, онда сапрофиттермен
бірге жұқпалы аурулардың да
қоздырғыштары болуы мүмкін. Олардың
мөлшері сүттің алғашқы порциясында
көбірек болады.
• Сондықтан, сүттің және қоршаған ортаның
микробтармен ластануын болдырмау үшін
сүттің алғашқы порциясын бөлек ыдысқа
сауып алу қажет.
• Жеке бастың гигиенасын сақтамаған
жағдайда сүтті адам да ластауы мүмкін.
Сондықтан, сауыншының қолы таза, құрғақ
болуы, ал тырнақтары қысқа алынуы тиіс.
• Сүттің микробтармен ластану дәрежесі
желіннің, малдың тері жабынының,
адамның қолының, ыдыстың және
құралдардың тазалығына тікелей
байланысты.
• Микробтар сүтке туберкулезбен ауыратын,
дизентерия, сальмонеллез және басқа да
аурулардан сауыққан малдан ауа арқылы
да түсуі мүмкін.

• Сүттің микробтармен ластануына
шыбындар да себепші болады. Олардың
денесінде бірнеше мыңнан миллионға
дейін микробтар кездеседі.

• Осыған байланысты мал қораларында
шыбынды болдырмау шараларын
қабылдау қажет.

• Бұлардың қатарына тазалау, жуу, әктеу,
фермаларды және сүт қабылдау
пункттерін, қора маңын зарарсыздандыру
жатады. Бөлмелерді ылғалды жолмен
тазалау микробтардың санын кемітеді,
демек сүттің ластануын едәуір азайтады.
Назарларыңызға рахмет!

Ұқсас жұмыстар

«Санитарлық көрсеткіш микроорганизмдердің сипаттамасы

Тағамдық интоксикация

ГОСТ және ОСТ,олардың су,ауа,топырақ,сүт,ет және басқа мал шаруашылығы өнімдерін микробиологиялық және вирусологиялық бағалауға қажеттілігі

Стандартты микробиологиялық зертхана

Бактериологиялық лаб

Микробиологиялық зертхана құрылымы

МИКРОБИОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТХАНАЛАРДЫҢ НОМЕНКЛАТУРАСЫ

Микробиологиялық зертхана. Бактериологиялық лаб

Тағам микробиологиясы пәні

Өндірістегі санитариялық - гигиеналық және микробиологиялық бақылаудың негізгі міндеттері

Пәндер