1989 жылы ашылған Саттар Ерубаев мемориалдық мұражайы 1995 жылы

РОЖДЕСТВЕНКА ОРТА МЕКТЕБІ

С. Ерубаев 1914 жылы Оңтүстік Қазақстан облысы, Отырар ауданы, Арыс совхозының Ұзынқұдық жайлауында туған. 1923 жылы / аудандық комсомол/ Түркістан жеті жылдық мектебінде оқыды. 1927 жылы комсомол комитетінде қызмет істеп жүргенде жоғарғы оқу орындарына даярлайтын Алматыдағы дайындық курсына жіберіледі. 1930 жылы Ленинградтың тарих философия-лингвистика институтына түсті. 1933 жылы институтты бітірерде Саттар «Орыс неоромантизм және қазақтың ұлтшылдық әдебиеті» деген диплом жұмысын өте жақсы қорғап, аспирантураға қалдырылды, бірақ өлкелік комсомол комитетінің талабы бойынша Қазақстанға оралып, әуелі «Ленинская смена» соңынан «Лениншіл жас»газетінде әдебиет бөлімінің меңгерішісі болып тағайындалды.

1934-1935 жылы Алматыдағы ауыл-шаруашылық мектебінің философия кафедрасында ассистент болды, лекция оқып, семинар жұмысына басшылық жасады. Осы жылы «қазіргі опера және балет» театрының директоры қызметіне ұсынылды. «Қарағанды пролетариаты»газетінің комсомол бетінің редакторы етіп тағайындалды. 1935 жылы Ленинград университетінің аспирантурасына түсті. Ауруы меңдеп Алматыға оралып 1936 жылы ҚазПи-де қазақ әдебиеті кафедрасының доценті ретінде әдебиет тарихы мен теориясынан лекция оқыды. 1937 жылы 2 маусымда жалындаған талант иесін, шешек атып, гүлдеп келе жатқан өмірін сұм ажал үзіп кетті.

Саттар Ерубаев - талантливый казахский писатель, который стал первым лауреатом премии комсомола Казахстана. Его жизнь, молнией вспыхнув, рано погасла. Он ушел из жизни в 23 года, но успел оставить потомкам свое яркое творческое наследие. Он - автор романа «Мои ровесники», новелл «Счастье», «Бессмертие», «О будущей войне», «Красота » (написан на русском языке), баллад «Рапорт о жизни», «Песнь о бессмертии», «Осенний фрагмент», «Баллада о трех шахтерах». Видное место в творчестве Саттара заняла и поэзия.

Детство свое писатель провел в маленьком ауле в Южном Казахстане. В 1923 году он был принят в Туркестанский детдом, где и началось его настоящее учение. Окончив семилетку, он едет в Алма-Ату на подготовительные курсы Казнаркомпроса, а в 1930 году поступает в Ленинградский государственный университет. Здесь он защищает дипломную работу: «Казахская национальная литература и русский неоромантизм». Саттар был оставлен в аспирантуре. Однако еще до окончания аспирантуры его направляют на ответственную работу в родную республику.

Многочисленные стихи, очерки, новеллы, рассказы Саттара Еру-баева, написанные на казахском и русском языках, свидетельствуют о его таланте журналиста и писателя-публициста.

В творчестве С. Ерубаева значительное место занимает поэзия. Впервые в истории казахской литературы он начал писать пародии.

Жарық жұлдыздай жарқырай ағып өткен қас-қағым тіршілігінде ол өзін халқының адал перзенті ретінде көрсетті. Артына көлемі шағын болса да салмақты, құнды әдеби мұра қалдырды. Оның қазақ кеңес әдебиетінде бірінші болып игерген жаңа жанрдағы шығармалары - балладалары, новеллалары, пародиялары мен эпиграммалары қазіргі әдебиеттің алтын қорына енді.

С. Ерубаев М. Жанғожинмен бірігіп мектеп оқушыларына арналған қазақ әдебиеті хрестоматиясын құрастырды. Сонымен қоса аудармашылықпен де шұғылданған. Ол К. Чуковскийдің, Ю. Березиннің, А. Суриковтың, И. Эренбургтің кейбір шығармаларын қазақ тіліне аударған.

Саттар Ерубаев өзінің «Мәнгілік өмір туралы жыр» атты өлеңінде жырлағандай, оның қазақ әдебиетінен оқымағаны қалмады. Айрықша баулап жүрген ешкімі болмаса да, жарып шыққан таланты оны дамыл таптырмаушы еді. Ол өлеңді 12-13 жасынан бастап жаза бастады. Сондағы өлеңдерінің аттары «Алақожа ата», «Жеті ата», «Шекшек ата», «Алақоржын», «Кірбазар» т. б. бұлар халықтың өмірін бейнелейтін өлеңдер болатын.

Саттар Ерубаев Қарағандыда істеген жылдары атақты «Менің құрдастарым» романы жазады.

Роман С. Ерубаева «Мои сверстники» занимает видное место среди произведений 30-х годов, посвященных теме рабочего класса, теме труда. Он был опубликован в 1939 году, уже после смерти писателя, и выдержал несколько изданий.

О романе «Мои сверстники» очень точно сказал Сабит Муканов: «…роман Ерубаева читается с большим интересом, несмотря на то, что автор не успел его доработать, и многие места остались почти черновыми набросками. У Саттара Ерубаева была настоящая страсть писателя, была поэтическая оригинальность. И он шел правильным путем, вырабатывая художественные обобщения из конкретного жизненного материала».

В романе - рассказ о строительстве Карагандинского угольного бассейна. Главная идея романа - становление человека новой эпохи. В «Моих сверстниках» изображена советская действительность, дружба казахских и русских рабочих, созданы характеры рядовых людей.

Ол "Бақыт", "Мәңгілік өмір", "Өмір көркемдігі", "Келесі соғыс туралы" новеллаларын, "Өмір туралы рапорт", "Үш шахтер туралы баллада", "Меруерт алқа" тәрізді балладаларын жазды.

«Лениншіл жас» және «Ленинская смена» газетінің әдебиет бөлімдерін басқарды.

Саттар Ерубаев принимал активное участие в подготовке и проведении I съезда писателей Казахстана в 1934 году. Он был принят в члены Союза писателей СССР. В 1934 году по заданию партии он поехал в Караганду для организации молодежной газеты, работал редактором этой газеты. С. Ерубаев начал свою литературную деятельность в 30-х годах. На страницах республиканской молодежной газеты появлялись его оригинальные стихотворения, очерки и критические статьи.

Писательское творчество С. Ерубаева сочеталось и дополнялось его повседневной журналистской деятельностью. Его никогда не покидало стремление отстаивать все новое в жизни и бороться со всякой рутиной. И это нашло отражение в его публицистических выступлениях в печати. Очерки «Лицо жизни», «Четыре девушки», «С Октябрем пришла новая жизнь в аул» написаны с большим мастерством.

1989 жылы ашылған Саттар Ерубаев мемориалдық мұражайы 1995 жылы Саттар Ерубаев атындағы әдеби-мәдени мұражайы болып қайта құрылды. Мұражай орналасқан ғимарат ХХ ғасырдың басында күйдірілген кірпіштен салынған архитектуралық ескерткіштер қатарына жатады.

Саттар Ерубаев залында ақынның өмірбаяны, жас кезіне байланысты сыныптастарының, достарының, ақын, жазушылардың естеліктері, кітаптары орналастырылған.

Келесі зал экспозициясы Түркістаннан шыққан ортағасыр ұлы тұлғаларына, ақын- жазушыларға, ғалымдарға, мәдениет қайраткерлерімен өнерпаздарына арналған. Атап өтсек, қыл қалам шеберлері, Түркістаннан шыққан сазгерлер, ақын-жазушылар С. Елеуов, Б. Сердалы, Ахмет Төреқұлов, Мәрия Мерешова, А. Досжанов туралы, ғұлама ғалымдар - Р. Бердібаев, қоғам қайраткері, батырлар, еңбек ерлері, спортшымыз - Х. Аққалиев туралы экспонаттар жинақталды.

Ұқсас жұмыстар

Бердібек жазушылары

Нәтиже сабақ. Қазақ балалар әдебиетінің жазушылары

Торғайдағы мұражай тарихынан

Музей ісі дамуы

Елтаңбаның ені мен ұзындығының қатынасы

Қала статусы

Музей классификациясы

Мағжан Жұмабай (Әбілмағжан) Бекенұлы

Тараз

Жамбыл Жабаев жайлы

Пәндер