Халыққа білім беру



VI тарау. Қазақстанның мәдениеті. (1920 - 1945 жж) § 15 - 16.
9 кл Қазақстан тарихы

Сабақтың барысы

Жоспары:
Ересектер арасындағы сауатсыздықты жою.
Халыққа білім беру.
Жоғары және арнаулы орта білім. Қазақстан зиялыларының қалыптасуы.
Білім және ғылым

Ересектер арасындағы сауатсыздықты жою
1917 ж 1920 ж 1930 ж 1940 ж
қазан
у а қ ы т с ы з ы ғ ы
ХХ ғасыр ХХІ ғасыр
Алғашқы 10 жылда: халықтардың ана тілінде
- Мектептер
- Театрлар
Клубтар
салыну ісі қолға алынды.
Басты есте сақтайтын оқиғалар:
1924 жылы “Сауатсыздықты жою” қоғамы ұйымдастырылады.
1931 жылғы желтоқсанда республиканың 15 жастан 50 жасқа дейінгі
сауатсыз еңбекші халқына бірдей міндетті сауат ашу енгізілді.
Ұлы Отан соғысы
басталар алдында
еңбекке жарамды
тұрғындар арасында
сауатсыздықты жою аяқталды.

Біліп жүрген артық болмас:
Жастықта алған білімің, тасқа жазғанмен бірдей,
Есейіп алған білімің, мұзға жазғанмен бірдей.

ХІХ ғасыр ХХ ғасыр ХХІ ғасыр
Халыққа білім беру
XIX ғасыр басында Қазақстанда ағарту ісі негізінен ислам дінінің қағидаларын үйретумен шектелді → Қазақстанның Ресейге қосылу процесінің аяқталуына байланысты оқу жүйесі өзгерді: орысша білім бере бастайды → 1867 - 1868 жж реформалар бойынша орыс үкіметінің ағарту саласындағы мақсаттары да айқын көрсетілді.
* Мешіт жанынан ашылған медреселер → МЕКТЕПТЕР ашылды
мешіт жанында діни мектеп
Қаржы халықтан жиналды.
Оқу жылы - мамыр айы - тамыз айында аяқталды.
Сабақ кестесі 7. 00 - 11. 00 дейін және 13. 00 - 16. 00 дейін
Оқытылған пәндер - құран, тарих, философия, араб тілінің грамматикасы, орыс тілі, математика, логика, т. б.
Оқу жылы - үш, төрт, бес, он жыл
Оқушылардың жасы - 8 жастан - 20, 30, 40 жасқа дейінгі
Нәтижесі: XIX ғасырға дейін Қазақ халқының сауаттылығы - 2 %; XIX ғасырдың аяғында 10 % деп есептелді.
1897 жылғы санақ бойынша қазақтардың саны 4 млн - 5 млн -ға дейін деп көрсетілді, оның 49 000 қазағы оқуға тартылған.

Халыққа білім беру
1924 жыл - Сауатсыздықты жою қоғамы құрылды.
1926 жыл - Халық Комиссарлары Кеңесі «Қазақ АКСР бірыңғай еңбек мектептерінің ЖАРҒЫСЫН» қабылдады. Жарғы бойынша, мектеп құрылысында:
* 1 жылдық, 2 жылдық мектептер → 3 жылдық, 4 жылдық мектептермен алмастырылды.
* қыз балаларды оқыту: Шымкент, Алматы, Түркістан, Ордада арнаулы мектептер ашылды.
1920 ж ортасында республикада татар, өзбек, ұйғыр, неміс, эстон бастауыш мектептері өз ана тілінде жұмыс істеді.
1930 - 1931 оқу жылы - отырықшы аудандарда;
1931 ж көктемнен бастап - көшпелі аудандарда жалпыға бірдей білім беру енгізілді.
1931 ж желтоқсан республиканың 15 - 50 жас аралығындағы сауатсыз халыққа жалпыға бірдей міндетті сауат ашу енгізілді.
ЕСКЕРТУ: Бұл салаға қаржы үкіметтен бөлінді және қоғамдық қорлардан түсті, Қазақстан комсомолы көмектесті.

Интернаттар салынды
Жатақханалар салынды
Оқушыларға стипендиялар беру
Оқулықтар
Оқу құралдары
Киімдер
Көлікпен тегін қамтамасыз ету
Мұғалімдер саны артты
Халыққа білім беру кезінде
1919 - 1924 жж жазылған ең алғашқы қазақ тілінде жазылған алгебра оқулығының
авторы - Қ. И. Сәтпаев. Ол оқулық 1642 беттен тұрды.

Халыққа білім беру
1947 жылы КСРО Министрлер Кеңесі «Қазақ КСР -де . . . білім беруді дамыту туралы» ҚАУЛЫ шығарды.
1949 жылы жалпыға бірдей міндетті 7 жылдық білім беру қолға алынды.
1959 жылы Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі « . . . халыққа білім беру ісін одан әрі дамыту туралы» ЗАҢ қабылдады. Жаңа заң бойынша,
1962 - 1963 оқу жылынан бастап жалпыға бірдей міндетті 8 жылдық білім беруге көшу және т. б. шаралар іске асырылды.
1984 жылы кезекті мектеп реформасы жүрді. Реформада: баланы 6 жастан бастап оқыту, 10 жылдықты енгізу, т. б. шаралар қарастырылды.
1999 жыл «Білім туралы ЗАҢ» қабылданды. Жаңа заң бойынша, негізгі мектеп - 9 сынып,
бағдарлы мектеп - 10 - 11 сыныппен аяқталды.
2004 жылы «ҚР 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту ТҰЖЫРЫМДАМАСЫ» қабылданды. Бұл құжат бойынша орта білім беру 12 жылдық болып өзгертілді.

Жоғары және орта арнаулы білім
1928 жыл тұңғыш педагогикалық институт ашылды
Абай есімімен аталды
1931 - 1932 жж Оралда, Қызылордада
педагогикалық институттар ашылды
1929 - 1931 жж Алматыда зоотехникалық - малдәрігерлік, ауыл шаруашылығы, медициналық
институттар
1934 жылы С. М. Киров атындағы Қазақ Мемлекеттік
Университеті ашылды
Мұғалімдер институттары:
Орал
Семей
Петропавл
Ақтөбе
Қарағанды
Қостанайда
ашылды.
Ұлы Отан соғысы
қарсаңында
Қазақстанда
20 - жоғары оқу орны
118 - орта арнаулы оқу орны
40 000 дай - адам
20 000 дай - өзге республикаларда
оқыды

Ғылымның қалыптасу сатылары
1920 - 1930 жылдар
1932 жыл
1938 жыл
1946 жылы
1 маусым
1958 жылы
1961 жылы
Қазақстанды зерттеу ҚОҒАМы құрылды
КСРО Ғылым Академиясының Қазақстандағы БАЗАсы құрылды
БАЗА - КСРО ҒА - ның Қазақ ФИЛИАЛына айналды.
Қазақ КСР ҒЫЛЫМ АКАДЕМИЯсы ашылды
Қазақ КСР ҒА - ның Философия және құқық институты құрылды
Қазақ КСР ҒА- ның Тіл білімі, әдебиет, өнер институттары ашылды.
С. Асфендияров
А. В. Затаевич
Ә. Диваев
Қ. Жұбанов
А. Байтұрсынов
Ж. Аймауытов
М. Жолдыбаев
А. П. Чулошников
А. Ю. Якубовский
Академияның тұңғыш президенті - Қ. И. Сәтбаев болды.
Петропавл, Көкшетау,
Орал,
Орда
қалаларында Қоғамның бөлімшелері пайда болды.
БАЗА құрамы: зоология,
ботаника секторлары, Алматыдағы Ботаника бағы,
1935 жылы геология,
тарих секторлары, Қазақ ұлттық өнер ғылыми зерттеу институты
(қазақ тілі, әдебиеті,
халық шығармашылығы секторлары) қосылды
Қазақ филиалында астрономиялық обсерватория, тіл, әдебиет, тарих, химия - металлургия, топырақтану бөлімдері ұйымдастырылды.
Соғыс қарсаңында
Қазақстанда:
57 - ғылыми мекеме;
1700 - ғалым еңбек етті.

”Сандар да сөйлейді” ойыны
1924 ж
1928 ж
1934 ж

Мәдениет
Материалдық
Рухани
Ой, толғау.

Әдебиет және өнер
Шығарма
Авторы
Шолпан жыр жинағы
М. Жұмабаев (1913 ж)
Көкшетау
С. Сейфуллин
Сұлушаш
Жұмбақ жалау
С. Мұқанов
Құлагер
І. Жансүгіров
Құралай сұлу
И. Байзақов
Азамат Азаматыч
Б. Майлин
Қартқожа
Ж. Аймауытов
Менің құрдастарым
С. Ерубаев
Өмір мен өлім
Ғ. Мұстафин
1927 жыл
драма
авторы
Айман - Шолпан
Түнгі сарын
М. Әуезов
Жалбыр
Б. Майлин
Қыз Жібек
Қоз Көрпеш - Баян Сұлу
Ғ. Мүсірепов
Мансапқорлар
Ел қорғаны
Ж. Аймауытов
Драматургия жанры:
Орыс әдебиеті:
И. П. Шухов
“Ащы өзек”
“Өшпенділік”

Қазақ кеңестік өнерінің қалыптасуы
№
Атауы
Ашылған жылы
1
Қызылордада ұлттық қазақ театры
1926 ж қаңтар
2
Қазақ Академиялық драма театры
1937 жыл
3
Алматы ұйғыр музыкалық - драма театры
1933 жыл
4
Қызылорда корей театры
1937 жыл
5
Қазақ мемлекеттік музыка театры
1934 ж қаңтар
6
Жамбыл атындағы Қазақ мемлекеттік филармониясы
1936 жыл
Бастысы:
Ә. Қашаубаев
1925 ж Парижде
1927 ж Германияда
Ж. Шанин
А. Қ. Жұбанов
К. Байсейітова
1936 ж КСРО халық әртісі
Ә. Қастеев
Кино өнері
1934 ж хроникалық фильмдер студиясы ұйымдастырылды
1938 ж “Ленфильм” қазақтың бірінші дыбысты фильмі -
“Амангелді” кинокартинасын жасады
1941 ж қараша “Мосфильм”, “Ленфильм” киностудиялары
Алматыға көшірілді
Төрт жылдық қазақ киноактерлер мектебі ұйымдастырылды

- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz