Дененің массасы

Презентация қосу

№ 242 “СЫҒАНАҚ” НЕГІЗГІ
БІЛІМ БЕРУ МЕКТЕБІ.

Физика пәні мұғалімі:
Бекмырзаева Мадина Даулетқызы

Сыныбы: 7
Пәні: физика
« Білмейтіндер үйренсін, ал білетіндер
тағы да есіне түсірсін!»

УӘЖ технологиясы бойынша
Кері байланыс, үй тапсырмаларын сұрау.
( қызыл микрафон)
•Денелердің өзара әрекеттесуі деген не?
•Физикада күш деген сөзді қалай түсінеміз?
•Күш түрлерін ата?
•Күш қандай әріппен белгіленеді?
•ХБЖ күш бірлігі ретінде не қабылданған?
•Күш несімен сипатталады?
•Деформация деп нені айтады?
•Күшті өлшеуге арналған құрал қалай аталады?
Топқа бөлу
(түрлі –түсті жетон арқылы топқа бөлінеді)

1 Топ
Қызыл
“Масса
” тобы
2 Топ .
Кө к “ Т
ығызды
қ” тоб
ы
Білемін?
И.Ньютон 3 түрі бар

F бағытына Әрекет етеді
Өмірде жиі
байланысты
кездеседі
Күш аз да, көп те болуы
Сандық мәні және мүмкін
бағытымен
сипатталады

Өлшем бірлігі Ньютон
(Н) Өлшейтін құрал
динамометр
І .Қызығушылықты ояту.
Физикалық шамаларға шеру.
100

? 70

100
? 40

50 5 30

0 0
50 20 20

Жаңа сабақтың
тақырыбы:
Дененің массасы.
Заттың тығыздығы
2. Мағынаны тану.
Физикалық шамаларға шолу
Денелердің өзара әрекеттесу кезіндегі жылдамдықтарының өзгеру
дәрежесін анықтайтын физикалық шама масса деп аталады.
Бірліктердің халықаралық (SI) жүйесінде масса бірлігіне килограмм
(кг) алынған. Дененің массасын таразыға тартып өлшейді.

Масса
таразы
килограмм
(кг) m
m= v
1г =0,001кг
1 кг = 1000 г 1т = 1000кг
1 кг = 1000000мг 1кг = 0,01ц
Заттың тығыздығы деп сол заттың көлем бірлігіндегі массасына тең
физикалық шаманы айтады. Заттың тығыздығын табу үшін дененің
массасын оның көлеміне бөлу керек. Заттың тығыздығын – P, дененің
массасын – m, оның көлемін – Vәріптерімен белгіленеді.
Заттың тығыздығының бірлігі үшін бірліктердің Халықаралық
жүйесінде килограмның метр кубқа қатынасы алынған. Заттың
тығыздығы және дененің көлемі белгілі болса, онда өлшеулер жүргізбей-ақ оның массасын
анықтауға болады.

Тығыздық

( ро)
m

кг/м 3
V
г кг 3 Т г 3 кг
3 кг 1 3 10 1 3 10 3 ;
1 3 10 3 ; м м3 см м
см м
Тәжірибе
Екі дененің өзара
әрекеттесуі

з ика
Фи
ҒА У
ОР
Р Қ
С Т Е
ПО ененің ы”
о“Д
п ас а с с ы ң
1 т м “ З ат т ы ”
а оп ды ғ
ын д 2 т ғ ы з
ыб т ы а
та қыр ы б ы н д
қ ы р
та
3. Ой шақыру
"Ойлан тап" ойыны
( жұптық жұмыс)
1.υ=s/...
5....=m/
6.v=.../ρ
v
2.m=...·v

7. ...=s/t
3. ... 4.t=.../υ
=υ·t
"Ойлан тап" ойыны
( жұптық жұмыс)

1.υ=s/t
5.p=m/ 6.v=m/
v ρ
2.m=p·v

7. u=s/t
4.t=s/υ
3. s=υ·t
Есептер шығару
1. Коньки киген екі бала бір-бірін кері
итеріп,қарама қарсы жаққа қарай сәйкес 4
және 5 м/с жылдамдықпен сырғанап кетті.
Бірінші баланың массасы 30кг. Екінші
баланың мссасы неге тең?

Берілгені: Формула ? Шешуі:

V1=4м/с 3кг*4м/с
V2=5м/с m
υ m2= ____ =24кг
1 1
m1=30кг
m2= ─ 5м/с
Т/К m2=? υ2
2.Арбалардың мссасы 1 және 3 кг ,олардың
жылдамдықтары нөлге тең . Өзара
әсерлескенде үлкен арба 15 м/с жылдамдыққа ие
болды. Кіші арба қандай жылдамдықа ие
болады

Берілгені: Формула? Шешуі:
m1=1кг
m2=3КГ m1
υ2
V2=15М/С m2 = ─ = ─
m2 υ1 3 кг∙15 м/с
Т/к V1=? V1= --------- = 45 кг
m2v2 1 кг
V1= ─
m1
3. Массасы 40 кг баланың Айдағы
салмағын анықтаңдар.
g=1,6 Н / кг

Берілгені: Формуласы: Шешуі:

m= 40кг P= mg P= 40 кг * 1,6 Н/ кг=64 Н
g= 1.6 Н/кг

т/к: P= ?
1. Көңілсіз Жиенбай көке өзіне сорпа пісірмекші болыпты, бірақ ол
сорпа емес жасыл түсті быламық пісіріпті. Жиенбай көке сорпаның
дәмін көруге қорқып тұр. Сорпаның көлемі -0,001 м³ массасы – 1 кг .
Жиенбай көкенің сорпасының тығыздығын табыңдар.

Берілгені: Формуласы: Шешуі:
V = 0.001м 3 m 1 кг
m = 1кг Р= ------------ =1000 кг/м 3
V 0,001 м 3
т/к: р =?
2. Ішіне 50т мұнай сиятын болу
үшін цистернаның көлемі қандай
болу керек?

Берілгені: формуласы: Шешуі:

m =50т = 50000кг V = m/p 50000кг
m= ---------- = 62.5 м 3

p = 800 кг/м 3 800кг/м 3

т/к: V=?
3. Өлшемдері 1м * 0,8м * 0,1м
мәрмәр тасының массасын
анықтаңдар.

Берілгені: формуласы: Шешуі:

V = 0,08 м 3 m= p*V m=2700 кг/м 3* 0,08м
р = 2700 кг/м =216кг

т/к: m=?
Сен білесің бе?
Сергіту сәті.
Өлшем Физикалық
бірліктер шамалар

1 2
4.Ой қозғау.
«Сәйкесін тап».

Физикалық шама Белгіленуі, өлшем бірлігі
Жол m, кг
Жылдамдық F, H
Уақыт ρ,
кг/м3
Масса V, м3
Күш υ, м/с

Көлем t, с
Тығыздық S, м
«Физиканы ұғынуға ұмтылу»
Физикалық
атауы Белгіленуі Өлшем Формуласы
бірлігі
Масса
Жол
Күш
Тығыздық
Жылдамдық
Уақыт
Орташа
жылдамдық
Кім жүйрік?
Судағы балық және ұшқан құс тіршілігінің
физика заңдылықтарына қатыстылығы.

1. Балық желбезегімен суды кейін
шапшыту арқылы алға қарай
қозғалады. Осы құбылысты
түсіндір?

2.Суда жүзетін құстардың
аяқтарындағы жарғақтар не
үшін қажет?
5.Ой толғаныс.
Физикалық диктант
Масса және күш
•Коньки теуіп жүрген екі бала бірін-бірі қолдарымен итетіп жібереді де, 5 м/с және 3 м/с жылдамдықпен екі жаққа қарай кетеді, қай баланың массасы артық?
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________
_
________________________________________________________________________
• Масса дегеніміз - _____________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
• Массалардың төменде берілген мәндерін кг арқылы өрнекте:
0,00000003 г = ______________ кг
5,6 т = _____________________ кг
0,7 ц = _____________________кг
4890 г = ____________________кг
0,667 т = ___________________ кг
• = _____________________ кг
4.Салмақсыздық жағдайында иінді таразыны пайдаланып, екі дененің қайсысының массасы артық екенін анықтау мүмкін бе?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
5.Заттың тығыздығы дегеніміз –__________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
6.Заттың тығыздығы мына формуламен анықталады: ρ=__________
7. Мына шамалардың өлшем бірліктерін жаз:
[m]=_______
[V]=_______
[ρ]=________
8. Сәйкес тығыздық бірліктерін жаз:
1 г/см3 = ______________ кг/м3
1000 т/м3=_____________ кг/м3
0,09 кг/мм3= ____________кг/м3
•/дм3=_______________кг/м3
9. Күш дегеніміз – ______________________________________________________
________________________________________________________________________
10.Күштің өлшем бірлігі қандай?
[F]=________
ТЕСТ
Тест сұрақтары
1.Заттың көлем бірлігіндегі массасына тең физикалық шама
А) Заттың тығыздығы; В) Дененің массасы; С) Дененің
көлемі;
2. Заттың тығыздығын табатын формула
А) m=pV; B) V=m/p; C) p=m/V;
3. Тығыздықтың өлшем бірлігі.
А) кг; В) кг/м3; С) м3;
4. Ұзындығы 8 см, ені 5 см, қалыңдығы 3 см алтын кесегінің
көлемі қандай?
А) 120 см3; В) 100 см3; С) 150 см3;
5. Бір қалыпты қозғалатын дененің жылдамдығын
анықтайтын формула.
А) v=S/t; B) S=v∙t; C) m=pV;
6. 72 км/сағ неше м/с-қа тең?
А) 10 м/с; В) 20 м/с; С) 15 м/с;

7. Аспан денелерінде және олардың жүйелерінде өтетін құбылысты
зерттейтін ғылым.
А) физика; В) астрономия; С) география;

8. Заттың неше күйі болады?
А) 2; В) 4; С) 3;

9. 1 кг – да неше грамм бар?
А) 1000 гр; В) 100 гр; С) 0,001 гр;

10. Қазақстанның алғашқы ғарышкері кім?
А) Талғат Мұсабаев; В) Юрий Гагарин;
С) тоқтар Әубәкіров;
ы :
а у аб в )
т ж 6 (
Те с 7(в)
( с)
) ( а)
1 ( а 9
) ( с)
2 ( с 10
3 ( в )
4 ( а )
(в )
Сабақты қорытындылау.
Рефлексия
Мен... таныстым
... маған оңай болған жоқ
Мен жетістікке жеттім ....
... болса ғой
.... менің есімде қалды
Мен байқап көремін ...
-сабақ ұнады.

-сабақ ұнаған жоқ.

-сабақ орташа өтті.
Ашық журнал

Бағалау
(Ашық журнал)

р/ Оқушының Үй Мағынан Ой Ой қозғау Ой толғаныс Критерий Жалпы
с аты-жөні тапсырма ы тану шақыру (кестемен (физикалық арқылы
сы (постерме (есептер жұмыс) диктант)
н жұмыс шығару)

1 Асылханова А
2 Алдиярова З
3 Алпысбай А
4 Әбдрахым Н
5 Дариял А
6 Дариял Т
7 Жорабай Ж
8 Сарыбай Г
9 Сарыбай М
10 Каримова Д
11 Шүкірбай Д
12 Тасболат Б
Үйге тапсырма: 1. Тарау бойынша тестке
дайындық.
2. Төмендегі формулаларды пайдалануға
арналған есептер құрастыру: s=ut, m= ρv,
F= kx
Назар
аударғандарыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Кинетикалық және потенциалдық энергия

Дененің тығыздығын анықтау

Масса және күш

Ньютон заңдары

МАССАСЫН ӨЛШЕУ

Күш. Масса. Ньютонның екінші заңы

Дене импульсінің өзгерісі

Потенциалдық энергия өрнегі

Энергия.Энергияның сақталу және бір түрден екінші түрге айналу заңы

АЙНАЛМАЛЫ ҚОЗҒАЛЫС

Пәндер