Архимед күші дененің ауадағы және сұйықтағы

Презентация қосу

Физика сабағы

Архимед күші
7 сынып
Психологиялық ахуал туғызу
Ф
Көңіл күйлеріңіз
и
з қалай?
и
к
Оқушылар қима қағаздар арқылы топтарын
а анықтайды және өз орындарына барып
с жайғасады.
а
б №1 топ № 2 топ
а “Архимед “Планк
ғ ұландары” ұландары”
ы
ӨТКЕН ТАҚЫРЫПТЫ ҚАЙТАЛАУ.
ФИЗИКАЛЫҚ ДИКТАНТ
1.Сұйыққа немесе газға түсірілген қысым осы сұйықтың немесе
газдың
әрбір нүктесіне өзгеріссіз беріледі. Бұл кімнің қағидасы .
2. Мақтаны, қағазды, ағаш жаңқаларын т.б престеу үшін
қолданылатын
машиналар .
3. Газдың ыдыс қабырғасына түсіретін қысымы газ
соқтығысуынан пайда болады.
4. Газдың көлемін кішірейтсе , оның қысымы , ал көлемін
ұлғайтса, қысымы .
5.Жер бетіне және ондағы барлық денелерге
түседі.
6.Атмосфера қабаттары: .
7. қысымды өлшеуге арналған құрал
деп аталады.
8. қысым айырымын өлшеуге арналаған аспап.
9. Атмосфералық қысымның әрекетіне негізделген
құрылғылардың біріне
жатады.
“Сен маған, мен саған” алмасып дұрыс
жауабын

тексереміз
1.Сұйыққа немесе газға түсірілген қысым осы сұйықтың немесе
газдың
әрбір нүктесіне өзгеріссіз беріледі. Бұл кімнің қағидасы Блез
Паскаль
2. Мақтаны, қағазды, ағаш жаңқаларын т.б престеу үшін
қолданылатын
машиналар гидравликалық машиналар.
3. Газдың ыдыс қабырғасына түсіретін қысымы газ
молекулаларының
соқтығысуынан пайда болады.
4. Газдың көлемін кішірейтсе , оның қысымы артады , ал көлемін
ұлғайтса, қысымы кемиді .
5.Жер бетіне және ондағы барлық денелерге атмосфералық
қысым
түседі.
6.Атмосфера қабаттары:
тропосфера,стратосфера,мезосфера,термосфера.
7. Атмосфералық қысымды өлшеуге арналған құрал барометр
деп аталады.
8. Манометр қысым айырымын өлшеуге арналаған аспап.
“Ой қозғау” (мақалдың жалғасын табу арқылы жаңа сабақ
тақырыбын ашу)

Архимед күші
Мақалдың жалғасын табу...
1.Білегі күшті бірді жығады,
білімі күшті мыңды
жығады;
2. Көптің күші -
бірлікте;
3. Көз қорқақ -
қол батыр;
4. Күшіңе сенбе,
ісіңе сен;
Архимед 5.Асыл тастан шығады,
( Б.з.б 212-287 ж ж) ақыл жастан шығады

Физика сабағы
Физика сабағы

Сабақтың мақсаты :
Білімділік Дамытушылық Тәрбиелік
Архимед күші, Сабақ
Архимед заңы, сұйық Сұйық ішіндегі,
сұйыққа батырылған барысында
ішіндегі кері итеруші
күштің қандай денеге кері итеруші оқушылардың
физикалық шамаларға қысым күші туралы дербестігін,
байланысты білімдерін, оқушылар- пікір алмасуға,
екендігін білуге дың өзіндік сыни шығармашылық-
баулу. ойлау белсенділігі мен қа, өздігінен
танымдық қызығушы- білім алуға
лығын дамыту.
тәрбиелеу.
Архимед (б.з.б.287-212) Ежелгі Грекияның ұлы
ғалымы, математигі, механигі. Ол Сицилия
аралындағы Сиракуз қаласында туып, сонда өмір
сүрген. Архимед астроном Фидийдің баласы деген
жорамал бар. Архимед сол замандағы ірі мәдениет
орталығы - Мысырды аралап, александриялық
ғалымдардан, солардың ішінде Конон мен
Эратосфеннен білім алған. Оның математикалық
еңбектері өз заманынан озық болған. Архимедтің
көптеген математикалық еңбектерінің ішінен қисық
сызықтардың ұзындықтарын, әр түрлі фигуралар
мен денелердің көлемін және беттердің ауданын
есептеу ерекше орын алды. Архимед рычаг заңын,
суда өлшеу арқылы қорытпаның құрамын анықтау
тәсілін тапқан, өз атымен аталған гидростатика
заңын ашқан, жер суаратын механизмдерді, жүк
көтеретін рычаг жүйелері мен блоктарды, тас
ататын, қамал бұзатын соғыс қондырғыларын, т.б.
ойлап шығарған. Рычагтың математикалық заңын
тапқанда, Архимед “Тіреу нүктесін берсеңдер, Жерді
де төңкеріп тастаймын” деп айтқан екен. 9-11
ғасырларда Архимедтің еңбектері араб тіліне, ал 13
ғасырда олар араб тілінен латын тіліне аударылды.
Архимед туралы аңыз
Аңыз бойынша, бұл заңның ашылуына
себепкер болған Сиракуз патшасы Гиерон болған
екен. Ол Архимедке зергер жасаған өзінің тәжінің
таза алтыннан немесе алтын мен күмістің
қоспасынан жасалынғанын анықтауды
тапсырады.Бұл есепті шеше алмай, Архимед көп
күн әуреленді.Бір күні толтыра су құйылған
ваннаға түскен кезде кенеттен ойына әлгі есептің
шешуі келген екен дейді.Өзінің ашқан
жаңалығына шаттана қуанған ол «Эврика!»
(Таптым!) деп Сиракуз көшелерінің бойымен
айғайлап жүгірген екен.Сірә,жаңалық ашқан адам
ерекше бір сезімге бөленетін болар.
“Ой қорыту” (жаңа сабақтың түйінді мәселелеріне
тоқталу)
Сондықтан сұйықтың ішіндегі қандай да бір денеге әсер
ететін Архимед күшін анықтау үшін, бұл денені ауада
және сұйықта өлшеп, алынған мәндерінің өзгерісін
анықтаймыз.

F A= p - p
ауа сұйық

Міне осы Архимед (кері итеруші) күші болып табылады.
Сұйыққа батырылған денеге әсер ететін кері итеруші
күш, осы дене ығыстырып шығарған сұйықтың
салмағына тең болады.

Бұл заңды Архимед ашқан, сондықтан оның есімімен —
Архимед заңы деп аталады.
Денеге әсер ететін Архимед күші FА төмен қарай әсер ететін
салмақ күші mс g-мен теңеседі.
FА = mсg. (1)

(1) формуласын басқа түрде жазуға болады. Сұйықтың
массасы m с оның тығыздығы ρ с мен Vс көлемінің
көбейтіндісіне тең екенін ескеріп
FА = ρcVcg. (2)
Vc-Бұл көлем дененің сұйыққа батып тұрған бөлігінің
көлеміне тең болады.
Vc= V
Тыныштық күйдегі сұйыққа (немесе газға) батырылған кез-
келген денеге сұйық (немесе газ) тарапынан кері итеруші күш
әсер етеді, оның шамасы сұйықтың немесе газ тығыздығын
еркін түсу үдеуімен, сұйыққа (немесе газға) батып тұрған дене
бөлігінің көлемінің көбейтіндісіне тең болады.
Архимед күші

Тәуелді емес Тәуелді

Дененің Дененің
формасы Дененің көлемі Сұйықтың
тығыздығы тығыздығына

FА= p *g*V
сұйық денені
ң
ҒА У
ОР
Р Қ
Т Е а р ы”
О С ла н д
П ме д ұ
р х и
о п “А а н к
1 т “ П л
мд е р т о п
б ө лі 2 р ы”
1- 2 а н д а д е р
ұл ө л і м
4 б
3-
е р і: й
р и й л а с а
и те ғ а м ғ
а у кр қ т а л с
ға л ы р ы
Ба етикал р д і д ұ
с т у і; ү с те
1.Э нелен с а й т
бе й п қ а уы ;
ы ры ; ор ғ а
қ ы қ
2.Та далану дұрыс ерілген ;
пай ыпты т т і б а л уы
р су р е ре с
Т а қы г ен е с т і
3. н е л е н
й ү й л
Б е й а с а
4. р ы п қ
у ы .
а
тақы л бағал
Ә д і
Есептер
шығарайық
Физика сабағы Кім жүйрік?
Білгеннің үстіне біле берейік!
Есептер шығарып үйренейік!
1-есеп
Суға көлемі 100см3 болатын дене батырылған. Осы денеге әсер ететін ығыстырушы
күшті анықтаңдар. Судың тығыздығы-1000кг/м 3.

Берілгені ХБЖ формуласы шешуі
V=100см3 =1*10-4м3 FА = ρcVcg. ҒА=1000*10-4*10=1H
ρ=1000кг/м3.
т/к FА -? Жауабы: ҒА=1H

2- есеп
Керосинге массасы 500г темір кесегі батырылған. Ығыстырушы күшті анықтаңдар.
Темірдің тығыздығы -7900кг/м3, ал керосиннің тығыздығы -820кг/м3.

Берілгені ХБЖ формуласы шешуі
m=500г =0,5 кг FА = ρ(к)Vcg. V=0.5/7900=6,3*10-5м3
ρ(т)=7900кг/м3. V=m/p ҒА=820*6,3*10-
ρ(к)=820кг/м3. 5
*10=0,51H
т/к FА -? Жауабы: ҒА=0,51H
Физика сабағы
Герон патшаның алтын тәжісінің ауадағы салмағы 20Н.Судағы салмағы
18,75Н.Алтынның тығыздығы 20000 кг/м, күмістікі 10000кг/м деп алып
,тәждің құрамында алтын мен күмістің қанша болғанын анықтайық.
Берілгені: Өрнегі:
Pа = 20 Н FA = Pа- Pсу
Pк = 18,75 Н FA = pc g Vд ;
Vд =0,000125 м3
pа = 20000 кг/м3 gpсу 10*1000
pк = 10000 кг/м3
т/ к: mа — ?
mк ?
Шығарылуы:
mа = pаV =20000 * 0,000125 =2,5 кг
mк = pкV =10000*0,000125 =1,25 кг
FA 1,25
Эстафеталық білім картасы
Картаны толтыруға 7 минут беріліп, жиналады да, әр дұрыс жауапқа 1 балдан
есептеледі.

Физикалық Математикалық Өлшем
№ шамалар өрнегі бірлігі
Өлшейтін құрал

1 Жылдамдық ν=l/t м/с Спидометр

2 Уақыт t=s/ν с Сағат, секундомер

3 Масса m=ρV кг Таразы

4 Көлем V=m/ρ м3 Мензурка, сызғыш

5 Ауырлық күші Fa=mg Н Динамометр

6 Салмақ P=mg Н Динамометр

7 Қысым P=F/S Па Барометр
Физика сабағы
Жаңа сабақты бекіту сұрақтары ...
Сұйыққа (газға) батырылған денелерге АРХИМЕД КҮШІ әсер
етеді.

Архимед күші ЖОҒАРЫ бағытталған.

Архимед күші дененің ауадағы және сұйықтағы
САЛМАҚТАРЫНЫҢ айырмасына тең.

Архимед күші дененің ығыстырып шығарған СҰЙЫҚТЫҢ
салмағына тең.

Архимед заңы мына түрде жазылады: FА= ρc*g*Vд

Архимед заңы арқылы суда кемелер ЖҮЗЕДІ.
Сапалық есептер:

1 Неге өзен суына қарағанда ,теңіз суына жүзген жеңілірек?
Жауабы: теңіз суы тұзды , тұзы неғұрлым көп болған сайын тығызырақ
келеді.Архимед күші көбірек болады.
2 Сүңгуір үйрек су бетінде қамыстың сабағынан ұя жасайды.Ұя су бетінде
жел қалай соқса ,солай қарай жүзеді.Құстың ұясын су бетінде қандай күш
ұстап тұрады.Ұяның пішіні мен көлемі туралы не айтуға болады?
Жауабы: судың бетінде ұяға Архимед күші әсер етеді .Ұя пішіні ұяның
салмағымен оған әсер ететін ығыстырушы күштен бірнеше есе аз болуы
керек .
3. Сүңгуір үйрек суда жақсы сүңгиді.Судың тарапынан әсер ететін
ығыстырушы күшті ол қалай азайтады?
Жауабы: Сүңгуір үйрек өзінің көлемін азайтуға тырысады , яғни
қанаттарын денесіне қысып алады.
4.Арқаңмен жүзгенде суда өзіңді жеңіл ұстайсың. Неге?
Жауабы: Арқаңмен жүзген жеңіл , өйткені арқаның көп бөлігі суға батады
да кері итеруші күшті көбейтеді.
Бағалау
ҮЙГЕ ТАПСЫРМА

Күнделікті енді ашайық
Үй тапсырмасын жазайық.
Архимед күші тақырыбын,
Ұмытпай есте сақтайық.

Ф 55
29 жаттығу №6-9

Ұқсас жұмыстар

АРХИМЕД ЗАҢЫ

Архимед күші туралы ақпарат

Архимед күшінің өлшем бірлігі

Кері итеруші күш

Сұйыққа немесе газға батырылған денеге әрекет етуші күшті қалай есептеуге болады

Манометр тобына

АРХИМЕД ЖАЙЛЫ АҢЫЗ

СҰЙЫҚТАР МЕН ГАЗДАР МЕХАНИКАСЫ

Ток күшінің бірлігі

Қысым қызықтары жайлы

Пәндер