Түсініктеме сөзден Түсініктеме сөзінде

Презентация қосу

БАЯНДАМА
Тақырыбы:
Қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарында
оқу стратегияларын қолдану арқылы
мәтінге негіздеу принципін іске асыру.

«Сабақ беру - үйреншікті жай ғана
шеберлік емес, ол – жаңадан жаңаны
табатын өнер».
Жүсіпбек Аймауытов.
Зерттеу жұмыстарына жүргізілген талдау нәтижесінде
анықталған оқу нәтижелерінің бес санаты

білімнің
сандық
ұлғаюы
ретінде
2. 3.
есте сақтау ақпарат
ретінде жинақтау
ретінде

ОҚУ

мағынаны
ұғыну және шынайылықты
оның мәнін өзгеше түсіну
анықтау ретінде және түсіндіру
ретінде
МӘТІН АРҚЫЛЫ ОҚЫТУДЫҢ АРТЫҚШЫЛЫҚТАРЫ РЕТІНДЕ БІЛІМДІ КҮТІЛЕТІН
НӘТИЖЕГЕ САЙ ҰЙЫМДАСТЫРУҒА ТІРЕК БОЛАТЫН МӘСЕЛЕЛЕР:
1. "Оқу мәтіндері тіл мен әдебиетті кіріктіре Тілдің тек ғылыми жүйесін меңгертуден арылудың бір жолы – оқушының сөйлеу іскерліктерін
оқытуға мол мүмкіндік береді". дамытатын жұмыстарға басымдылық беру. Бұл, әлбетте, түрлі мәтіндермен кешенді жұмыс арқылы
(Т.М.Пахнова. "Развивающая речевая среда как ғана мүмкін болады. Мәтін тілдің көркем сөзде, яғни сөз өнерінде атқаратын қызметін жан-жақты
средство приобщения к культуре. "РЯШ", № 5, танытуға жетелейді. Мазмұны терең, тілі көркем мәтіндер оқушының сөйлеу шеберлігін
2003, 14-6.). дамытудың көзі деген қағида орнықтырылады.
2. "Мәтін арқылы оқыту оқушының сөйлеуді Бұл идея қазіргі білім философиясындағы рефлексия бағытымен сабақтасып жатыр. Яғни оқушының өз
ұлттық мәдениеттің компоненті ретінде ортасы арқылы дамуына табиғи жағдай жасалады. Мұнда оқушылар бір мәтінді талдау барысында
меңгеруінің маңызды факторы - тілдік ортаны өзара ой бөлісуге, пікір таластыруға, ортақ ой қорытындыларын жасауға үйренеді.
қалыптастырады".
Н.П.Шульгина. Работа с текстом как средство
формирования личности ученика//"РЯЩ", № 3, 2003.).
3. "Мәтін арқылы сөйлеу әрекеті компоненттерін Сөйлеу әрекетінің оқылым, тыңдалым, жазылым, айтылым, тілдесім секілді бөліктері қатар жүргізілетін
толық әрі бір-бірімен тығыз сабақтастықта жұмыстар оқушының ауызша, жазбаша сөйлеу мәдениеттерін жетілдірудің қайнар көзі болып саналады.
жүргізуге жол ашылады". Бұл тілді оқыту сапасының айқын көрсеткіші деп есептеледі.
(Ф. Оразбаева).
4. "Мәтін - білімді дара тұлғаға бағдарлап Өйткені қазіргі тандағы саралап, даралап білім беру мәселелері деңгейлеп оқыту технологиясымен
оқытудың ұтымды құралы". байланысты қаралады. Ал, мәтінмен жұмыстар осы деңгейлік тапсырмаларды бірізділікпен,
(А.Аркин. Почему школьники не любят уроки логикалық жүйелілікпен бірте-бірте күрделендіре түсуге ыңғайлы. Бұл -сапалы білім мен саналы
родного словесности//"Нар. образования", тәрбие берудің тетігі.
№ 2, 2001,15-6.).
5. "Мәтінмен жұмыс оқушының субъект ретінде Мәтін мазмұнына сәйкес түрлі тілдік жағдаяттар тудыруға, оқушының логикалық ойлауын мақсатты
өзін әр қырынан танытуына мүмкіндік түрде дамытуға, олардың сөйлеу белсенділігін арттыруға да қатысты тапсырмаларды түрлендіруге болады.
тудырады". Әрі мұндай бір бағытқа бағдарланған жұмыстар жиынтығы сабақтағы сұрақ-тапсырмалардың тек
(Г.А.Бакулина. Обучение рус.яз. // "РЯШ" № 3, формалық жағынан өзгертілуіне мүмкіндік беріп қана қоймайды, сонымен қатар, олардың
2003. 11-6.). мазмұндық жағынан да терендеуіне жол ашады. Бұл да оқыту сапасын күтілетін нәтиже тұрғысынан
жетілдіруде шешуші рөл атқарады.
6. "Мәтінмен жұмыс - тілдің барлық пәндермен Мұнда тілдің дүниетаным құралы екенін танытуға қажетті мүмкіндіктер мол. Әсіресе, тілдің стильдік
байланысуын қамтамасыз етудің кепілі". жүйесін таныту нәтижесінде түпкі мақсатқа қол жеткізіледі.
(С.И.Львова и др. Русский язык в школе:
состояние, проблемы и пути их решения. // "РЯШ",
№4, 2003.10-6.).
7. "Мәтінмен жұмыс – оқытудың тәрбиелік сипатын Мұңда мәселе тек мәтін мазмұнының дидактикалық қырында ғана емес, сонымен қатар окушылардың
күшейтудің бір факторы". өзара пікірталасы үстінде қалыптасатын тыңдау мәдениеті мен өзгенің ойын сыйлай білу дағдысының
(А.К.Маркова. Формирование мотивизации учения в қалыптасуында, өз ой-тұжырымдарын көпшілікке ұғымды етіп түсіндіре білу іскерліктерін
школьном возрасте. М., 1983.) жетілдіруге деген ішкі мүдделігінің тууында жатыр.
Сабақтың тақырыбы:
М. Мағауин.«Бір атаның балалары» хикаяты (жеке тараулар).
Сабақтың мақсаты:
- жазушының өмірі туралы қысқаша мәлімет беріп, «Бір
атаның балалары» хикаятынан үзінді мазмұнын игерту.

.
і с»
л
. Бө «Біреуі – үйде,
ік
Бір үшеуі – қонақта».
.
ан
О йл
«

«Кезбе тілші».
«Атыспақ» .
«Венн диаграммасы» «Кубизм»
«Теле-шоу»

Автор
орындығы

«Тоғысқан пікірталас» «Галлереяға саяхат»

«Тірек сөздер» немесе «Кілттік
сөздер арқылы әңгіме»
"Мәтінмен жұмыс - тілдің барлық
пәндермен байланысуын қамтамасыз етудің кепілі".

11-сынып. Ахмет Байтұрсынов. «Қырық мысал» жинағы.

И. А. Крылов. Ұқсастықтары Ахмет Байтұрсынов.
«Лебедь, щука и рак». «Аққу , шортан һәм
шаян».
1) Түсініктеме сөзден Түсініктеме сөзінде 1) Негізгі оқиғаны
басталады. достар арасындағы бірлік баяндаудан басталған.
2) Түсініктеме сөз –3 жол. болмаса, іс оңбайтындығы 2) Түсініктеме сөз – 4 жол.
3) Негізгі бөлім –7 жол. айтылған. 3) Негізгі бөлім – 8 жол.
4) Қорытынды ой – 2 жол. Мазмұн желісі бірдей. 4) Қорытынды ой – 4 жол.
5) Өлең 12 жолдан Қорытынды ой бірдей. 5) Өлең 16 жолдан тұрады.
тұрады. Кейіпкерлері – шортан, 6) «Дара жүк» делінген.
6) «С покложей воз» шаян, аққу.
(түйілген, буылып арбаға
тиелген).
Блум таксоманиясы
Қалихан Ысқақ. «Қоңыр күз еді» хикаяты (үзінді).

Білу Алынған ақпаратты еске түсіру, тану.
Әңгіме кім туралы? Не болды? Қашан, қалай болды?
Түсіну Алынған ақпаратқа жаңа түр беру, оқиғалар, идеялар,
деректер, құндылықтар арасындағы байланысты анықтау
және ойды түсіндіру.
Әңгіменің ең қызықты жері қайсы? Неге қызық?

Қолдану Ақпаратты оқиғалы мәтінде немесе мәтіннен тыс проблеманы
шешу құралы ретінде қолдану.
Сіз Қасымның орнында болсаңыз қайтер едіңіз?

Талдау Мәтіндегі “жалпы” оқиғадан “жалқының” бөлінуі, жеке
оқиғалардың пайда болуын қарастыру.
Кейіпкерге тән қасиеттерді ата. Сіздің ойыңызша ол
қандай адам?
Топтау Алынған ақпаратқа толық логикалық қорытынды жасау.
Оқиғаның себебі мен салдарының байланысын анықта.
Бағалау Ақпаратты жүйелеу немесе балама шешім ұсыну.
«Екі түрлі түсініктеме күнделігі»
М. Мақатаев. «Елім барда» өлеңі.
Тіркестер Оқушы пікірі
«Ал ырысым – ұланғайыр кең далам», Ақынның Отанына, еліне деген ыстық
«Таулар менің таусылмайтын ықыласын танытатын сөздерін ұғып,
бақытым», т.б. үйрендім.

С.Мұқанов. «Саятшы Ораз» әңгімесі.
Мәтіннен үзінді Өз пікірім Ой-тұжырым
Ораз ыстық күні Бұл үзіндіде Ораз өте қара-пайым, «Шебердің қолы
тышқан, қасқыр және қайырымды екені көрінеді. Меніңше, ол өз ортақ».
түлкі сияқты аңдарды басын ғана емес, өзгені де ойлайтын биік «Жақсы - ай мен
көп аулаған, бірақ адамгершілік иесі. күндей, әлемге
солардың терісін сатып бірдей».
пайда қылмай, алдынан
кім шықса соған береді...
Жасының Шынында, осы үзіндіні оқып отырғанда жасы Адамды кәрілік
қартаңдығына қарамай, біразға келген адамның шыдамдылығы мен қартайтпайды,
Ораз сол кезде шапшаңдығына қатты таң қалдым. Меніңше, жалқаулық
балалардан жүйрік... Ораз жасынан аң аулаумен айналысқан, қартайтады.
сондықтан да оның денесі шыныққан, ал
денсаулығы мықты.
Сатылай кешенді талдау
7-сынып: І. Жансүгіров. «Ағынды менің Ақсуым» өлеңі.
І-топ. Сауал-тапсырманы орындау арқылы көркем тіліне талдау жасау:
1) Өлеңде қандай мезгілдер суреттелген?
2) Су екпіні, молдығын көрсететін сөз тіркестері.
3) Тыныштық белгісін сипаттайтын сөздер.
4) Жансызға жан бітіретін бейнелі сөздер.
5) Мәтінде кездесетін өсімдік атаулары.
6) Жан-жануарлар атаулары бар ма?

2-топ. Өлеңге поэтикалық сатылай кешенді талдау жасау:
- Авторы:
- Тақырыбы:
- Жанр түрі:
- Идеясы:
- Шумақ:
- Тармақ:
- Бунақ:
- Буын саны:
- Ұйқас:
- Троптың түрлері:
- Өлеңнің негізгі түйіні, тәрбиелік мәні:
Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Мұғалімге арналған нұсқаулық.
Үшінші (негізгі) деңгей.

2. Қазақ тілі мен әдебиеті. № 6, 2004

3. «Сапалы білім беру және тәрбие – Қазақстанның
мемлекеттік саясатының басымдылығы» тақырыбында
өткен тамыз кеңесінің материалдары. Ақтөбе 2013.

4. Сын тұрғысынан ойлау білім үрдісінде.
Ақтөбе 2012.

Ұқсас жұмыстар

Философиядағы ақиқат мәселесі

Адвокаттың соттық сөйлеуі

Түсініктеме беру

Өтініш

Жыраулар поэзиясы жайлы

Ақпараттандыру дағдысы

Геодезия және топография ғылымдарының даму тарихы

Педагогика пәні. Педагогиканың теориялық және әдіснамалық негіздері

ҚҰЖАТТЫ БАСЫП ШЫҒАРУ

Орта мектептегі информатика оқулықтарына талдау

Пәндер