Химиялық элементтердің периодтық жүйесін ұсынған ғалым




Презентация қосу
«Химиялық казино»
интеллектуалдық ойын

химия және биология пәндері мұғалімі:
Смагулова Р.Г.
Мақсаты:
Білімділік: химия пәні бойынша жан-жақты
терең білім беру;
Дамытушылық: Оқушылардың ой-өрісін
дамыту,дүниетанымын
кеңейту,оқушылардың танымдық білімдерін
тереңдетіп, теориямен байланыстыра
отырып, мәдениетті де, сауатты сөйлеуге
дағдыландыру, іскерлік қасиеттерін дамыту.
Оқушылардың пәнге деген қызығушылықтарын
арттыру, ізденуге, алғырлыққа,, тапқырлыққа
баулу.
Тәрбиелік: ұжымдасып жұмыс істеуге
тәрбиелеу
«Казино»деген сөзі француз
тілінен аударғанда «Үйшік»
деген мағына береді.Ал
қазіргі заманға сай айтар
болсақ, «казино»-бұл
«ойын ұй»
Таныстыру
Ойын шартымен таныстырып өтейік.Мен сіздерге сұрақ
қоямын. Өз кезектеріңізде сұрақ жауаптарын білсеңіздер,сіздер
қаржы-ақылдарыңызды қойылымға қоясыз.Жауаптарыңыз
дұрыс болса,қойылымдағы қаржыңыз екі еселенеді.Ал,егер
қателессеңдер-қаржыларыңыз казино қазынасын
толтырмақ,яғни бүл жеңілдіңіз деген сөз.Казинода бізге крупье
көмектеседі.
Ойын шарты түсінікті болса,бастайық! Іске сәт!
І кезең «Ойлы
болсаң, озып көр»
«Білім-теңіз,түбі
де,шеті де жоқ »
Ю.Балассағұни
1 сұрақ-20 ақыл
1.Судың формуласы
2. H2 SO4 –қышқыл
3. Бор ,мәрмәр, ізбес, дала шпаты- осылардың
барлығының формуласы -
4.Ең қатты металл -
5.І топтың негізгі топшасының элементтері-
6. Бұл элемент ауа құрамында 78% болады-
7.Қанша бейметалл бар?-
8.Лакмус, метилоранж-
9.Сұйық металл
10.Қай химиялық элементті миллионер дейді?
11.Электролиттік диссоциация теориясын ашқан
ғалым
12. 100 градуста су неге айналады?
13. Натрийдың салыстырмалы атомдық массасы
14.Біз онымен тыныс аламыз
15. Екі элементтен тұрып,біреуі оттек болып
келетін заттар
ІІ топ
1.Заттың химиялық жолмен бөлінбейтін ең ұсақ
бөлшегі.
2.Ең жеңіл металл.
3.Химиялық таңбаның алдына қойылатын цифр.
4.Күкірт неше валентті?
5. Оң зарядты
6.Периодтық кесте неше топтан тұрады?
7.Атом молекулалық ілімді ашқан ғалым.
8.Көмір қышқылының тұзының аты.
9.Алғашқы көмекке пайдаланатын бейметалл.
11.Айдаһар бейнесіне ұқсайтын элемент.
12.Күкірт қышқылының формуласы.
13.Сұйық металл.
14.Реттік номірі 19, салыстырмалы атомдық
массасы 39-ға тең болатын элемент.
15. 0 градуста су неге айналады
2 кезең -«Біліміңді сына»
Сиқырлы
ұяшықтар
Химиялық жұмбақтар 10 20 30 40 50

Химия және денсаулық 10 20 30 40 50

Ғалымдар тоғысында 10 20 30 40 50

Формулалар 10 20 30 40 50
Ғалымдар
тоғысында
1. Атом-молекулалық теория негізін салушы
2. Электролиттік диссоциациялану теориясын
ұсынған ғалым
3. Химиялық элементтердің периодтық жүйесін
ұсынған ғалым
4. «Туған жердің қара тасын мақтан ете алмаған
адам бөгде жердің алтын тасын да мақтап
жарытпақ емес». Бұл қай ғалымның сөзі?
5. «Табиғатта болатын күллі өзгерістердің мәні
мынадай: бір денеден қанша кемісе, басқасына
соншама қосылады, яғни бір жерде біраз материал
азайса, басқа жерде ол сонша көбейеді» деген
тұжырымдаманы айтқан ғалым кім? Ол заң қалай
аталатын еді?
Химиялық
жұмбақтар
1.Табылса бұрын там - тұмнан
Қазір көп әрбір өлкеде,
Қымбат болды алтыннан
Қандай металл ертеде.

2.Алтын менен күмісті кім білмейді.
Қолда барда қуанып кім күлмейді,
Химиктерге жақпайтын не сыры бар
Әрқашан «жаман металл» құрғыр дейді.

3.Қымбат деп айтатындай емес алтын,
Сонда да тапты игілік одан халқым.
Апарып Айға елімнің туын тікті
Жемісін ақыл - ойдың елдің салтын.

4.Күмістей түсі жылтыр, өзі сұйық,
Буланбас, қайнатсаң да отынды үйіп.
Көрсететін суықты, жылуды анық
Қандай зат: құрал жасар соны құйып?

5. Бірінші бөлігі көп емес, екінші бөлігі «тілсіз жау» деген
мағынада , өзі химиялық элемент. Ойлаңызшы бұл қай элемент?
Химия және
денсаулық
1. Адам ағзасында 4 г темір болады. Оның 65 пайызы қайда
болады?
2. Бұл затты тамақпен уланған жағдайда таблетка түрінде
қолданады. Оны қайыңды ауасыз жерде қыздыру арқылы алып,
одан әрі өңдейді. Бұл қай дәрі?
3.Бұл заттың 0,9% - дық ертіндісі физиологиялық ерітінді деп
аталады да, адам ағзасы көп қан жоғалтқан жағдайда қан
тамырына құйылады. Ол затты адамдар тұрмыста тағам
дайындауға қолданады. Бұл заттың химиялық атауы қандай?
4.Аммиак суда жақсы еритін өткір иісті газ . Оны суда әртүрлі
мөлшерде ерітуге болады. Құрамында 3-10 пайыз аммиак бар
ерітінді халық арасында қалай аталады?
5.Бұл элементке кейбір омыртқасыздар- былқылдақденелілер мен
буынаяқтылар бай болады. XIX ғасырдың өзінде ұлулардың
көгілдір қанын зерттегенде ,ғалымдар қанның көгілдір болуы осы
элементке байланысты екенін дәлелдеді. Ол қай элемент деп
ойлайсыздар?
Химиялық
формулалар
1.Әктас,бор,мәрмәр,маржан тас-
формулалары?
2. Еріген заттын массалық үлесін
есептейтін формула?
3.Сілтілік металдардың сумен
әрекуттесу реакциясы?
4.Авогадро тұрақтысы?
5.Ортофосфор қышқылының
диссоциациялануының теңдеуі.
Химия
тарихынан
1.Менделеевтің аты құрмет тақтасына ойып жазылған.Осы
тақтада Менделеевпен бірге
Эвклид,Архимед,Коперник,Лавуазье сияқты ұлы адамдардың
аттары жазылған.Бұл тақта қай жерде орналасқан?
А) Америкада Бриджпорт қаласындағы университетте;
В) Ресейде Ломоносов ат. МГУ;
С) Англияда Кембридж университетінде.
2.1943 жылы дат химигі Ногбель сыйлығының лауреаты
Нильс Бор Гитлер армиясы жаулап алған Копенгагенде құпия
түрде тастауға мәжбұр болды.бірақ,Нильс Борда екі Нобель
сыйлығының лауреатының-неміс физиктері-
антифашисттердің Джеймс Франк және Макс фон Лауэның
алтын медальдары сақталған екен.осы медальдарды өзімен
бірге алып кетуге тәуекел ете алмады. Бірақ,алып кету
мақсатында ол бір құпия әдіске жүгінді:
А)медальдарды алюмин бояуымен бояған;
В) «патша шарабына» еріткен;
С) шоколадпен қаптаған.
3.Бұл ғалым өзінің ешқандай арнайы мамандығы
болмасада,жоғары дәрежедегі қабілетінің арқасында
химия,физика,техникалых ғылымдарды жеңіл
игерген.Сонымен қатар оған
медицина,тарих,философия,әдебиет ғылымдарыда таныс
болды.Ол алты Европа елдерінің тілінде сөйлей білген және
93 заводты меігерген.Өз өмірінде бұл кісі 350 ашылулардың
патентінің иегері болған. Бұл кім?
А) М.В.Ломоносов; В) Альфред Нобель;
С) Ян Батист ван Гельмонт

4. Казань университетінің профессоры Клаус 1884 жылы
жаңа элемент ашып,оған Отаны ресейдің атын берген.
Бірақ,менделеевтің кестесінде бұл элемент латын атымен
орналастырылған. Бұл қай элемент?

А) Рутений В)Родий С) Рений
Мына жәшікте жатқан затты тұнғыш
рет 19 жасар Шарль Сорма
ашқан.Бірақ,патенттік бағасы
жоғары болғандықтан,ол өз
ашылуына патент
алалмаған.Ал,1832 жылы неміс
мұғалімі Комерер бұл затты алатын
әдіс ашып,патент алған.Бірақ, бұл
заттың бір кемшілігі болған:өте улы
және қауіпті.
Пайдалануға ыңғайлы және қауіпсіз
затты 1848 жылы швед химигі Бетгер
алған.Бұл затпен пайдаланған кезде
бірқатар химиялық өзгерістер
жұреді.Құрамындағы бір заттың
аллотропиялықтүрі өзгереді,жану
жіне айрылу реакциялары жүреді.
Егерде бұл затпен пайдаланған кезде
қауіпсіздік ережесін
сақтамасаңдар,бұл зат өмірге қауіпті.

Ұқсас жұмыстар
Дмитрий Иванович Менделеев
Нуклондардың меншікті байланыс энергиясы
Химиялық элементтердің периодтық жүйесіні құрылымы
Химиялық элементтердің периодтық кестелерін құру тарихы
Сабақтың міндеттері
Элементтерді жүйеге келтіру мәселесін орыстың ұлы
Химиялық элементтердің тірі және өлі табиғатта таралуы. Адам организміндегі химиялық элементтердің биологиялық ролі
Периодтық жүйе
ПЕРИОДТЫҚ ЗАҢ
Көміртегі және кремний
Пәндер