Салыстырмалы шырай

Презентация қосу

Пәні: Қазақ тілі
Сыныбы: 7
Сабақтың тақыры: Салыстырмалы шырай
Мақсаты: Модуль: Әдіс-тәсілдері:
Салыстыр- «“Сыни Блум
Міндеттері: таксономиясы,
малы Салыстырмалы тұрғыдан «Бұнда не
шырайдың шырайдың ойлауға артық» әдісі,
ерекшелігін жасалу үйрету”, “ «Мен саған, сен
түсіндіре жолдарын маған»,
түсіндіру, Оқыту мен
отырып, «Негештер»
дәлелдерді диалогтық оқудағы әдісі,
оқытуды жаңа диалогтық
сыни қолдану, топта
тәсілдер”», әңгіме - сұрақ-
тұрғыдан бірін-бірі жауап,
талдау мен тыңдауға «Дарынды «Жалған-
бағалау, үйрету, ортада және шындық» әдісі,
оқушылард сыйласымдылы талантты рефлексия,
ың қ орнату. қорапшаға
оқушылар сұрақтар.
когнитивті
ды оқыту».
ойлауын
дамыту.
Кіріспе. 1.Ұйымдастыру кезеңі
а/Шаттық шеңберін құрады, бір-біріне көрінбейтін сый
ұсынады.
ә/Әр түрлі стикерлер арқылы топқа бөлінеді, топтың атын,
ұранын қорғайды.
б/Үй жұмысын тексеру.
Ресурстар: стикерлер, интербелсенді тақта, «Бұнда не
артық» әдісі, «Мен саған, сен маған», «Негештер» әдісі,
диалогтық әңгіме - сұрақ-жауап, «Жалған- шындық» әдісі,
рефлексия, қорапшаға сұрақтар, таратпа материалдары.
Нәтижелері: Көңіл-күйлері жақсарады.
Жинақталып реттеледі, ізденімпаздығы артады, өзін-өзі
реттей алады, шығармашылықпен жұмыс істейді, өздігінен
білім алуды үйренеді, АКТ-ны тиімді пайдаланады,
коммуникативтік құзыреттілігі артады.Өзін және өзгені
бағалай алады.
Trueөткен
Топ мүшелері or False:
сабақты пысықтауға
Test your knowledge
байланысты of дайындайды.
5 сұрақ the lesson so
farБұл
by мәлімет
deciding whether
ШЫНДЫҚ паthe following
не ЖАЛҒАН ба?
statements ИӘare– true
ЖОҚ.or false

Көшпелі сөзі
салыстырмалы Қатыстық сын
шырай ма? есімнен шырай
жасала ма?

ы
с ал
Мы
Қан
есім дай? З
нің а
сұра т
ма? ғы
Тапсырманы дәптерге орындаңыздар.
Бұнда не артық және неге артық екенін дәлелдеңіздер.
1-топ. Қызғылтым орамал, көкшіл көйлек,сулы өңір,
қоңырқай жейде, ащылау тамақ, көтеріңкі көңіл,
сұрғылт түс, кішілеу киім, күзгі жапырақ.

2-топ. Қымбатырақ зат, ұзындау арқан, жуас жылқы,
сүзеген сиыр, ақшыл жейде, қабаған ит, биік мұнара,
көшпелі халық, жастау адам.

3-топ. Таулы жер, қызықты оқиға, қиындау іс, арықша
қыз, білімді адам, жақсы бала, сарғыш қағаз, бойшаң
жігіт, қысқалау жіп.
Төмендегі мысалдарды мұқият
Миға оқы
шабуыл

Көк – көгірек, көктеу, көкшіл, көгілдір;
Терең – тереңірек, тереңдеу;
Үлкен – үлкенірек, үлкендеу;
Қызыл – қызылырақ, қызылдау, қызғылт, қызғылтым;
Сары – сарырақ, сарылау, сарғыш, сарғылт, сарғылтым;
Жақсы – жақсырақ, жақсылау;
Ақ - ағырақ, ақшыл, ақшылдау;
Қоңыр – қоңырырақ, қоңырқай, қоңырша;
Суық – суығырақ, суықтау.
Тапсырманың
ерекшелігін тауып
және тақырыпқа
сай ереже
шығарыңыңыздар.
Мағынаны
тану

Біркелкі сындардың бірінен екіншісінің артық не кемдігін
салыстыру арқылы көрсететін шырай түрі салыстырмалы шырай
деп аталады. Мысалы: үлкен-үлкенірек, жақсы-жақсылау, көк-көкшіл.
Салыстырмалы шырай жұрнақтары:
1. -рақ, -рек, -ырақ, -ірек: жұқа- рақ, кіші-рек, ұзын-ырақ,
үлкен-ірек
2. -лау, -леу, -дау, -деу, -тау, -теу: сары-лау, кіші-леу, жасыл-дау, күрең-деу.
Бұл екі
жұрнақ барлық сапалық сын есімдерге жалғанып,
салыстырмалы шырай жасай береді.
3. 1. -ғыл, -қыл, -ғылт, -қылт, -ғылтым, -қылтым: сарғылт, сарғылтым,
бозғыл, бозғылтым;
2. -шыл, -шіл, -шылтым, -шілтім: ақшыл, көкшіл, ақшылтым, көкшілтім;
3. -ғыш, -ілдір: сарғыш, көгілдір;
4. -аң, -қай, -ша, -ше: қуаң, қоңырқай, ұзынша, көкше, бозаң.
Әліппи желісі /осы әріптерден басталатын
сын есімдерді айту керек/

1-топ. А.Ә. Б. Ж. З.

2-топ. К. Қ. М. Н.
Ө.
3-топ. С.Т. Ұ. Ү. Е.
Осы әріптерден
басталатын
салыстырмалы
шырай
жасайсыздар.
Көп нүктенің орнына тиісті сын есімдерді қойып,
көшіріп жазыңыздар
1. Төле би – өз заманының .................., ................... азаматы,
халық қадірлейтін дәрежеге жеткен . Шешендік тіл -
ойы .................., білімі де ............., тілдік сезімі ..............., ...............
адамдарға тән қасиет.
2. ................ болса, ағайын жақын,
................ болса, інің жақын,
............... болса, келінің жақын,
.............. болса, көршің жақын.
3. Атың .................. болса, тіршілікте мінген пырағың,
балаң ................ болса, жанып тұрған шырағың. Атың ................
болса, тіршілікте көрген қорлығың, балаң ................ болса,
ғұмырлық көрген тозығың.
Ел ағасы ....................... болса, елін жау түгіл, жолаушы тоңар.
(күшті, мол, ақылды, жүйрік, қадірлі, білімді, тату, ақылды,
инабатты, жақсы, сыйлас, жаман, ақымақ)
Жұптық әңгіме. Сын есімдердің шырайларын
қолдана отырып, бір-біріңе сын көзбен қарай
отырып, мінездеме беріңдер

Құрбым сенің мінезің
жақсы, дегенмен, өткір
тілдісің, ұшқыр ойлысың,
???????
аңқаулығың да бар .
«Мен саған, сен
«Негештер»
маған»
Әр топ бір-біріне сұрағы

неге?-ден
басталатын сұрақ
қояды. Сол
сұрақтың
жауабын тыңдап,
неге? неге? не
үшін? неліктен? -
деп 5 рет
дамытады.
Он сұрақ!
Мұғалім бір оқушыны таңдап алады
және оның маңдайына негізгі сөз
жазылған стикерді жапсырады –
қатысушы сыныпқа 10 сұрақ қоя алады,
оған жауап не ИӘ, не ЖОҚ деп беріледі.
Қорытынды
Білгенім – бір тоғыз, білмейтінім – тоқсан тоғыз.

Менің бүгін
жасағаным

Менің ертең
жасайтыным
Жақын арада
жасайтыным
Ары қарай
жасайтыным
МЕТАТАНЫМ
Қорытынды
Мен нені білемін? Мен нені білдім? Мен нені білгім келеді?

Кері байланыс. Үйге тапсырма:
Топ жетекшілеріндегі Бағалау
бағалау парақшасын жинау. 60- жаттығу. 11-12

Ұқсас жұмыстар

Бастауыш сыныптарда сын есімнің шырай түрін окытудын жолдары

Сын есімнің түрленуі

Әдемі зат

Сын есім туралы ақпарат

Сын есімнің шырайлары

Көк сөзі сарғыш сөзі

Күшейтпелі шырай

Көмек Ештеңемен Өзімен Кіммен тес

Еліктеу сөз

Ағылшын тілінде сын есімді қазақ тілімен салыстырмалы түрде меңгерту

Пәндер